16 lutego 2018 roku przypada 100. rocznica proklamowania niepodległości Litwy. Odzyskała ją wraz z Polską po ponad stuletnim zaborze carskim. Okolicznościowe imprezy odbędą się nie tylko na Litwie, ale też na Sejneńszczyźnie, gdzie mieszka duża liczba etnicznej ludności litewskiej. W Wilnie uroczystości rozpoczynają się już 8 lutego.
Uroczystości w Sejnach i Puńsku
Tego dnia zapłoną znicze na grobach żołnierzy litewskich, spoczywających na cmentarzach w Berżnikach i Sejnach, we wszystkich szkołach z litewskim językiem nauczania odbędą się uroczyste apele.
W Puńsku
16 lutego ( piątek):
- 10.45 msza w miejscowym kościele,
- 11.30 – bicie dzwonów kościelnych oraz dzwoneczków przyniesionych przez miejscową ludność
- 11.35 przemarsz spod kościoła do starego cmentarza katolickiego ( obok Domu Kultury Litewskiej). Przemarsz będzie barwny ( znaczna część uczestników ma iść w strojach ludowych) i uroczysty, z pieśnią na ustach.
- 11.45 – uroczyste poświęcenie i odsłonięcie drewnianej dzwonnicy poświęconej 100 - leciu odzyskania przez Litwę niepodległości. Stanęła na starym cmentarzu katolickim w Puńsku. Autorem jest znany w Puńsku i na Sejneńszczyźnie rzeźbiarz Zenon Knyza. Odsłonięcia dokonają najstarszy i najmłodszy mieszkaniec gminy urodzeni 16 lutego.
- 20.00 – zapalenie ognisk na wzgórzach wsi gminy Puńsk. ( w Puńsku na wzgórzu Jerzego Wołyńca).
17 lutego (sobota):
18.00 – koncert okolicznościowy w Domu Kultury Litewskiej w Puńsku
20.00 - po koncercie władze gminy zapraszają wszystkich chętnych do sali sportowej w szkole podstawowej na darmowy poczęstunek, muzykę, tańce i śpiewy.
W Sejnach
18 lutego br. (niedziela), godz.13.00 msza w sejneńskiej Bazylice
14.15 – otwarcie historycznej wystawy „Lietuviška menė” („Litewska Komnata”) w historycznych murach byłego Seminarium Duchownego w Sejnach. Będzie ona czynna przez kilka miesięcy.
15.00 – uroczystości w Domu Litewskim w Sejnach, ul. Wileńska 9
Organizatorzy: konsulat RL w Sejnach, Fundacja biskupa A.Baranuskasa „Dom Litewski" w Sejnach / "Lietuvių namai")
W Suwałkach - tamtejsi Litwini organizują uroczystości 16 lutego. Będzie msza, spotkanie w klubie litewskim.
100 kilometrów na 100 - lecie Litwy
Od początku roku różne stowarzyszenia oraz grupy litewskie z Sejneńszczyzny w różny sposób starały się upamiętnić, uczcić 100-lecie odzyskania państwowości Litwy.
Duża grupa mieszkańców Puńska postanowiła przejść 100 kilometrów z okazji 100 -lecia Litwy. Przez pięć niedziel szli od jednego trójstyku do drugiego. Rozpoczęli marsz 7 stycznia od trójstyku granic Litwy, Białorusi, Polski, a zakończyli 4 lutego na trójstyku granic Polski, Litwy i Rosji (obwód kaliningradzki)
Dzieci stulecia
Z kolei Fundacja biskupa A.Baranuskasa „Dom Litewski" w Sejnach / "Lietuvių namai") postanowiła obdarować litewskie rodziny w Polsce, którym w lutym 2018 roku urodziło się dziecko, specjalnymi płytami CD z najpiękniejszymi litewskimi bajkami i kołysankami.
Krajki
Warsztaty rękodzieła ludowego dla dzieci i dorosłych zorganizowało Stowarzyszenie Litewskiej Kultury Etnicznej w pracowniach „Simtavirvis” oraz w szkole w Puńsku. Potem, na stulecie odzyskanie przez Litwę Niepodległości, utkano krajki w barwach narodowych Litwy, którymi obdarowano m.in. parlamentarzystów Litwy.
Obchody na Litwie: dzwony, ogniska, koncerty, dyspensa biskupów
Obchody setnej rocznicy odzyskania niepodległości Litwy Wilno rozpoczęły już 8 lutego br. Na skwerze między Wilią i ul. T. Kosciuškos uroczyste odsłonięcie pomnika braci Jonasa i Petrasa Vileišisów, zasłużonych dla litewskiego odrodzenia narodowego.
Od 9 lutego do 11 marca kolorami litewskiej flagi będą oświetlone wybrane pałace, budynki i mosty Wilna. Mosty Biały, Zielony i Mendoga w kolorach żółtym, zielonym i czerwonym utworzą widoczną z góry litewską trójkolorową.
W dniach 9–18 lutego wileńska starówka przeniesie się także w czasie do roku 1918. Restauracje, bary, kawiarnie, hotele oraz inne miejsca publiczne przypomną swoje stare lub wzorowane na starych reklamy i szyldy, ich wnętrza wypełni muzyka z dawnych lat, a w menu znajdą się potrawy i dania z tamtych czasów. Specjalne menu – dania tradycyjnej litewskiej kuchni przygotowane wyłącznie z litewskich produktów – będą serwowały kawiarnie i restauracje. Niektóre dania zostały wydobyte z zapomnienia, takie jak na przykład niegdyś bardzo popularny rosół z suszonych grzybów, krem z dyni czy wołowina z buraczkami i chlebem.
W rocznicowy weekend (15–17 lutego) będzie można także wziąć udział w bezpłatnych wycieczkach szlakiem odrodzenia litewskiej państwowości. Przez cały luty w wileńskim Ratuszu dla odwiedzających dostępna będzie natomiast okolicznościowa wystawa pt. „Litewska reklama międzywojenna”.
Najwięcej atrakcji na mieszkańców i gości Wilna czekać będzie 16 lutego
O godz. 8.30 przywódcy Litwy oddadzą hołd osobom, które stały u źródeł niepodległości, składając wieńce na Cmentarzu na Rossie na grobie ojca litewskiej niepodległości – Jonasa Basanavičiusa.
O godz. 10 ulicami miasta przejdzie pochód „Szlakiem państwa litewskiego”. W południe na placu Daukantasa przed Pałacem Prezydenckim odbędzie się ceremonia wciągnięcia na maszt flag Litwy, Łotwy i Estonii, a prezydent Dalia Grybauskaitė wygłosi przemówienie.
Specjalnym akcentem 16 lutego będzie projekt Gloria dla Litwy, podczas którego o 12.30 w całej Litwie będą rozbrzmiewały dzwony, w Wilnie zostanie zademonstrowany specjalny utwór muzyczny z udziałem stu dzwonów z najważniejszych kościołów Litwy.
Kościół Katolicki Litwy też postanowił włączyć się w tegoroczne obchody stulecia niepodległości państwa i tę ważną rocznicę uczcić dzwonem dzwonów kościelnych..
Dzwony zabrzmią nieprzypadkowo właśnie o godz. 12.30. Właśnie o tej porze 16 lutego 1918 r. podpisany został Akt Niepodległości Litwy.
O godz. 13.00 w katedrze wileńskiej odprawiona zostanie msza święta, a równocześnie na placu Ratuszowym z inicjatywy Polskiego Zespołu Artystycznego Pieśni i Tańca „Wilia” i Gimnazjum im. Adama Mickiewicza sto par zatańczy poloneza.
O godz. 14.30 planowana jest uroczystość przed Domem Sygnatariuszy przy ul. Pilies 26, w którym 16 lutego 1918 r. podpisany został Akt Niepodległości.
Około godz. 17 wzdłuż alei Giedymina zostanie zapalonych sto ognisk. O 18.00 w Narodowym Teatrze Opery i Baletu odbędzie się uroczysty koncert dla zaproszonych gości „Gloria Lietuvai”, natomiast godzinę później na placu Katedralnym – koncert dla wszystkich chętnych – „Dainuoju Lietuvai” (Śpiewam dla Litwy). W tym dniu na placu Katedralnym stanie także interaktywna instalacja „Dzwon Stulecia”, która potrwa do 11 marca.
Zaproszenia prezydent Litwy do udziału w obchodach przyjęli: prezydenci Niemiec Frank-Walter Steinmeier, Polski Andrzej Duda, Islandii Guðni Th. Jóhannesson, Ukrainy Petro Poroszenko, Gruzji Giorgi Margwelaszwili, przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk i przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Udział w uroczystościach zapowiedzieli również przedstawiciele rodów królewskich ze Szwecji i Danii.
Biskupi dali dyspensę od postu w dniu 16 lutego
16 lutego, w 100. rocznicę Odrodzenia Państwa Litewskiego na Litwie nie będzie obowiązywał post. Sekretariat Konferencji Biskupów Litwy ogłosił, że choć święto wypada w Wielkim Poście, w piątek, tego dnia wierni mogą spożywać dania z mięsem. „Dzielmy się radością z niepodległości! Niech nasza radość będzie pełna” – napisali biskupi w liście do wiernych.
Według spisu powszechnego z 2011 roku katolicy stanowią 77 proc. ogółu mieszkańców Litwy.
Obchody święta państwowego odbędą się nie tylko w Wilnie, lecz także w Kownie, innych miastach i miasteczkach kraju, w tym również na Wileńszczyźnie oraz w środowiskach litewskich za granicą. Łącznie zaplanowanych jest około tysiąca wydarzeń. Cały program jest dostępny na specjalnej stronie internetowej www.lietuva.lt
Obchody za granicą
Główne akcenty za granicą to wystawa sztuki symbolizmu państw bałtyckich w paryskim muzeum D’Orsay, wędrowna wystawa kowieńskiego modernizmu, koncerty pod batutą dyrygentki Mirgi Gražinytė-Tyly w Nowym Jorku, Berlinie, Birmingham, Sztokholmie oraz wystąpienia innych wykonawców muzycznych.
Pierwszy Polak ze stopniem generała w niepodległej Litwie
Miłym akcentem dla Polski tuż przed 100.leciem odzyskania Niepodległości było nadanie przez premiera Litwy Sauliusa Skvernelis w styczniu 2018 roku tytułu generała dyrektorowi Służby do Badań Przestępstw Finansowych Antoniemu Mikulskiemu. Jest to pierwszy Polak w stopniu generała w niepodległej Litwie.
Antoni Mikulski pracował ponad 30 lat w policji. Był odpowiedzialny za działalność wywiadowczą struktury, operacje specjalne, badania kryminalistyczne, bezpieczeństwo publiczne, prewencję. Był też koordynatorem współpracy z prokuraturą, sądami innymi instytucjami i organizacjami. Polak jest ojcem trojga dzieci, wilnianinem w piątym pokoleniu. jego rodzina zamieszkała na Lipówce przed 150 laty. Koledzy po fachu nazywają go „wileńskim Szerlokiem Holmsem”.
Wspólna moneta trzech państw bałtyckich na stulecie niepodległości
Bank Litwy wypuścił do obiegu pierwszą wspólną okolicznościową monetę Litwy, Łotwy i Estonii o nominale 2 euro. Moneta upamiętnia 100-lecie niepodległości trzech państw bałtyckich obchodzone w tym roku. Awers monety przedstawia spleciony warkocz, którego każde z trzech pasm wieńczą herby Litwy, Łotwy i Estonii.
Monetę „Bałtyckie siostry” zaprojektował litewski artysta Jurgis Petrulis. Jego projekt wygrał w internetowym głosowaniu spośród sześciu zgłoszonych projektów. Głosowanie odbyło się wiosną ubiegłego roku. Wzięło w nim udział prawie 14,5 tys. osób z trzech państw.
Od 31 stycznia 2018 roku okolicznościowa moneta na Litwie i Łotwie weszła do obiegu w nakładzie 1 mln. W Estonii w nakładzie – 500 tys. monet.
Lotnisko w Los Angeles w kolorach litewskiej flagi
Z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Litwę niepodległości międzynarodowe lotnisko w Los Angeles rozbłyśnie 16 lutego br. w kolorach flagi litewskiej – poinformowało litewskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
„Cieszymy się, że Los Angeles dołączyło do obchodów odzyskania niepodległości. To jest wspaniały prezent dla prawie 10 tysięcznej tamtejszej wspólnoty litewskiej” – powiedział konsul generalny w Los Angeles Darius Gaidys.
Lotnisko w Los Angeles jest drugim co do wielkości portem lotniczym w USA.W ciągu doby przewija się, przez nie 190- 200 tysięcy pasażerów.
Mała Litwa w Ameryce
Miasto Shenandoah, ( w hrabstwie Schuylkill, stan Pensylwania) w USA jest zaś najbardziej litewskim miastem w Ameryce Północnej. Obecnie jeszcze co piąty mieszkaniec uznaje siebie za Litwina. Swego czasu było nazywane „Litewskim Wilnem”, bo przez 42 lata merami miasta byli Litwini. Litwini do Shenandoah przybyli w 1869 roku, a już w 1872 roku powstała pierwsza w USA litewska parafia i została zbudowana pierwsza litewska szkoła.
W 2013 roku, staraniem Stanu Pensylwania, w Shenandoah postawiono pamiątkową tablicę z napisem, że jest tu „Mała Litwa” w USA (ang. Little Lithuania USA), a społeczność miasta „ jest wdzięczna mieszkańcom „Małej Litwy” za pielęgnowanie przez stulecia litewskości, litewskiej wolności, wzmacnianie niepodległości oraz rozgłaszanie imienia Litwy w Ameryce”.
Jan Wyganowski
Źródła: prezidentaslt; urm.lt; Ambasada RL w USA; vilnius.lt; madeinvilnius.lt; wilnoteka.lt; zw.lt; mapijoziai.lt; punskas.lt; DKL w Puńsku;15min.lt;: konsulat RL w Sejnach, Fundacja biskupa A.Baranuskasa „Dom Litewski" w Sejnach / "Lietuvių namai")
Fot: prezidentas.lt; Bank Litwy; Archiwum RL; Ambasada RL w USA, lrt.lt; urm.lt; Global Lithuania oraz własne
