W piątek, 5 kwietnia na Litwie przebywał premier RP Mateusz Morawiecki. Razem z premierem Litwy Sauliusem Skvernelisem odwiedzili bazę lotniczą w Szawlach, gdzie stacjonują polscy lotnicy pełniący misję w ramach Baltic Air Policing, rafinerię w Możejkach, zarządzaną przez Orlen Lietuva.
Premierzy Polski i Litwy wzięli też udział w odsłonięciu tablicy upamiętniającej prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego. Złożyli także wieńce w Rennowie, pod odsłoniętym niedawno pomnikiem braci Gabriela i Stanisława Narutowiczów - Stanisława sygnatariusza aktu niepodległości Litwy i Gabriela – prezydenta Polski.
Strategiczne partnerstwo
- Cieszy aktywna współpraca pomiędzy naszymi państwami na najwyższym szczeblu politycznym. Jest to już trzecie spotkanie z premierem Polski w ciągu roku. Relacje z Polską są dla nas wyjątkowo ważne. Cieszę się, że naszemu rządowi udało się je odbudować, że dbamy o partnerstwo strategiczne. Polska jest naszym partnerem strategicznym pod każdym względem, zarówno, jeśli chodzi o zwiększającą się wymianę handlową, jak i opartą na podobnych kryteriach politykę zagraniczną i bezpieczeństwo. Symboliczne, że w piątek odsłoniliśmy tablicę upamiętniającą śp. prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego, który miał ogromny wkład we współpracę pomiędzy naszymi państwami i w historię sukcesu Orlen Lietuva – głosi komunikat Kancelarii premiera Litwy.
- Współpraca z Polską jest moim najwyższym priorytetem jako premiera. Cieszę się, że naszemu rządowi udało się przywrócić strategiczne partnerstwo z sąsiednią Polską. Dziś upamiętniamy pamięć lojalnego przyjaciela Litwy, prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Wysoko cenimy strategiczną i wnikliwą rolę Prezydentka Kaczyńskiego w przejęciu litewskiej rafinerii w Mažeikiai w 2006 r. przez polską firmę Orlen. Ta inwestycja jest bardzo ważna dla Litwy pod względem bezpieczeństwa ekonomicznego i energetycznego - powiedział litewski premier.
Rafineria w Możejkach, którą nabył PKN Orlen, to największy podatnik na Litwie, wpłacający do budżetu 5,5 mln euro, i największa inwestycja zagraniczna w kraju, zapewniająca niezależność energetyczną nie tylko Litwie, ale też całemu regionowi bałtyckiemu.
Tablica Lecha Kaczyńskiego
Premier Mateusz Morawiecki, który wraz z premierem Litwy Sauliusem Skvernelisem wziął udział w uroczystości odsłonięciu Kamienia Pamięci prezydenta Lecha Kaczyńskiego, w wystąpieniu podczas ceremonii podziękował za pielęgnowaną na Litwie pamięć o Lechu Kaczyńskim.
- Możejki to żywy pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który łączy krwiobiegi gospodarcze Polski i Litwy, tworząc dobre perspektywy na przyszłość - powiedział w litewskich Możejkach premier Mateusz Morawiecki. Zadeklarował też, że Polska chce kontynuować dzieło zmarłego prezydenta.
Bracia Narutowiczowie
Premierzy upamiętnili ponadto pamięć Stanisława Narutawicza, sygnatariusza aktu Niepodległości Litwy w 1918 roku i Gabriela Narutowicza, pierwszego prezydenta Polski po rozbiorach w dworku Rennowie.
- Wkład braci Narutawiczów w państwowość Litwy i Polski jest nadal aktualny- powiedział S.Skvernialis.
Bracia Narutowiczowie: Gabriel, uważający się za Polaka, został prezydentem II Rzeczpospolitej, a Stanisław, był jednym z sygnatariuszy Aktu Niepodległości Litwy. I obu życiorysy są tragiczne: Gabriel zginął w wyniku zamachu, dokonanego przez polskiego narodowca, a Stanisław sam sobie odebrał życie, nie widząc możliwości ułożenia polsko - litewskich stosunków państwowych. Starszy brat Gabriela – Stanisław Narutowicz (1862-1932), adwokat, działacz społeczny, związany był z litewskim ruchem narodowym. Był jednym z 20 sygnatariuszy aktu niepodległości Litwy z dnia 16 lutego 1918 r.
W bazie lotniczej
W bazie lotniczej litewskich sił powietrznych w Szawlach obaj premierzy spotkali się z polskimi żołnierzami. Po raz ósmy Polska uczestniczy w misji NATO Air Police Mission w krajach bałtyckich.
Synchronizacja energetyczna
Skvernelis podziękował polskiemu premierowi za silne poparcie dla synchronizacji systemów elektroenergetycznych państw bałtyckich przez Polskę. Litwa docenia również wspólne stanowisko, aby zapobiec „niebezpiecznej” energii elektrycznej na rynku UE. Chodzi tu głównie o nowobudowaną elektrownię atomową na Białorusi.
O mniejszościach narodowych
Saulis Skvernelis z zadowoleniem podkreślał wkład Litwinów mieszkających w Polsce i Polaków na Litwie we wzmacnianie współpracy dwustronnej. Podkreślił również bardzo dobrą współpracę z polskimi władzami. Poinformował, że w najbliższej przyszłości Litwini na Suwalszczyźnie będą mogli oglądać litewskie programy telewizyjne nadawane przez państwową telewizję litewską.
Podczas ubiegłorocznego (na Zielną w Puńsku) spotkania z premierem Litwy przedstawiciele społeczności litewskiej na zgłosili potrzebę wzmocnienia sygnału Litewskiego Radia i Telewizji LRT, żeby litewskie programy radiowe i telewizyjne mogły być odbierane na Sejneńszczyźnie. Saulius Skvernelis zapewnił wówczas, że rząd będzie szukał rozwiązań, żeby mieszkający w Polsce Litwini mieli możliwość oglądania i słuchania litewskich audycji.
Dzięki porozumieniu premierów Polski Litwy, już 9 maja 2018r. rozpoczęto retransmisję na Litwę polskich stacji telewizyjnych TVP Info, TVP Polonia, TVP Historia, Nuta.TV i Power TV. Litwa ponosi koszty związane z retransmisją. Umożliwienie Polakom oglądania programów w języku ojczystym ma kosztować litewski rząd w ciągu roku ok. 350 tys. euro.
Ponadto, w marcu 2019 roku, prezes Zarządu TVP S.A. Jacek Kurski i wiceminister spraw zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk podpisali w Warszawie porozumienie ws. współdziałania w zakresie tworzenia i rozpowszechniania nowego kanału TVP Wilno. Program ma ruszyć w maju, a w szerszej formule – prawdopodobnie jesienią.
Tuż przed wizytą premiera Morawieckiego kanclerz litewskiego rządu Algirdas Stončaitis, raz jeszcze wyraził potrzebę transmitowania telewizji LRT na terytorium Polski, z uwzględnieniem regionu, gdzie zamieszkują Litwini, a także utworzenia litewskiego Centrum Edukacji i Kultury w Suwałkach.
WYG
Źródła i fot: Kancelarie premierów RP i RL
