Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda z Małżonką od czwartku do soboty złoży wizytę w Republice Litewskiej, gdzie weźmie udział w obchodach 100. rocznicy odbudowy Państwa Litewskiego.
- W czwartek, 15 lutego, w godzinach wieczornych, prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė przeprowadzi dwustronne rozmowy z przybyłymi na uroczystości: przewodniczącym Rady Europejskiej Donaldem Tuskiem oraz z przewodniczącym Komisji Europejskiej Jeanne-Claude Junkerem. Spotkanie z prezydentem RP Andrzejem Dudą i polską delegacją zaplanowano na sobotę, 17 lutego.
Omówione zostaną sprawy dotyczące zacieśnienia współpracy w dziedzinach obrony, bezpieczeństwa, energetyki, transportu oraz funkcjonowania UE i NATO. W litewskiej prezydenturze planowane jest podpisanie dwóch ważnych dokumentów: memorandum w sprawie wzmocnienia strategicznej współpracy w dziedzinie energetycznej oraz dokumentacji granicznej - głosi komunikat służby prasowej litewskiej prezydent.
Natomiast Prezydent RP rozpocznie wizytę na Litwie od spotkania w piątek, 15 lutego ze społecznością polską w Mejszagole i w Domu Kultury Polskiej w Wilnie.
Upamiętnili prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego
16 lutego - w 100. rocznicę niepodległości Litwy - w Mejszagole odbędzie się również uroczyste odsłonięcie tablicy przy Muzeum ks. Prałata Józefa Obrembskiego, upamiętniającej wizytę prezydentów Lecha Kaczyńskiego i Valdasa Adamkusa. W tej podwileńskiej miejscowości obaj prezydenci odwiedzili śp. ks. prałata Józefa Obrembskiego w przeddzień jubileuszu 100-lecia jego urodzin.
Ponadto, 27 stycznia Rada Rejonu Wileńskiego poparła propozycję AWPL-ZChR i podjęła decyzję o nadaniu imienia Lecha Kaczyńskiego placowi przy dworze Houwaltów w Mejszagole.
Z kolei ulica w Wilnie, znajdująca się w dzielnicy Śnipiszki przy gmachu samorządu miasta Wilna, została nazwana na początku lutego br. imieniem Prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego. Inicjatywa upamiętnienia Prezydenta Polski należała do Akcji Wyborczej Polaków na Litwie – Związku Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR). Decyzję wileńscy radni podjęli przez aklamację.
Stosowny napis na tablicy będzie w językach polskim i litewskim. W wersji litewskiej nazwisko śp. prezydenta Polski zostanie zapisane jako Kačynski.
AWPL-ZChR wystąpiła z propozycją upamiętnienia Lecha Kaczyńskiego z okazji obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę i Litwę oraz w celu zacieśnienia bliskich relacji między dwoma sąsiednimi państwami. Frakcja AWPL-ZChR „Blok Waldemara Tomaszewskiego” w mieście Wilnie jednoczy 10 radnych w 51 osobowej Radzie, a w rejonie wileńskim – 21 radnych w 31 osobowej Radzie.
O czym będą rozmawiać prezydenci?
Sytuacja polskiej mniejszości na Litwie nie powinna zdominować tematów strategicznych: bezpieczeństwa, współpracy energetycznej i gospodarczej – uważa doradca prezydent Dalii Grybauskaite, Nerijus Aleksiejūnas.
- 16 lutego prezydent Andrzej Duda przyjeżdża na Litwę, ale będzie to również wizyta dwustronna. Co ważne – będzie to pierwsza od pięciu lat wizyta prezydenta Polski. Odbędzie się, ponieważ mamy wiele wspólnych tematów i liczymy na określone wyniki. Podczas spotkania poruszone zostaną tematy bezpieczeństwa, gdyż obecność batalionów NATO jest tym, co nas łączy. Mamy sporo tematów do omówienia przed szczytem NATO w lipcu w Brukseli. Tak więc sporo uwagi poświęcimy bezpieczeństwu regionalnemu, omówimy kwestie cyberbezpieczeństwa – powiedział doradca prezydent Litwy Nerijus Aleksiejūnas.
Wymienił też inne tematy, o których Dalia Grybauskaitė chce rozmawiać z Andrzejem Dudą: projekt synchronizacji sieci elektroenergetycznych przez Polskę z europejską siecią kontynentalną, projekt Nord Stream 2, połączenie gazowe z Polską, budowa elektrowni atomowej w Ostrowcu na Białorusi.
Polska chce zacieśniać relacje z Litwą
Oczekujemy, że strona litewska będzie respektowała wszelkie standardy dotyczące mniejszości narodowych, które obowiązują w Unii Europejskiej – powiedział w poniedziałek, 12 lutego br., Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Krzysztof Łapiński. Zapewnił jednocześnie, że Polska chce zacieśniać relacje z naszym sąsiadem.
Minister Łapiński, pytany w telewizji wPolsce.pl o tę wizytę, wskazywał, że będzie ona okazją, by polepszyć polsko-litewskie relacje.
- Jeśli Prezydent Rzeczypospolitej pozytywnie odpowiada na zaproszenie Pani Prezydent Litwy i udaje się na takie obchody, które dla Litwinów są czymś ważnym, symbolicznym, to taka symbolika też jest czymś ważnym - pokazuje, że chcemy zacieśniać, czy dobrze układać sobie relacje z naszym sąsiadem - mówił Krzysztof Łapiński. - Natomiast zawsze w takich sytuacjach trzeba woli dwóch stron - zaznaczył.
Pisownia nazwisk
Rzecznik Prezydenta RP wskazywał, że w Polsce mieszka społeczność litewska i jest bardzo dobrze traktowana przez państwo polskie w każdym aspekcie. - My też oczekujemy pewnej wzajemności, żeby Polacy na Litwie byli traktowani, jak pełnoprawni obywatele z zachowaniem wszystkich standardów dotyczących praw mniejszości narodowych, wypracowanych w ostatnich dziesięcioleciach przez UE i inne instytucje międzynarodowe - podkreślił.
Jak dodał, stronie polskiej chodzi m.in. o kwestię pisowni polskich nazwisk na Litwie. - Nie domagamy się ekstra przywilejów dla Polaków - zapewnił.
Premier Litwy Saulius Skvernelis niejednokrotnie opowiadał się, za oryginalną pisownią nazwisk nielitewskich. W wywiadzie dla litewskiej rozgłośni Żiniu Radijas szef rządu wyraził opinię, że „w obecnym parlamencie jest szansa na przyjęcie tej ustawy”, chociaż – jak zaznaczył – w największej partii politycznej, Litewskim Związku Rolników i Zielonych, jest wyraźny podział w tej kwestii.
Saulius Skvernelis powiedział, że brak legalizacji pisowni nielitewskich nazwisk w formie oryginalnej nie tylko utrudnia życie poszczególnym obywatelom, obciąża pracę sądów, bo coraz więcej osób drogą sądową odzyskuje prawo do oryginalnego zapisu swego nazwiska, ale też obciąża finansowo budżet państwa, gdyż coraz więcej osób wnioskuje o zwrot kosztów procesu w przypadku wygranej.
Kwestia pisowni nazwisk polskich w litewskich dokumentach jest dyskutowana w litewskim parlamencie od ponad 20 lat.
Kwestie oświaty
Strona litewska od zawsze podkreśla, że Polacy na Litwie mają najlepsze na świecie (poza granicami Polski, rzecz jasna) do nauczania języka ojczystego Dzieci mogą to czynić od przedszkola po wyższe studia. W polskich szkołach na Litwie 70 procent przedmiotów ( identycznie jak w litewskich w Polsce) nauczanych jest po polsku, podczas gdy np. w pobliskiej Łotwie zaledwie 40 proc, a od przyszłego roku szkolnego stopniowo będzie w ogóle likwidowane nauczanie w językach mniejszości narodowych.
Tuż przed wizytą prezydenta RP na Litwie, łotewski parlament zatwierdził we wstępnym czytaniu reformę, zgodnie z którą szkoły mniejszości narodowych od roku szkolnego 2020-2021 przejdą na nauczanie większości przedmiotów w języku państwowym - języku łotewskim. Zmiany będą wdrażane stopniowo od 1 września 2019 r. Obecnie tylko 40 procent przedmiotów nauczanych jest w języku mniejszości narodowych.
Niedawno w Białymstoku, podczas u konferencji „Stan polskiej oświaty na Wschodzie”, Józef Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie - Macierz Szkolna, powiedział m.in.: - Na Litwie szkół wszystkich typów oferujących naukę polskiego jest 70. W obecnym roku szkolnym uczy się w nich 11,2 tys. uczniów, przy czym uczniowie mają możliwość uczenia się wszystkich przedmiotów po polsku od pierwszej do dwunastej klasy. - Szkoły na Litwie zachowały kadrę nauczycielską - mówił Kwiatkowski o nauczycielach związanych z polską oświatą. Poinformował, że to ok. dwóch tysięcy osób, z których 2 proc. jest w wieku okołoemerytalnym. Mówił także, że szkoły są dobrze wyposażone, „nie gorzej niż szkoły litewskie”.
Kwiatkowski dodał, że głównym problemem na Litwie jest brak języka polskiego na egzaminie maturalnym, ale zaznaczył, że polskie środowiska nie rezygnują z walki o przywrócenie tego egzaminu. Wskazał, że dalsze doskonalenie nauczycieli i pogłębianie treści nauczania to konieczność.
Premier Litwy u Macierzy Szkolnej
Tuż przed wizytą prezydenta Dudy na Litwie, premier Litwy spotkał się z przedstawicielami polskiej Macierzy Szkolnej. ”Premier zapewnił, że zależy mu na dobrym kształceniu młodzieży na Litwie w tym również młodzieży ze szkół mniejszości narodowych – napisano w oświadczeniu Macierzy Szkolnej”.
Na spotkaniu przedstawiciele Macierzy Szkolnej przedstawili premierowi „najbardziej palące problemy polskiej oświaty na Litwie”, jak na przykład kształcenie nauczycieli, ujednolicony egzamin z języka litewskiego czy kwestię podręczników.
Józef Kwiatkowski spotkał się też minister oświaty RL Jurgitą Petrauskienė. Prezes Macierzy Szkolnej poinformowała redakcję zw.lt, że podjęto decyzję o powołaniu grupy eksperckiej, w skład której wejdą poloniści oraz przedstawiciele Ministerstwa Oświaty i Nauki. Specjaliści po dogłębnej analizie zdecydują o wykorzystaniu podręczników sprowadzanych z Polski w szkołach z polskim językiem nauczania na Litwie.
Będzie import podręczników z Polski?
- Minister się zgadza na sprowadzanie z polski podręczników od 1 do 12 klasy. Obecnie poloniści zajmą się ich selekcją, następnie zostanie powołana komisja ekspercka, która zdecyduje w jaki sposób podręczniki zostaną wykorzystane – oświadczył Kwiatkowski.
Dotychczas podręczniki do nauki języka i literatury polskiej były przygotowywane przez polonistów pracujących w polskich szkołach na Litwie we współpracy z naukowcami z Litwy i Polski. Od lat jednak nowe tytuły nie ukazują się – państwo nie finansuje ich wydawania. Wydanie współczesnego podręcznika o niewielkim nakładzie jest kosztowne. Ponadto autorzy musieliby uzyskać na czas pracy nad nim płatny urlop, niestety w pół roku, a tyle maksymalnie im przysługuje, nie da się opracować dobrego podręcznika.
Wesołe i nieformalne obchody
Tymczasem na Litwie z okazji 100. lecia odzyskania państwowości odbędzie się bardzo wiele imprez, w tym niekonwencjonalnych.
Polski Klub Dyskusyjny zaprasza Polaków i Litwinów na wspólne, wesołe i nieformalne obchody Święta Niepodległości Litwy, które odbędą się 15 lutego o godz. 17 w barze PianoMan (Islandijos 1).
O stuleciu Litwy i Polski, znaczeniu dnia 16 lutego i spuściźnie ojca Niepodległości Jonasa Basanavičiusa będą dowcipnie dyskutowali: słynny litewski historyk dr Eligijus Raila i znany litewski pisarz Herkus Kunčius. Dyskusję będzie moderował dziennikarz Jacek Jan Komar.
Poza tym będą polskie i litewskie potrawy oraz napoje, dużo świetnej zabawy, interesujących rozmów, wspaniałej jazzowej muzyki z okresu międzywojennego, w wykonaniu Vytautasa Labutisa i Andriusa Balachovičiusa.
- Rekomendujemy przyjść na imprezę w kostiumie lub przynajmniej z jakimś detalem ubioru nawiązującym do okresu 1918-1940. Najbardziej pomysłowi posiadacze najciekawszych przebrań będą uhonorowani wartościowymi nagrodami. Zanurzmy się wszyscy razem w pociągający i tajemniczy okres Międzywojnia przynajmniej na jeden wieczór! – zachęcają organizatorzy.
Strzelcy z Polski wezmą udział w obchodach 100-lecia niepodległości Litwy
16 lutego na Litwę przybędą z kolei przedstawiciele Związku Strzeleckiego „Strzelec”, którzy wspólnie z członkami Związku Strzelców Litwy wezmą udział w obchodach 100-lecia niepodległości Litwy. Po raz pierwszy w historii polscy i litewscy strzelcy będą celebrować razem. W planach jest konferencja z udziałem komendantów obu związków, zwiedzanie Wilna oraz wspólne świętowanie przy ogniskach na alei Giedymina.
Współpraca między polską i litewską organizacjami została nawiązana jesienią ubiegłego roku.
„Podczas panelu dyskusyjnego z władzami Związku Strzeleckiego „Strzelec” doszliśmy do wniosku, że jako sojuszników w ramach NATO i UE więcej nas łączy niż dzieli, a stereotypy trzeba zwalczać. Zwalczać poprzez częstsze kontakty i wspólne przedsięwzięcia, wspólne świętowanie takich uroczystości jak Dzień odzyskania Niepodległości Litwy i Polski, Konstytucji 3 maja, Bitwy pod Grunwaldem, Bitwy pod Orszą, czy też w trakcie wspólnych ćwiczeń jak „Strzelec-2018” – podkreśla w rozmowie z portalem zw.lt członek Związku Strzelców Dariusz Litwinowicz.
WYG
Źródło: prezydent.pl; lrp.lt/lt; zw.lt; wilnoteka.lt samorząd rejonu wileńskiego
Fot: prezidentas.lt; zw.lt; administracja samorządu rejonu wileńskiego; kurier wileński
