Jesień i zima to okres wzmożonych zachorowań na choroby górnych dróg oddechowych. Zachorowania mogą być wywołane przez ponad 200 różnych gatunków wirusów. Najczęstszą przyczyną zachorowań są wirus grypy typu A i B, wirus RS oraz wirusy paragrypy.
W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę trwa od października do kwietnia następnego roku, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem. Rejestruje się wtedy od kilkuset do kilku milionów zachorowań na grypę i choroby grypopodobne.
Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas kichania, kaszlu lub w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świeżą wydzieliną z dróg oddechowych zakażonych osób. Objawy grypy są niecharakterystyczne, lecz najczęstsze jest gwałtowne wystąpienie:
- objawów ogólnych – wysokiej gorączki, dreszczy, bólów mięśni, bólów głowy (najczęściej okolicy czołowej i zagadkowy), uczucia rozbicia i osłabienia, złego ogólnego samopoczucia;
- objawów ze strony układu oddechowego – suchego kaszlu, bólu gardła i nieżytu nosa (zwykle dużym nasileniu).
U małych dzieci obraz kliniczny może być całkowicie niecharakterystyczny – obejmować zmienione zachowanie dziecka, senność lub rozdrażnienie, brak apetytu, wymioty.
Choroba zwykle ustępuje samoistnie po 3-7 dniach, ale kaszel, zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do ok. 2 tygodni. Najczęstsze powikłania grypy to zapalenie ucha środkowego, angina oraz zapalenie płuc.
Obecną falę zachorowań w sezonie w całej Polsce wywołują wirusy grypy typu A/H1N1 i A/H3N2 określane potocznie jako wirusy grypy sezonowej.
Rozróżnianie (przeciwstawianie) tzw. „świńskiej grypy” i „grypy sezonowej” jest z punktu widzenia epidemiologicznego błędem. Wirus grypy A/H1N1, który w 2009r. pojawił się po raz pierwszy i był powodem ogłoszenia przez WHO pandemii, obecnie jest na stałe obecny w środowisku i jest on głównym czynnikiem wywołującym obecne zachorowania. W świetle powyższego określanie wirusa A/H1N1 wirusem „świńskiej grypy” jest nieuzasadnione, gdyż wirus ten już od ponad 3 lat jest wirusem „ludzkiej grypy”.
Jakkolwiek są doniesienia, że wirus A/H1N1 częściej powoduje powikłania ze strony płuc, to dotychczasowe dane epidemiologiczne z grudnia 2012r. i stycznia 2013r. nie potwierdzają tego. W województwie podlaskim wskaźnik hospitalizacji w tym okresie, z powodu powikłań płucnych wśród osób chorujących na grypę, wynosi 0,2-0,4%. Tak więc ponad 99% chorych wraca do zdrowia bez powikłań.
Wirus grypy sezonowej/H1N1 i A/H3N2, oraz wirusy grupy B (Wisconsin) są w składzie szczepionki na sezon grypowy 2012/2013. Istnieje więc możliwość ochrony przed zachorowaniem na grypę, a zwłaszcza przed powikłaniami pogrypowymi. Szczepieniu powinny przede wszystkim poddać się osoby z grupy ryzyka: przewlekle chorzy (astma, cukrzyca, choroby układu krążenia, oddychania, nerek); w stanach obniżonej odporności; osoby w wieku powyżej 65 lat. Mimo zwiększonej liczby zachorowań na grypę w każdej chwili szczepienie jest uzasadnione, a zasadniczym przeciwskazaniem jest ostra infekcja, u osoby poddającej się szczepieniu.
W związku ze zbliżającymi się feriami zimowymi w woj. podlaskim Państwowa Inspekcja Sanitarna wystąpiła do Kuratorium Oświaty i organizatorów wypoczynku zimowego dzieci i młodzieży na terenie województwa z materiałami informacyjnymi dot. zmniejszenia ryzyka zachorowań na grypę.
p.o. Podlaskiego Państwowego
Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego
w Białymstoku
mgr inż. Elżbieta Abramowicz
specjalista higieny
