Sejneński samorząd otrzymał z Ministerstwa Spraw Zagranicznych dofinansowanie w kwocie 122.985 zł na realizację zadania pod nazwą „Budowa relacji społecznych, gospodarczych, kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych mieszkańców stref przygranicznych Polski i Litwy”.
Celem przedsięwzięcia jest przeprowadzenie szerokiej debaty, dotyczącej lokalnych relacji polsko-litewskich oraz zebranie materiałów do diagnozy oczekiwań ludności zamieszkującej na pograniczu polsko-litewskim co do zakresu potrzeb rozwoju relacji w aspekcie gospodarczym, infrastrukturalnym, współpracy kulturalnej, edukacyjnej, turystycznej i wspólnego rozwiązywania lokalnych problemów i bezpieczeństwa.
Badanie opinii zostanie dokonane wśród działaczy samorządowych i lokalnych przedstawicieli życia gospodarczego, nauczycieli, działaczy kultury i mieszkańców. Informacje pozyskane zostaną również w drodze badań ilościowych (ankietowych) ludności z gmin polskich, jak i we współpracy z lokalnymi władzami, z jednostek samorządowych Litwy.
Zebrane materiały po opracowaniu staną się podstawą dalszych prac na szczeblu samorządów polskich i litewskich. Zostaną również wykorzystane do określenia strategii działania przez gminy polskie i litewskie, które podpisały w marcu 2018 roku Deklarację współpracy dla tworzenia strategii planowanego Transgranicznego Polsko Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego.
Transgraniczny polsko-litewski obszar funkcjonalny
14 marca 2018 r. samorządowcy z Polski: Gminy Puńsk, Gminy Rutka Tartak, Gminy Giby, Gminy Sejny, Miasta Sejny, Gminy Szypliszki, Gminy Wiżajny oraz litewscy: Rejonu Łoździejskiego, Rejonu Kalwaryjskiego, Rejonu Wiłkowyskiego podpisali deklarację „o podjęciu wspólnych prac umożliwiających Rządom Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej oraz organom Unii Europejskiej podjęcie decyzji o utworzeniu polsko-litewskiego transgranicznego obszaru funkcjonalnego w celu poprawy poziomu życia mieszkańców obszaru pogranicza polsko-litewskiego poprzez:
- rozwój, stworzenie lub odtworzenie infrastruktury,
- stworzenie i rozwój instrumentów wspierających tworzenie miejsc pracy,
- poprawę dostępności i poziomu jakości usług publicznych,
- rozwój współpracy samorządów w obszarze gospodarki komunalnej,
- wspieranie organizacji prowadzonych przez mieszkańców, których celem jest zacieśnienie współpracy między mieszkańcami samorządów Polski i Litwy.”
Miasto Sejny - jako lider podjętej inicjatywy – zostało wyznaczone przez zebranych samorządowców do pełnienia funkcji koordynatora współpracy samorządów z terenu Rzeczpospolitej Polskiej. Odpowiednikiem po stronie litewskiej jest samorząd Rejonu Łoździejskiego.
Czym jest obszar funkcjonalny?
Jak mówi definicja, jest to wyodrębniony przestrzennie obszar, charakteryzujący się wspólnymi uwarunkowaniami geograficznymi, przestrzennymi, społeczno – gospodarczymi, systemem powiązań funkcjonalnych oraz określonymi na ich podstawie jednolitymi celami rozwoju, zapewniającymi efektywne wykorzystanie jego przestrzeni.
Dla Sejn i współpracujących samorządów w praktyce funkcjonowanie obszaru funkcjonalnego sprowadza się do zdobywania funduszy na realizację potrzebnych inwestycji: m.in. drogi, komunikację, tworzenie miejsc pracy czy współpracę międzynarodową.
Polscy i litewscy samorządowcy liczą na to, że w nowej perspektywie po 2020 roku wspólnie uda się pozyskać fundusze, które będą zarezerwowanie w budżecie UE dla obszarów przygranicznych.
Marszałkowie województw za zwiększeniem funduszy na współpracę transgraniczną
W środę, w Białymstoku obradowała Komisja ds. Polski Wschodniej Związku Województw RP. Opowiedziała się za zwiększeniem finansowani transgranicznej współpracy samorządów w nowej perspektywie unijnej.
- Komisja ds. Polski Wschodniej uzgodniła m.in. stanowisko w sprawie dalszej kontynuacji i zwiększenia finansowania programu współpracy trasgranicznej - chodzi o programy zarówno w ramach samej Unii, jak Polska-Słowacja, Polska-Litwa; ale też i programy dotyczące współpracy z krajami spoza Unii, czyli Polska-Rosja i Polska-Białoruś-Ukraina - poinformował Jerzy Leszczyński, marszałek województwa podlaskiego. - Zwłaszcza dla naszego województwa – Podlaskiego - bardzo ważne jest, by te programy były kontynuowane, a pula środków na nie zwiększona. Obserwujemy olbrzymie zainteresowanie udziałem w tych programach, ale niestety z puli bardzo dobrych projektów, jakie do nas wpłynęły, jedynie 1/5 z nich mogła być zrealizowana z powodu braku wystarczających środków. Zamierzamy więc wystąpić do Komisji, Parlamentu Europejskiego i polskiego rządu, by ten program był kontynuowany. Ich rola jest bowiem nie do przecenienia.
Pomysły już były, ale polski rząd niechętny
Nie od dziś wiadomo, że zarówno litewska, jak i polska geograficzna Suwalszczyzna są zapóźnione w rozwoju gospodarczym. Już przed ponad 20 laty, zmarły niedawno Romuald Witkowski, ówczesny wójt przygranicznej gminy Puńsk, wystąpił podczas obrad litewsko - polskiej grupy międzyparlamentarnej, z wnioskiem o utworzenie międzypaństwowego programu rozwoju terenów tego pogranicza. Poparł go wówczas m.in. Vytautas Landsbegis, przewodniczący litewskiego parlamentu, ale po stronie władz polskich jakoś entuzjazmu nie było.
Do pomysłu, po latach, powrócił w 2011 roku ówczesny premier Litwy Andrius Kubilius, który skierował do polskiego premiera list, proponując utworzenie polsko-litewskiego zespołu ds. rozwoju Wileńszczyzny i Suwalszczyzny. W liście litewski premier wystąpił z propozycją utworzenia specjalnego zespołu do spraw społecznych i gospodarczych, który przygotowałby propozycje wsparcia rozwoju społecznego i gospodarczego południowo-wschodniej Litwy i regionu suwalskiego.
Ówczesny premier RP Donald Tusk w swym z kolei liście do szefa litewskiego rządu Andriusa Kubiliusa bez entuzjazmu odniósł się do propozycji utworzenia zespołu ds. rozwoju Wileńszczyzny i Suwalszczyzny. Dziękując Kubiliusowi za propozycję powołania kolejnych grup roboczych, zwrócił uwagę, że faktycznie „wiele problemów rozwiązać można przez dialog, choć czasem wystarczające są działania jednostronne”. Ocenił, że jest zbyt wcześnie na powoływanie kolejnych grup roboczych.
Teraz pomysł wraca ponownie i miejmy nadzieję, że ty razem doczeka się realizacji.
Fundusz Wileńszczyzny jeszcze w tym roku
Natomiast litewskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, mimo wcześniejszego sceptymizmu rządzącej partii chłopskiej, rozpoczęło jednak na początku 2018 roku konsultacje w sprawie powstającego Funduszu Wileńszczyzny (Pietryčių Lietuvos regiono plėtros fondas). Pieniądze z funduszu miałyby trafiać bezpośrednio na projekty wskazane przez instytucje rządowe, z pominięciem władz samorządowych. Jest to pomysł konserwatystów, którzy już kilkakrotnie próbowali go przeforsować w Sejmie. Obecnie zyskał on poparcie rządzących „chłopów”.
Nie będzie jednak żadnego specjalnego Funduszu Rozwoju Litwy Południowo-Wschodniej. Finansowanie będzie odbywało się z istniejących rezerw każdego ministerstwa. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na region wileński na lata 2014-2020 przeznaczy 15 mln euro.
WYG
Źródła: UM Sejny; UG Puńsk; wilnoteka.lt; kurier wileński.lt; Wrota Podlasia
