Litewski Departament Turystyczny przygotowuje szlak turystyczny „Europa Jagiellonów”, poświęcony 100-leciu odrodzenia państwa litewskiego, które przypada w 2018 roku. Na szlaku 100 obiektów historycznych, kulturowych i przyrodniczych, znajdujących się na Litwie, Łotwie i w Polsce, w tym także w naszym regionie.
Na szlaku znajdzie się, między innymi łotewskie gimnazjum, w którym uczył się prezydent Litwy Antanas Smetona, jak również wykonany przez miejscowego rolnika, z inicjatywy jednego z sygnatariuszy, drewniany kościół w Witoldowie (lit. Vytautava) w rejonie trockim, a także cmentarz w Berżnikach w Polsce, gdzie spoczywają walczący kiedyś przeciwko sobie Litwini i Polacy.
Pracujący nad szlakiem przewodnik Lina Dusevičienė i historycy Luka Lesauskaitė i Simonas Teškevičius obecnie przemierzają Litwę i Polskę, sprawdzając znajdujące się na liście obiekty, infrastrukturę turystyczną, gromadzą opowiadania miejscowych i zdjęcia.
Szlak kulturowy ma być certyfikowanym szlakiem Rady Europy i będzie to pierwszy tego rodzaju szlak w tej części Europy. Europejskie szlaki kulturowe mają ukazywać różnorodność kulturową i współistnienie różnych kultur.
„Podróżujący będą przede wszystkim zachęcani do poznania znanych postaci, które wysunęły ideę państwowości i zjednoczyły mieszkańców Litwy w celu jej urzeczywistnienia. Ponadto będziemy turystów starali się zafascynować tragicznymi i wesołymi historyjkami o budowaniu państwowości. Będziemy dalej promowali nie tylko aktywne podróżowanie po Litwie, ale też głębsze poznanie jej historii. Spodziewamy się, że szlak zainteresuje nie tylko miejscowych turystów, ale również Litwinów na świecie, turystów z krajów sąsiednich. Z pewnością przypadnie on do gustu starszej młodzieży szkolnej jako wspaniały materiał edukacyjny, jak również rodzinom i młodzieży” – mówi kierownik Departamentu Turystyki Jurgita Kazlauskienė.
Na początku marca br., w Wilnie, w Pałacu Władców, odbyło się spotkanie polskich i litewskich ekspertów ds. dziedzictwa, dotycząca utworzenia szlaku kulturowego „Europa Jagiellonów”.
Uczestników spotkania przywitała dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kultury Diana Varnaitė oraz zastępca dyrektora w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, Dorota Janiszewska-Jakubiak. Polską stronę prezentowała główna specjalistka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hanna Jędras, zastępca dyrektora Zamku Królewskiego na Wawelu Jerzy Petrus, przedstawiciele Polskiej Akademii Nauk Andrzej Rachuba i Marcin Zgliński.
Spotkanie zorganizował Departament Dziedzictwa Kultury przy Ministerstwie Kultury.
„Jest to inicjatywa, która ma duży potencjał i może zaangażować w Polsce oraz na Litwie wiele podmiotów. Wiodącymi byłyby Wawel w Krakowie i Pałac Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie. Jest to duża szansa na zacieśnienie współpracy kulturowej między naszymi krajami” – zauważyła podczas spotkania koordynator projektu Hanna Jędras, główny specjalista Departamentu Współpracy z Zagranicą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.
„Europejczycy często nie zdają sobie sprawy, jak potężną dynastią byli Jagiellonowie, jak szeroko rozciągały się ich włości. O ile Habsburgowie, Tudorowie są powszechnie znany, ich dzieje są propagowane przez kulturę masową, o tyle o Jagiellonach się nie pamięta, a jest to przecież dynastia fascynująca. Ich dziedzictwo jest czymś niezwykłym właśnie poprzez swój synkretyczny charakter łączący wiele elementów tradycji Zachodniej, często najmłodszych prądów artystycznych, a z drugiej strony pewnych zjawisk przynależących do kręgu cywilizacji wschodniej. Dzisiejsza zjednoczona Europa jest czymś, co w jakimś sensie powtarza ten model, który kilka stuleci temu posiadaliśmy i stosowaliśmy” – opowiadał dr Marcin Zgliński, historyk sztuki z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Zdaniem Doroty Janiszewska-Jakubiak, sukces projektu „Europa Jagiellonów” nie zależy od ministerstw kultury obu krajów. Potrzebne jest wsparcie w samorządach, instytucjach kultury, organizacjach pozarządowych, które by włączyły się w jego realizację i promowanie tej narracji. Dla Polski, Litwy, Białorusi, Ukrainy jest to szansa na promocję bardzo różnych wartości, które legły u podstaw państwa Jagiellonów, choćby takiej, jak tolerancja” -przekonywała Dorota Janiszewska-Jakubiak.
Geneza Szlaku Jagiellonów
W 1386 roku litewski książę Jagiełło wyruszył z Wilna podążając przez Lublin do Krakowa, aby uzyskać koronę Królestwa Polskiego. Od chwili ustanowienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów ta droga stała się najważniejszym szlakiem łączącym stolice Litwy i Polski. Przemierzały go nie tylko orszaki królewskie, ale też dyplomaci i rycerze, duchowni i uczeni, artyści i urzędnicy.
„Szlak Jagielloński” odegrał niezastąpioną rolę w procesie unikatowej integracji Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pełnił również funkcję europejskiej drogi kulturowej, umożliwiając wymianę pomiędzy Zachodem (cywilizacją łacińską) a Wschodem (cywilizacją bizantyńską). Współcześnie został już reaktywowany przez Organizację Turystyczną „Szlak Jagielloński”, jako międzynarodowy szlak turystyczny. Zrzesza ona samorządy, przedsiębiorców, stowarzyszenia oraz indywidualnych pasjonatów kultury.
„Ten Szlak nie jest tylko naszym pomysłem. To jest propozycja, którą wymyślili nasi przodkowie. Ponieważ nie ma już królów, ani furmanek, więc chcemy, aby tę podróż historycznym traktem kontynuowali turyści” - mówił w 2009 roku podczas wileńskiej prezentacji trasy Wilno-Lublin-Kraków Janusz Kopaczek, prezes Organizacji Turystycznej „Szlak Jagielloński”.
W celu rozwoju ruchu turystycznego na Szlaku Jagiellońskim planowane jest oznakowanie traktu, stworzenie interaktywnej mapy powiązanej z GPS, przewodnika i filmu. Zadaniem organizatorów „Szlaku Jagiellońskiego” jest także promowanie miasteczek, które w czasach jagiellońskich przeżywały „złoty wiek”, a teraz są zapomniane (np. Koszyce, Mielnik, Krynki, Parczew i in.).
„Szlak Jagielloński” łączący Kraków i Wilno posiada dwie trasy: trasa nadwiślańska przebiega przez Brześć, a druga trasa omija Białoruś i prowadzi wyłącznie przez Polskę i Litwę.
Szlak Jagielloński jest wpisany do projektu „Via Regia” – Wielkiej Drogi Kulturowej Rady Europy (łączącej Santiago de Compostela i Brugię-Lublin-Wilno i Kijów).
WYG
Źródła: Tygodnik Wileńszczyzny, zw.lt; L24.lt; Departament Dziedzictwa Kultury przy Ministerstwie Kultury RL ; szlakjagiellonski.pl
Na fot: Uczestnicy wileńskiego spotkania. Fot. Departament Dziedzictwa Kultury przy Ministerstwie Kultury RL
