W ubiegłym roku w Puńsku, a w bieżacym w litewskim uzdrowiskowo - turystycznym miasteczku Birsztany (Birštonas) w ten piątek i sobotę odbędzie się Europejski Dzień Współpracy.
Każdego roku w krajach Unii Europejskiej jest świętowany Europejski Dzień Współpracy. Jest to coroczny cykl imprez organizowanych we wrześniu, mających na celu promocję regionów i krajów uczestniczących we współpracy transgranicznej. Hasło tegorocznego Europejskiego Dnia Współpracy - "Europa jest tobą".
Takie obchody organizowane są także w ramach Programu Współpracy Interreg V-A Litwa-Polska. W 2018 roku gościła uczestników programu i chwaliła się dorobkiem w zakresie współpracy transgranicznej gmina Puńsk. W 2019 roku ten zaszczyt przypadł współpracującemu z wieloma polskimi samorządami litewskiemu miasteczku Birštonas.
Impreza odbędzie się w najbliższy piątek, 6 września w godz. 16:30 do 20:00 i sobotę, 7 września od 11:00 do 20:00.
Program Interreg V-A Lietuva- Polska wraz z innymi programami współpracy transgranicznej organizuje w Birštonas 7 września dyskusję "Dobrzy sąsiedzi bliżsi niż krewni? Czy sąsiedzi Litwy zbliżyli się do siebie?" Spotkanie rozpocznie się o godzinie 16:00.
Znani Litwini mieszkający w krajach sąsiednich, jak również wybitne osobistości stosunków transgranicznych włączą się do debaty publicznej poświęconej Dniu Współpracy Europejskiej. Kwestie, które zostaną omówione wskażą aspekty współpracy europejskiej, jej programów i ich wpływu na codzienne życie ludzi mieszkających na obszarach przygranicznych.
Ponadto, w namiocie europejskich programów współpracy odbędzie się wiele interaktywnych działań. Będzie można napisać, co Europa oznacza dla mnie, być częścią interaktywnej sieci, znaleźć specjalne miejsca w Birštonas podążając za mapą, wziąć udział w quizie i wygrać nagrody oraz wiele innych ciekawych rzeczy!
Program Współpracy Interreg V-A Litwa-Polska, razem z innymi programami Interreg, będzie miał swój namiot podczas festiwalu. Będzie tam można spotkać partnerów projektowych, poznać efekty współpracy lub skonsultować (po wcześniejszej rejestracji na stronie http://www.vilniusjts.eu/events) koncepcję projektową planowaną do złożenia w ramach aktualnego naboru wniosków w Programie.
Konsultacje dla wnioskodawców w czwartym naborze projektów
Wspólny Sekretariat Programu Interreg V-A Litwa-Polska zaprasza też na indywidualne konsultacje dla potencjalnych beneficjentów w ramach czwartego naboru wniosków.
Odbędą się w Birštonas w dniach 6-7 września na Litwie oraz w okresie 9-13 września w siedzibie Wspólnego Sekretariatu Programu w Wilnie, a także w siedzibach Regionalnych Punktów Kontaktowych w Polsce: w województwach podlaskim i warmińsko-mazurskim.
Celem konsultacji jest wsparcie potencjalnych beneficjentów w procesie przygotowania wniosku aplikacyjnego. Wymagana jest wcześniejsza rejestracja. Formularz rejestracyjny dostępny jest na stronie http://www.vilniusjts.eu/events
Czwarty nabór
Przypomnijmy, że czwarty, otwarty nabór wniosków w ramach Programu współpracy Interreg V-A Litwa-Polska wspierającego projekty dwustronne, został otwarty 10 czerwca 2019 r. Ostateczny termin składania wniosków upływa 30 września 2019 r. o godz. 16:00 czasu litewskiego (GMT + 02:00). Wnioski muszą fizycznie dotrzeć do Wspólnego Sekretariatu Technicznego, na adres Konstitucijos av. 7, LT-09308, Wilno, Litwa, łącznie z wersją elektroniczną, najpóźniej w wyżej wymienionym terminie.
W ramach 4. otwartego naboru mogą być składane wnioski, obejmujące działania przyczyniające się do realizacji następujących priorytetów:
Priorytet 1. Zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz promowanie efektywnego gospodarowania zasobami;
Priorytet 2. Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników;
Priorytet 3. Promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją.
Szczególnie oczekiwane, z punktu widzenia Programu, są projekty dwustronne, przyczyniające się do realizacji celu szczegółowego Programu 2.2. Zmniejszenie bezrobocia poprzez skoordynowane inicjatywy transgraniczne na rzecz zatrudnienia oraz osiągnięcia wskaźników produktu:
Dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi aż 85% całkowitych kosztów kwalifikowalnych, natomiast partnerzy projektu muszą wnieść 15% wkładu własnego. Minimalny dopuszczalny budżet projektu wynosi ponad 50 000,00 euro, a maksymalny całkowity budżet projektu wynosi 1 mln euro.
Birsztany
Pierwsza wzmianka o Birsztanach pochodzi z czternastego wieku, gdzie wymienia się je jako „zagrodę nad słoną wodą”. Przez wieki istniał tu zamek i dwór władców Litwy, który pełnił rolę letniej rezydencji i królewskich terenów łowieckich. Z odkryciem leczniczych właściwości źródeł mineralnych utworzono w Birsztanach uzdrowisko. Dzisiejsze kilkutysięczne Birsztany słyną z wód mineralnych, kąpieli, leczniczego błota i sanatoriów. Nowoczesne metody i techniki zabiegów z wodą mineralną i leczniczym błotem, leczą różnorodne choroby i pomagają każdemu odzyskać siły psychiczne i fizyczne. Wyjątkowo delikatne powietrze Birsztan, otoczonych przez lasy i zakola Niemna, ma pozytywny wpływ na ciało i działa jak jeden wielki inhalator.
Domy rozsiane pomiędzy drzewami. Muzea w eleganckich willach, neogotycki kościół z wieżą wskazującą na niebo. Wszystko to w okolicach niezwykle rzadkiej urody. Uzdrowisko otaczają bory sosnowe pełne grzybów. Z pobliskiej Góry Witolda, jednej z najwyższych na Litwie, widać wspaniałą naturalną panoramę wijącego się w meandrach Niemna.
Spragnieni żeglugi po zakolach największej litewskiej rzeki mogą wypożyczyć kajak lub popłynąć na wycieczkę łodzią. Następnie zejść na brzeg i odwiedzić obserwatorium ptaków. Chętni ogarnięcia całego piękna jednym spojrzeniem mogą poszybować ku niebu balonem lub wyjąć mały samolot na lotnisku w Pociūnai. Z lotu ptaka otwierają się nieopowiedziane przestrzenie.
Autem, statkiem, balonem, karocą
Do Birštonas nie tak daleko. Można jechać albo przez Budzisko. Potem na Mariampola, a następnie drogą prowadzącą do Wilna. W rejonowym Prienai, betonowym mostem, przeskakujemy Niemen i wjeżdżamy na teren Regionalnego Parku ”Pętla Niemna”. Uważany on jest za jeden z najpiękniejszych i najbardziej naturalnych na Litwie. Można też jechać przez Ogrodniki, kierując się następnie na Olitę (Alytus). Najlepiej, kierując się do uzdrowiska, cuda przyrody podziwiać z lotu ptaka, korzystając np. z organizowanych przez polskich i litewskich rajdów lotniczych lub zamawiając sobie lot np. samolocikiem w Marijampole lub Alytus.!
Od połowy kwietnia 2014 roku można do Birštonas dopłynąć z Kowna statkiem. Można też samemu wynająć łódkę, kajak. Organizowane są spływy kajakowe z Olity do Birsztan (59 km). Można również popodziwiać nie tylko największe, 29 kilometrowe, zakole Niemna, czyli tzw. zakręt Balwierzycki, lub popłynąć najkrótszym zakolem (17 km), zaczynającym się w Prienai. Organizatorzy wypoczynku w tym uroczym miasteczku proponują nawet podróż statkiem wikingów ręcznie. Są też w miasteczku i okolicy do wynajęcia powozy, karety nawet, a zimą sanie.
Jak już dotrzemy do Birštonas, można tam skorzystać z możliwości lotu nad Pętlą balonem. To dopiero przeżycie.
Birsztany do dziś nie mają kolei
Jeszcze za cara goście jechali powozami kurierskimi. Jeden ze szlaków wiódł m.in. przez Augustów. Trasę z Warszawy do Augustowa powóz pokonywał w 20-30 godzin. Z Augustowa mknął już pociąg do Kowna, gdzie przesiadano się do karocy. Jedna z nich jest eksponowana w miejskim muzeum.
Piękny widok z wieży obserwacyjnej
12 lipca br., w pobliżu uzdrowiskowego miasteczka Birsztany otwarto dla zwiedzających wieżę obserwacyjną, najwyższą obecnie na Litwie.
Wieża została zbudowana w pętali Niemna w Parku Regionalnym na grzbiecie Škėvonys.
Wysokość całej wieży wynosi 51 metrów, ale w rzeczywistości znajduje się 137 m nad poziomem morza.
Wieża ma 300 stopni. Podczas wchodzenia na wieżę jest sześć przestrzeni oddechowych, ponieważ trudno byłoby pokonać tę wysokość bez odpoczynku. Solidna metalowa konstrukcja wieży jest ozdobiona modrzewiowymi panelami, a trójkątne okna przypominają wzory rzeźbione w drewnie. Wieża - czworokątny równik z ażurowym dachem kontynuuje tradycję litewskiej architektury obronnej, przypominając stare drewniane wieże zamku i związane z późniejszą architekturą dzwonnic kościelnych.
Magiczne wioski
Będąc w uzdrowisku koniecznie trzeba wybrać się w najbliższe jego okolice. Naprawdę jest co zobaczyć. We wsi, Nemajunai, w zagrodzie ludowej artystki Rimante Butkuve, można obejrzeć drewniane anioły, a w miejscowym drewnianym kościółku w stylu neogotyckim znajduje się kilim, wykonany z tradycyjnych pasów młodych mężatek, mający magiczne moce! Z kolei w „wąwozie węża”, na terenie byłej wsi Smalinicia, urządzony jest park rzeźb. Wejścia do niego strzegą dwa węże. W centrum placu, z dużego kamienia, wydrążono ołtarz, strzeżony przez wajdelotki (pogańskie kapłanki) i najważniejszego pogańskiego Boga - Perkunasa. Wieś Pupasodis, leżącą w „Dainavos Parkas”, zdobią zaś rzeźby ludowego twórcy - Użkurnisa, oparte na motywach opowiadań znanego litewskiego pisarza V. Kreve. We wsi Panemuninku znajdziemy zaś muzeum lasu. W miejscowym leśnictwie jest możliwość zamówienia wycieczki, jazdy konnej, bryczką, zimą jazdy saniami. I takich miejsc, i usług jest tu o wiele więcej. Działają wiejskie kluby turystyczne, wioślarskie, strzeleckie, oferujące organizację polowań, spływów, jazdy konnej, paintball, nawet, jak we wsi Kumieciai, korty tenisowe. Są, rzecz jasna, wypożyczalnie rowerów.
„Vytautas” i „Birute”
Kto był na Litwie, pewnie kosztował wody „Vytautas” lub „Birute”, właśnie one są produkowane tu, w Bartonie. W Birsztanach jest aż 25 źródeł wody mineralnej, którą zaczęto butelkować już w 1924 roku.
W październiku 2013 roku pierwsza partia wody mineralnej spółki Birštono mineraliniai vandenys wyruszyła do Zjednoczonych Arabskich Emiratów.
WYG
Źródło: Program Interreg Polska –Litwa; samorząd Birsztan; mat. własne
Fot. Samorząd Birszatan i Park Regionalny
