Sejm przyjął ustawę o Odnawialnych Źródłach Energii z poprawką o tzw. energetyce prosumenckiej, tym samym odrzucając modyfikacje wprowadzone pod wpływem rządu przez Senat. Przypomnijmy, że poprawka sejmowa wprowadza gwarantowane ceny zakupu energii od właścicieli małych źródeł energii (w segmentach o mocy do 3 kW i 3-10 kW).
Stała taryfa obowiązująca przez 15 lat zapewni, że inwestycje w mikroinstalacje ze strony małych użytkowników-prosumentów: gospodarstw rolnych, domów, małych przedsiębiorstw będzie można racjonalnie kalkulować. Obowiązywanie taryf ograniczone jest czasowo, a także pułapem zainstalowanych mocy – w przedstawionym modelu będzie można zainstalować 800 MW mocy, z nowego prawa powstanie więc, zdaniem ekspertów, do 200 tys. mikroinstalacji.
Polska elektroenergetyka oparta jest w około 90 proc. na węglu. Prezes koncernu energetycznego PGE Marek Woszczyk, podczas debaty sejmowej stwierdził, że rozwój energetyki prosumenckiej spowoduje zmniejszenie zużycia węgla o 5 mln ton rocznie. To może smucić górników, ale powinno cieszyć innych, w tym np. rolników, właścicieli domów, zakładów produkcyjnych.
Można mieć mini elektrownie i odsprzedawać prąd
Ustawa zawiera również rozwiązania promujące rozwój tzw. energetyki prosumenckiej, które polegają na zużywaniu wytwarzanej energii elektrycznej z OZE na potrzeby własne i sprzedawaniu jej nadwyżek do sieci elektroenergetycznej. Zgodnie z ustawą posiadacze przydomowych mikroinstalacji o mocy do 10 kW mają zagwarantowane odkupienie wytworzonej przez nich "ekologicznej" energii po preferencyjnej cenie, gwarantowanej i wyższej od ceny rynkowej przez 15 lat.
Najważniejsze w nowym programie to, oprócz dotacji, możliwość odsprzedaży przez rolnika nadwyżek energii elektrycznej bez potrzeby rejestrowania działalności gospodarczej. Małe instalacje, wykorzystujące m.in. piece na biomasę, albo pompy ciepła, lub kolektory słoneczne, czy też systemy fotowoltaiczne, wiatraki, pozwolą uniezależnić się rolnikom od poboru prądu z zewnątrz. A małe wiatraki można instalować nawet na dachu domu, pod warunkiem, że konstrukcja będzie do tego przystosowana. W warunkach przydomowych najefektywniejsze byłyby elektrownie 3 - 5 kW. Moc takich elektrowni, wspomagana energią zmagazynowaną w akumulatorach, wystarczy nierzadko do zasilania oświetlenia, układów pompowych, sprzętu i urządzeń domowych.
Raport koncernu energetycznego - RWE - pt. „Scenariusze rozwoju technologii na polskim rynku energii do 2050 roku" wskazuje właśnie energetykę prosumencką jako jeden z najbardziej perspektywicznych sektorów polskiej energetyki. Fotowoltaikę, natomiast, jako technologię, która ma szansę na największy rozwój w tym segmencie. Według raportu, w 2050 r. prosumenci mogą odpowiadać za produkcję nawet 25 TWh energii elektrycznej czyli blisko połowy energii elektrycznej wyprodukowanej przez źródła rozproszone.
Ponad 50 proc. mieszkańców wsi skłonna jest rozważyć instalację słoneczną. Co piąty badany (21%) przyznał, że byłby skłonny zainwestować w panele fotowoltaiczne o wartości ok. 10 000 zł, zwłaszcza, gdyby inwestycja zwróciła się w ciągu 5 lat. Podobnie 21% badanych było przeciwnych zainwestowaniu w takie urządzenie. Aż 81% potencjalnych inwestorów w panele fotowoltaiczne wyraża skłonność do inwestycji w drodze leasingu, gdyby kosztowało to około 1000 zł rocznie i pozwalało zaoszczędzić ponad 1000 zł na rachunku za energię elektryczną w skali roku.
Dotacje na mikroinstalacje
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadził już w 2014 roku nabór wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć w ramach nowego programu priorytetowego: „Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii, część 4 - Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii”, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego.
Program stanowił kontynuację i rozszerzenie kończącego się w 2014 r. programu „Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 3) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych”.
Z programu dla samorządów – do końca roku wpłynęły wnioski z 17 gmin, z czego dwie zrezygnowały w trakcie oceny. Wnioski z pozostałych 15 gmin na łączną kwotę 48,7 mln zł znajdują się obecnie na różnych etapach oceny. Dla WFOŚiGW – siedem wojewódzkich funduszy złożyło wnioski na udostępnienia środków z przeznaczeniem na udzielanie pożyczek łącznie z dotacjami. Z wszystkimi z nich zostały podpisane umowy. Są to:
WFOŚiGW we Wrocławiu,
WFOŚiGW w Szczecinie,
WFOŚiGW w Krakowie,
WFOŚiGW w Gdańsku,
WFOŚiGW w Olsztynie
WFOŚiGW w Rzeszowie
WFOŚiGW w Toruniu.
Po wejściu w życie ustawy, będą kolejne nabory.
Informacje o programie
Celem programu „Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 2) Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii” jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w wyniku zwiększenia produkcji energii z odnawialnych źródeł, poprzez zakup i montaż małych instalacji lub mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, do produkcji energii elektrycznej lub ciepła i energii elektrycznej dla osób fizycznych oraz wspólnot lub spółdzielni mieszkaniowych. Program promuje nowe technologie OZE oraz postawy prosumenckie (podniesienie świadomości inwestorskiej i ekologicznej), a także wpływa na rozwój rynku dostawców urządzeń i instalatorów oraz zwiększenie liczby miejsc pracy w tym sektorze. Program stanowi kontynuację i rozszerzenie zakończonego w 2014 r. programu „Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 3) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych”.
Treść programu priorytetowego:
Dofinansowanie przedsięwzięć obejmie zakup i montaż nowych instalacji i mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do produkcji:
• energii elektrycznej lub
• ciepła i energii elektrycznej (połączone w jedną instalację lub oddzielne instalacje w budynku), dla potrzeb budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych, w tym dla wymiany istniejących instalacji na bardziej efektywne i przyjazne środowisku.
Program nie przewiduje dofinansowania dla przedsięwzięć polegających na zakupie i montażu wyłącznie instalacji źródeł ciepła.
Beneficjentami programu będą osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe oraz jednostki samorządu terytorialnego i ich związki.
Efektem ekologicznym programu będzie coroczne ograniczenie emisji CO2 w wysokości 215 000 Mg oraz roczna produkcja energii z odnawialnych źródeł 470 000 MWh.
Budżet programu wynosi 800 mln zł na lata 2014-2022 z możliwością zawierania umów pożyczek (kredytu) do 2020 r.
Finansowane będą instalacje do produkcji energii elektrycznej lub ciepła i energii elektrycznej wykorzystujące:
• źródła ciepła opalane biomasą, pompy ciepła oraz kolektory słoneczne o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt,
• systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe, oraz układy mikrokogeneracyjne (w tym mikrobiogazownie) o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe.
Podstawowe zasady udzielania dofinansowania:
• pożyczka/kredyt preferencyjny wraz z dotacją łącznie do 100% kosztów kwalifikowanych instalacji,
• dotacja w wysokości 20% lub 40% dofinansowania (15% lub 30% po 2015 r.),
• maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych 100 tys. zł - 450 tys. zł, w zależności od rodzaju beneficjenta i przedsięwzięcia,
• określony maksymalny jednostkowy koszt kwalifikowany dla każdego rodzaju instalacji,
• oprocentowanie pożyczki/kredytu: 1%,
• maksymalny okres finansowania pożyczką/kredytem: 15 lat.
• wykluczenie możliwości uzyskania dofinansowania kosztów przedsięwzięcia z innych środków publicznych
Program będzie wdrażany na trzy sposoby:
a) dla jednostek samorządu terytorialnego (jst) i ich związków
• pożyczki wraz z dotacjami dla jst,
• wybór osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni mieszkaniowych (dysponujących lub zarządzających budynkami wskazanymi do zainstalowania małych lub mikroinstalacji OZE) należy do jst,
• nabór wniosków od jst w trybie ciągłym, prowadzony przez NFOŚiGW,
• kwota pożyczki wraz z dotacją ≥ 1000 tys. zł.
b) za pośrednictwem banków
• środki udostępnione bankom, z przeznaczeniem na udzielanie kredytów bankowych łącznie z dotacjami,
• nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez banki.
c) za pośrednictwem WFOŚiGW
• środki udostępnione WFOŚiGW z przeznaczeniem na udzielenie pożyczek łącznie z dotacjami,
• nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez wojewódzkie fundusze, które podpiszą umowy z NFOŚiGW.
W dniu 30.01.2015 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zakończył przyjmowanie wniosków banków zainteresowanych współpracą z NFOŚiGW w realizacji programu „Prosument - linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii poprzez banki”. Wnioski o zawarcie umów udostępnienia środków z przeznaczeniem na udzielanie w 2015 r. kredytów bankowych łącznie z dotacją złożył BOŚ S.A. Bank wskazał, że dysponuje placówkami bankowymi w każdym województwie do przyjmowania i obsługi wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.
Jan Wyganowski
Źródła: Ministerstwo Środowiska; Polityka cyfrowa.pl; eGospodArka.pl
