Gaz – System, inwestor gazociągu Polska –Litwa po polskiej stronie, złożył w Podlsakim Urzędzie Wojewódzkim wniosek „o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie obejmującym teren powiatów suwalskiego i sejneńskiego”.
Z kolei Komisja Europejska opublikowała trzecią europejską listę projektów w sektorze gazu ziemnego, którym przyznany został status wspólnego zainteresowania (tzw. PCI – Project of Common Interest). Przyznanie statusu PCI potwierdza, że projekty Gaz-System wpisują się w politykę bezpieczeństwa energetycznego, którą kieruje się polski rząd oraz są w tym zgodne z polityką Unii Europejskiej. W wykazie figuruje m.in. połączenie międzysystemowe Polska – Litwa (GIPL). Otrzymanie statusu PCI umożliwia zastosowanie najlepszych praktyk na etapie przedinwestycyjnym, w tym przede wszystkim poprzez wykorzystanie specjalnych (przyśpieszonych) procedur administracyjnych i pozwoleniowych.
Projektowi przyznano łączne wsparcie finansowe ze środków UE w kwocie 266,4 miliona EUR, w ramach instrumentu Connecting Europe Facility (CEF).
Prace związane z budową gazociągu rozpoczną się po wydaniu przez Wojewodę pozwolenia na budowę i będą wykonywane przez wyłonioną w przetargu publicznym firmę, zgodnie z opracowaną dokumentacją projektową.
Jeżeli chłopi pozwolą
Rolnicy przez których ziemie ma przebiegać gazociąg zapowiadają, że nie wpuszczą wykonawcy na swój teren, dopóki nie zmienia się przepisy specustawy. Pomni są doświadczeń z budowy obwodnicy Augustowa i trwającej od czterech lat batalii o godne odszkodowania. Wskazują na opóźnienia wycen przy budowie obwodnicy Suwałk. Domagają się zadośćuczynienia za odwierty, które często niszczyły ich uprawy i łąki.
Z inicjatywy kilkudziesięciu rolników ze wsi w gminie Raczki powstał Komitet Obrony Chłopa. Właściciele ziem domagają się od rządu zmiany spec ustawy. Chcą by wpisy do ksiąg wieczystych i wycena strat dokonywana była przed, a nie po zakończeniu robót. Dopóki nie będą wiedzieli, ile wynosić będą odszkodowania, nie wpuszczą koparek na swoje gospodarstwa.
Po stronie litewskiej są już wszelkie wymagane pozwolenia, a po stronie polskiej powinny one zostać uzyskane w przyszłym roku. Cały projekt miałby być zakończony jesienią 2021 roku.
Gazociąg ma wychodzić z Tłoczni Gazu w Hołowczycach w powiecie łosickim i dalej biec w kierunku Siemiatycz, Wysokiego Mazowieckiego, Łomży, Kolna, Grajewa, Rajgrodu, Augustowa, Suwałk, Sejn ( patrz mapa niżej).
Odcinek północny projektowanego gazociągu wysokiego ciśnienia o długości ok. 185 km i średnicy 700 mm zostanie zlokalizowany na terenie 2 województw: podlaskiego i warmińsko-mazurskiego (województwo podlaskie (ok. 72 km) warmińsko - mazurskie (ok. 38 km) podlaskie (ok. 75 km) i przebiegał będzie przez 5 powiatów oraz 16 gmin (powiaty kolneński, grajewski, ełcki, suwalski, sejneński. Gminy: Mały Płock, Stawiski, Grabowo, Wąsosz, Szczuczyn, Grajewo, Rajgród, Prostki, Kalinowo, Raczki, Bakałarzewo, Suwałki,Jeleniewo, Szypliszki, Puńsk, Sejny.
W powiatach suwalskim i sejneńskim przebieg ma być następujący: w Raczkach przez Jankielówkę, Witówkę, Plantę, Szkocję, Raczki, Rudniki, Choćki, Sidory, Rabalinę i Podwysokie. W gminie Bakałarzewo przez Podwólczankę, Zajączkowo i Aleksandrowo. W gminie Suwałki przez Kropiwne Stare, Trzciane, Kuków Folwark, Osową, Potasznię, Bród Nowy i Białą Wodę. W gminie Jeleniewo przez Prudziszki, Suchodoły i Białorogi. W gminie Szypliszki od Czerwonki przez Lipowo, Sitkowiznę i Zaboryszki. W gminie Puńsk przez Szołtany, Szlinokiemie, Oszkinie, Wołyńce, Pełele, Sankury ( tu powstanie jedna ze stacji gazociągu) do granicy z Litwą.
W ramach budowy tego odcinka gazociągu powstanie także kilka naziemnych obiektów towarzyszących, których budowa jest niezbędna dla prawidłowego i bezpiecznego użytkowania infrastruktury. Są to tzw. Zespoły Zaporowo-Upustowe (ZZU) wraz z drogami dojazdowymi oraz instalacje sterowania i zasilania rozmieszczone na trasie w odległości średnio co 20 – 30 km.
Techniczne uwarunkowania inwestycji
Gazociąg wysokiego ciśnienia o średnicy 700 mm zostanie ułożony w wykopie na głębokości ok. 2 m, pozwalającym na zasypanie go ok. 1,2 metrową warstwą ziemi licząc od górnej płaszczyzny rury do poziomu gruntu. Niektóre przeszkody terenowe uniemożliwiające bezkolizyjne ułożenie gazociągu (w tym: rzeki, drogi, linie kolejowe) będą pokonywane z wykorzystaniem metod bezwykopowych (tzw. przecisków lub przewiertów sterowanych).
W przypadku mniejszych (węższych) cieków wodnych lub lokalnych dróg dojazdowych, przekroczenia mogą być wykonywane technologią wykopu otwartego, przy zapewnieniu tymczasowego dojazdu do nieruchomości.
Szerokość pasa, w ramach którego prowadzone będą prace budowlane, czyli tzw. pas montażowy budowy gazociągu, wyniesie 28 metrów, a na terenach leśnych szerokość ta będzie ograniczona do 18 metrów.
Przed rozpoczęciem prac budowlanych nastąpi zabezpieczenie wierzchniej (organicznej) warstwy terenu w tzw. pasie montażowym. Zdjęta warstwa ziemi będzie odkładana w osobne miejsce, a następnie wykorzystywana do rekultywacji po zakończeniu prac.
Wykonawca robót budowlanych będzie miał obowiązek przywrócenia każdej nieruchomości do stanu pierwotnego tzn. zgodnego ze stanem sprzed wejścia w teren. Grunty uszkodzone i naruszone podczas budowy w toku realizacji prac budowlanych zostaną po zakończeniu prac przywrócone do stanu pierwotnego.
Ewentualne uszkodzenia elementów zagospodarowania terenu, których nie będzie można przywrócić do stanu sprzed rozpoczęcia budowy, zostaną odpowiednio zrekompensowane w ramach odszkodowań przysługujących właścicielom. Należy podkreślić, że każdy przypadek uporządkowania terenu po budowie będzie indywidualnie uzgadniany z właścicielem nieruchomości.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz.U.2013 poz. 640), dla gazociągu wysokiego ciśnienia, w całym okresie jego eksploatacji, ustanowiony zostanie pas strefy kontrolowanej o szerokości 6,0 m na każdą stronę od osi gazociągu (łącznie 12 metrów), co oznacza pewne ograniczenia dla właścicieli, użytkowników gruntów.
W strefie kontrolowanej nie należy: • wznosić obiektów budowlanych w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, • urządzać stałych składów i magazynów, • podejmować działań mogących powodować uszkodzenia gazociągu.
W strefie kontrolowanej nie mogą rosnąć drzewa w odległości mniejszej niż 3 m licząc od osi gazociągu do pni drzew, a wszelkie prace można prowadzić tylko po wcześniejszym uzgodnieniu z GAZ-SYSTEM S.A. Natomiast nie ma przeszkód do prowadzenia działalności rolniczej i kontynuowania upraw w pasie strefy kontrolowanej, tj. dokonywania zasiewów i zbiorów po zakończeniu fazy budowy oraz po przywróceniu terenu do pierwotnego stanu.
Po zakończeniu budowy wojewoda w wydanej decyzji administracyjnej w zakresie odszkodowań, ustali wysokość odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ustanowieniem strefy kontrolowanej gazociągu, zajęciem nieruchomości na okres budowy oraz za szkody rolnicze i inne powstałe w trakcie budowy gazociągu m.in. za utratę korzyści w przypadku pobierania przez właścicieli gruntów dopłat bezpośrednich lub dopłat z tytułu prowadzenia programów rolno-środowiskowych. Obowiązkiem beneficjentów takich dopłat jest zgłoszenie we właściwym Oddziale Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa informacji o wyłączeniu z produkcji rolnej powierzchni nieruchomości określonej w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu.
Wysokość odszkodowania zostanie ustalona na podstawie operatów szacunkowych sporządzonych przez powołanych przez Wojewodę rzeczoznawców majątkowych po zakończeniu inwestycji. GAZ-SYSTEM S.A. przekaże wojewodzie niezbędny materiał do przeprowadzenia postępowania administracyjnego w zakresie ustalenia odszkodowań. Dokumentacja będzie powstawała przy udziale Właścicieli nieruchomości, a także wykonawcy robót budowlanych w czasie realizacji inwestycji dla poszczególnych działek, objętych decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu.
Korzyści wynikające z gazociągu
Celem projektu jest budowa nowego transgranicznego gazociągu, który połączy systemy przesyłowe gazu ziemnego Polski i Litwy umożliwiając zróżnicowanie kierunków dostaw gazu do krajów bałtyckich. Gazociąg przyczyni się do eliminacji tzw. „wysp energetycznych”, czyli regionów uzależnionych od dostaw gazu wyłącznie z jednego kierunku, a także do zintegrowania krajów bałtyckich z rynkiem gazu Unii Europejskiej.
„Wyspą” gazową jest m.in. Suwalszczyzna, bo tu nie dociera gaz rurociągami.
Powstanie gazociągu wpłynie na poprawę środowiska naturalnego i polepszenie standardów życia mieszkańców, dzięki możliwości zastąpienia paliw stałych paliwem gazowym, zwłaszcza w układach kogeneracyjnych, przy jednoczesnej produkcji ciepła i energii.
Inwestycja przyczyni się też do wzrostu konkurencyjności północno-wschodnich regionów Polski, dzięki powstaniu nowej infrastruktury przesyłowej pozwalającej na odbiór paliwa gazowego za pośrednictwem sieci dystrybucyjnej lub poprzez bezpośrednie przyłączenie dużych odbiorców przemysłowych do systemu gazociągów wysokiego ciśnienia, ponadto zaistnieje możliwość gazyfikacji regionów do tej pory pozbawionych dostępu do gazu ziemnego.
Dzięki realizacji inwestycji możliwe będą: • rozwój systemu przesyłowego na nowych terenach oraz poprawa parametrów technicznych sieci w skali całego kraju; • podniesienie atrakcyjności północno-wschodnich regionów Polski dla nowych inwestycji; • promocja wykorzystania gazu ziemnego jako niskoemisyjnego paliwa do realizacji celów środowiskowych i klimatycznych Unii Europejskiej.
Istotną korzyścią dla społeczności lokalnej będzie corocznie odprowadzany przez Spółkę GAZ-SYSTEM S.A. podatek od nieruchomości w wysokości 2% wartości odcinka gazociągu zlokalizowanego na terenie danej gminy. Będzie to kwota regularnie wpływająca do budżetu gminy, którą będzie można przeznaczyć na potrzeby społeczności lokalnych.
WYG
Źródło, fot, grafika:GAZ -SYSTEM
