Europoseł Karol Karski, który na zaproszenie samorządowców polskich i litewskich wziął udział w spotkaniu związanym z utworzeniem Transgranicznego Obszaru Funkcjonalnego poinformował, że możliwe będzie pozyskanie od kilkunastu do kilkudziesięciu milionów euro na rozwój obszarów nadgranicznych.
Na spotkaniu zorganizowanym w Sejnach rozmawiano o pomysłach na wspólne projekty.
Projekt Transgranicznego Polsko - Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego już wcześniej zyskał poparcie m.in. polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które przyznało w 2018 roku prawie 123 tys. zł na „Budowę relacji społecznych, gospodarczych, kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych mieszkańców stref przygranicznych Polski i Litwy”.
Rok temu samorządowcy z gmin Puńsk, Rutka-Tartak, Giby, Sejny, Sejny, Szypliszki, Wiżajny i Miasta Sejny oraz z litewskich rejonów Łoździejskiego, Kalwaryjskiego i Wiłkowyskiego podpisali deklarację „o podjęciu wspólnych prac umożliwiających Rządom Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej oraz organom Unii Europejskiej podjęcie decyzji o utworzeniu polsko-litewskiego transgranicznego obszaru funkcjonalnego w celu poprawy poziomu życia mieszkańców obszaru pogranicza polsko-litewskiego poprzez:
- rozwój, stworzenie lub odtworzenie infrastruktury,
- stworzenie i rozwój instrumentów wspierających tworzenie miejsc pracy,
- poprawę dostępności i poziomu, jakości usług publicznych,
- rozwój współpracy samorządów w obszarze gospodarki komunalnej,
- wspieranie organizacji prowadzonych przez mieszkańców, których celem jest zacieśnienie współpracy między mieszkańcami samorządów Polski i Litwy.”
Miasto Sejny - jako lider podjętej inicjatywy – zostało wyznaczone do pełnienia funkcji koordynatora współpracy samorządów z terenu Rzeczpospolitej Polskiej. Odpowiednikiem po stronie litewskiej jest samorząd Rejonu Łoździejskiego.
Jesienią 2018 roku zakończył się cykl konsultacji społecznych na temat programu. Celem była debata dotycząca lokalnych relacji polsko-litewskich i zebranie materiałów do diagnozy oczekiwań ludności zamieszkującej na pograniczu co do zakresu potrzeb rozwoju relacji bilateralnych w aspekcie gospodarczym, infrastrukturalnym, współpracy kulturalnej, edukacyjnej, turystycznej i wspólnego rozwiązywania lokalnych problemów i bezpieczeństwa.
W spotkaniach i dyskusjach brali udział m.in. działacze samorządowi i lokalni przedstawiciele życia gospodarczego, nauczyciele, działacze kultury i zwykli mieszkańcy.
Podczas spotkań i debat wypracowano następujące wnioski i propozycje:
Gospodarka:
- utworzenie regionalnego inkubatora przedsiębiorczości z finansowym zaangażowaniem wszystkich lokalnych samorządów,
- powołanie do życia transgranicznej Polsko - Litewskiej Izby Gospodarczej z biurami po obu stronach granicy,
- organizowanie transgranicznych targów gospodarczych, spotkań przedsiębiorców, wymiana ofert, informacji, idei.
Szlaki transportowe:
- tworzenie ciągów komunikacyjnych łączących partnerów polsko – litewskich, a przecinających granicę,
- podnoszenie standardów dróg w obszarze pogranicza,
- budowa obwodnicy Sejn i otwarcie przejścia granicznego w Ogrodnikach dla samochodowego ruchu ciężarowego,
- budowa przystanków kolejowych po stronie polskiej i litewskiej, w tym w Kalwarii na Litwie,
- lobbowanie za uruchomienie pociągów regionalnych, w tym z Mockawy do Kowna i z Trakiszek do Białegostoku,
- pozostawienie lokalnej linii kolejowej Ełk – granica państwa, po wybudowaniu nowej Rail Baltiki,
- zintegrowanie transportu kolejowego z autobusowym,
- rozwój terminalu kolejowego na stacji Mockawa na Litwie,
- lobowanie za uruchomieniem kolejowych regularnych połączeń regionalnych,
Energetyka
- rozwój energetyki rozproszonej; budowa elektrowni wodnych, wiatrowych, na biomasę, biogazowi,
- lobbowanie za gazyfikacją Sejn, Puńska, Łoździej, Kalwarii podczas budowy polsko - litewskiego gazociągu,
- uruchomienie programów dofinansowania instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków,
- po stronie litewskiej budowa wiejskich oczyszczalni ścieków,
- dokończenie wodociągowania wsi po stornie polskiej i przyśpieszenie budowy wodociągów po stronie litewskiej.
Edukacja
- współpraca szkół i nauczycieli z pogranicza,
- wspólne inicjatywy młodzieży i dla młodzieży, w tym spotkania, obozy, konkursy,
- wspólny długoterminowy projekt ekologiczny „Gaładuś – Galadusys”.
Turystyka
- stworzenie wspólnego polsko – litewskiego produktu turystycznego w oparciu o wspólną historię i podobieństwo geograficzne,
- budowa transgranicznych dróg rowerowych i szlaków kajakowych (Marycha, Szeszupa),
Dla Sejn i współpracujących samorządów w praktyce funkcjonowanie obszaru funkcjonalnego sprowadza się do zdobywania funduszy na realizację potrzebnych inwestycji: m.in. drogi, komunikację, tworzenie miejsc pracy czy współpracę międzynarodową.
Polscy i litewscy samorządowcy liczą na to, że w nowej perspektywie po 2020 roku wspólnie uda się pozyskać fundusze, które będą zarezerwowanie w budżecie UE dla obszarów przygranicznych.
Potrzebne wsparcie Brukseli
W lutym tego roku samorządowcy byli w tej sprawie już w Brukseli, gdzie przedstawili projekt utworzenia Transgranicznego Polsko - Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego.
Odbyły wówczas się ważne spotkania w Ambasadzie Litwy i Parlamencie Europejskim, gdzie przedstawiono ideę litewsko-polskiej strefy przygranicznej. Do takiej wizyty zachęciła w styczniu litewska europosłanka Laima Liucija Andrikienė, która przebywała w Łoździejach. Zaoferowała też pomoc w zorganizowaniu spotkania w Parlamencie Europejskim.
W Brukseli samorządowcy przekonywali, że, aby region przygraniczny był atrakcyjny dla nowych inwestycji, ważna jest dobra infrastruktura: wygodny transport, dobrze rozwinięta komunikacja publiczna, nowoczesne drogi. Stąd też apelowali do unijnych polityków o poparcie idei i wsparcie poprawy infrastruktury, jakości życia, tworzenia miejsc pracy na tym pograniczu. Przekonywali, że potrzebny jest oddzielny unijny instrument finansowania idei.
Z kolei w marcu br. odbyło się spotkanie na temat współpracy polsko-litewskiej z Ambasadorem Republiki Litewskiej w Warszawie, panem Edvardasem Borisovasem.
WYG
Fot. Przyjazne Pogranicze
