19.06.2019

Przełom w walce z lichwą. Rząd przeciw patologicznym pożyczkom

Bezpieczne zakupy na raty, „chwilówki” bez zdzierstwa, koniec z odbieraniem mieszkań za niespłacone pożyczki o wielokrotnie niższej wysokości, limity kosztów dodatkowych i surowe kary za lichwę – to pakiet przełomowych zmian w prawie, które przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości.

Projekt ustawy antylichwiarskiej został przyjęty przez Radę Ministrów.

- Projekt zapobiega przypadkom nadużywania silnej pozycji różnych firm pożyczkowych wobec słabszych obywateli. Bardzo często są to seniorzy, emeryci, ale też inni ludzie, których bieżące potrzeby są wykorzystywane do tego, aby narzucać różnego rodzaju opłaty i odsetki, których nie da się inaczej określić niż jako drakońskie – powiedział na konferencji prasowej po posiedzeniu rządu Premier Mateusz Morawiecki.

Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro podkreślił, że przyjęte przez rząd daleko idące zmiany w prawie konsekwentnie ograniczają możliwość egzekwowania wyższych kosztów pożyczek niż te, które zostały bardzo precyzyjnie zapisane w projekcie. Dla zobrazowania lichwiarskiego procederu, któremu przeciwdziała Ministerstwo Sprawiedliwości, Zbigniew Ziobro podał przykład niedawnej skargi, jaką  skierował do Sądu Najwyższego. Sprawa dotyczyła osoby, która zaciągnęła kredyt w wysokości 15 tys. zł, musiała rocznie płacić 730 proc. kosztów pożyczki, a ta przerodziła się w należność o wysokości ponad miliona złotych.

- Tego rodzaju patologie są w Polsce udziałem tysięcy Polaków. Na porządku dziennym nasi rodacy są wprowadzani w błąd poprzez informacje, że nominalna kwota odsetek od pożyczek jest stosunkowo niewysoka. A w rzeczywistości ukryte koszty - związane z rozmaitymi marżami, prowizjami, opłatami, koniecznym ubezpieczeniem -  są tak duże, że realne oprocentowanie sięga kilkuset procent – mówił minister Zbigniew Ziobro.

Zmiany w prawie mają skutecznie chronić Polaków przed plagą lichwiarzy i nadużyciami firm pożyczkowych. Mają położyć kres wykorzystywaniu niewiedzy i ufności klientów. Mają skończyć z żerowaniem przez naciągaczy na biedzie i tragediach życiowych ludzi zmuszanych do zaciągania pożyczek o lichwiarskim oprocentowaniu.

 

1. Nowe przepisy kończą z dowolnością w ustalaniu dodatkowych opłat za zakupy na raty. Nie będzie już można bez ograniczeń doliczać prowizji, marży, opłat za złożenie czy rozpatrzenie wniosku albo obowiązkowego ubezpieczenia, co prowadzi do sytuacji, że nieświadomi klienci nie są często w stanie spłacić rzekomo atrakcyjnie oprocentowanej pożyczki. Okazuje się bowiem, że mimo atrakcyjnej oferty „zerowych odsetek”, za nowo kupiony sprzęt muszą płacić znacznie więcej, niż wynikałoby z ceny na etykiecie.

Maksymalny limit dodatkowych opłat w przypadku zakupów ratalnych zostanie ustalony na 45 proc. kwoty pożyczki w skali roku. A jeśli zdecydujemy się na rozłożenie rat na 6 miesięcy, to dodatkowe koszty nie będą mogły przekroczyć 32,5 proc.

Limit odsetek pozostanie na obecnym poziomie, czyli maksymalnie 10 proc. w skali roku.

 

2

  2. Restrykcyjne zasady będą obowiązywać przy zaciąganiu krótkoterminowych pożyczek na niewielkie kwoty, czyli chwilówek. Dziś zachęcani umiarkowanym oprocentowaniem nominalnym klienci często nie zdają sobie sprawy, jak wysoką kwotę będą musieli w rzeczywistości spłacić. Koszty pożyczki, jak przy zakupach na raty, są bowiem powiększane o wyśrubowane prowizje, marże czy opłaty.

Limit dodatkowych opłat w przypadku „chwilówek” zostanie radykalnie ograniczony do 45 proc. kwoty pożyczki w skali roku. Przy pożyczce na okres miesiąca limit ten wyniesie jednak tylko 22 proc.

Limit odsetek od samej pożyczki będzie, jak dotąd, wynosił do 10 proc. w skali roku.

 

3

 3. Nie będzie więcej odbierania mieszkań i domów, pozbawiania dorobku całego życia osób, które nie spłaciły pożyczki o wielokrotnie niższej wysokości. Nowe prawo wprowadzi ścisłe limity w zakresie ustanawianych zabezpieczeń.

Zabezpieczenie pożyczek nie będzie mogło przekraczać wysokości pożyczonej kwoty powiększonej maksymalnie o 45 proc.  Niedopuszczalne będzie żądanie przenoszenia własności nieruchomości na zabezpieczenie zaciągniętych zobowiązań. Wyeliminowana też zostanie możliwość prowadzenia egzekucji komorniczej z mieszkania, jeżeli wysokość zadłużenia nie przekracza 5 proc. wartości domu lub lokalu.

 

4

. 4. Skończy się dowolność w ustalaniu dodatkowych opłat również w przypadku pożyczek udzielanych na podstawie umów cywilno-prawnych, a więc zaciąganych np. u prywatnej osoby. Dziś windowanie dodatkowych opłat to częsta metoda lichwiarzy, by pozbawić ludzi majątków. Biorący pożyczki, którzy podpisują długie i skomplikowane umowy, często nie zdają sobie sprawy z dodatkowych kosztów, jakimi się ich obciąża.

W przypadku bankowej pożyczki konsumenckiej (to pożyczka do 255 tys. 550 zł udzielona na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim) dodatkowe opłaty nie będą mogły przekroczyć 45 proc. kwoty pożyczki w skali roku. Maksymalne odsetki to 10 proc. w skali roku. Wskazany limit będzie także obowiązywał w przypadku bankowej pożyczki dla osoby fizycznej na wyższą kwotę.

Przy pożyczce udzielanej na podstawie umowy cywilno-prawnej limit dodatkowych opłat wyniesie 25 proc. pożyczonej kwoty.

 

5. Nowe przepisy wyraźnie zdefiniują, które pożyczki mają charakter lichwiarski, a za złamanie prawa będzie grozić więzienie. Skończą z zasadą, która uzależniała ściganie lichwiarza od tego, czy wiedział, że osoba biorąca pożyczkę jest „w przymusowym położeniu”, a więc np. w trudnej sytuacji życiowej i dramatycznie potrzebuje pieniędzy na zapewnienie sobie podstawowych warunków do życia, jak jedzenie, leki, opłatę rachunków. Ta uznaniowość prawa była dotąd przyczyną bezkarności lichwiarzy.

Projekt przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do  5 lat dla każdego, kto w zamian za udzielone osobie fizycznej świadczenie pieniężne wynikające m.in. z umowy pożyczki, żąda od niej zapłaty kosztów dodatkowych dwukrotnie wyższych niż maksymalne lub żąda od niej zapłaty odsetek w stopie dwukrotnie wyższej niż maksymalna.

BEZPIECZNE ZAKUPY NA RATY

Zepsuła się pralka? Trzeba wymienić lodówkę? Dziecko potrzebuje nowego komputera? Dziś nawet nie mając pieniędzy, można łatwo dokonać zakupu na raty. Współpracujące z bankami i firmami pożyczkowymi sklepy kuszą „specjalnymi ofertami”, niekiedy wręcz zerowymi odsetkami, a wszystkie formalności można załatwić na miejscu. Mało kto zdaje sobie sprawę ze związanymi z tym niebezpieczeństwami.

Na co uważać

Oferta „zerowych odsetek” brzmi atrakcyjnie, ale często ostatecznie za nowo kupiony sprzęt zapłacimy znacznie więcej niż wynikałoby z ceny na etykiecie. Do pożyczki ratalnej są doliczane różnego rodzaju prowizje, marże, opłaty za złożenie czy rozpatrzenie wniosku itp. Ukrytą formą marży może być też obowiązkowe ubezpieczenie pożyczki, którego żąda od nas sprzedawca przy zakupie.

Udzielający pożyczki mają obowiązek podawać klientom jej rzeczywisty koszty. I podają, ale napisane zwykle drobnym druczkiem i w mało widocznym miejscu, np.: „RRSO = 96,5%”.

RRSO – czyli skrót od „rzeczywista roczna stopa oprocentowania” – to kluczowa dla nas informacja. Jeśli RRSO wynosi 96,5%, to oznacza, że za kupiony sprzęt zapłacimy dwa razy więcej, mimo że sprzedawca kusił nas „niskimi odsetkami”. Same odsetki nominalne od kredytu ratalnego rzeczywiście mogą być niskie, ale reszta kosztów to właśnie marże, prowizje i inne ekstra opłaty.

To się zmieni

Nowe przepisy kończą z dowolnością w ustalaniu dodatkowych opłat za zakupy na raty. Nie będzie można do woli doliczać prowizji i marży, co prowadzi do sytuacji, że nieświadomi klienci mają często problemy w spłacie rzekomo atrakcyjnie oprocentowanej pożyczki.

Maksymalny limit dodatkowych opłat zostanie ustalony na 45 proc. kwoty pożyczki w skali roku. A jeśli zdecydujemy się na rozłożenie rat na 6 miesięcy, to dodatkowe koszty nie będą mogły przekroczyć 32,5 proc.

Limit odsetek pozostanie na obecnym poziomie, czyli maksymalnie 10 proc. w skali roku.

 

Ile naprawdę kosztuje telewizor za 2500 zł

(przy ratach na rok)

 

JEST

BĘDZIE

cena telewizora

2500 zł

2500 zł

wysokość odsetek przy kredycie na 12 miesięcy

do 250 zł

do 250 zł*

koszty pożyczki (ubezpieczenie, opłaty, prowizje itp.)

np. 2250 zł

do 1125 zł

RAZEM:

 np. 5000 zł

do 3875 zł

*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty

 

„CHWILÓWKI” BEZ ZDZIERSTWA

Nagła choroba i związana z tym konieczność zakupu drogich leków, brak pieniędzy do pierwszego, wydatki na święta czy zakup szkolnej wyprawki – to powody, dla których Polacy korzystają z „chwilówek”.

To pożyczki na niewielkie kwoty – prawie połowa nie przekroczyła w 2016 roku 1000 zł. Są udzielane na krótki okres, np. 30 albo 60 dni, a formalności – ograniczone do minimum. Polacy biorą ich coraz więcej.

Według danych Biura Informacji Kredytowej wartość pożyczek niskokwotowych, a więc do 4000 zł, wyniosła w 2016 roku aż 10 mld zł, a liczba klientów sektora pozabankowego sięgnęła w 2017 r. 1,6 mln.  Są to w ogromnej mierze ludzie już zadłużeni. Około 80 proc. klientów firm pożyczkowych miało w ubiegłym roku jednocześnie dług w banku.

Na co uważać

Problemem, jak przy zakupach na raty, są prowizje, marże i inne opłaty. Biorący „chwilówki” często nie zdają sobie z tego sprawy. Firmy pożyczkowe nie znają zaś ograniczeń i nie mają żadnych oporów przy naliczaniu dodatkowych opłat.

W skrajnych przypadkach RRSO, a więc rzeczywista roczna stopa oprocentowania, sięga  kilku tysięcy procent! W ten sposób wielu klientów wpada w spiralę zadłużenia, tracąc niekiedy dorobek życia.

To się zmieni

Nowe zasady będą podobne, jak w przypadku zakupów na raty. Przepisy ograniczą dowolną dziś możliwość nakładania dodatkowych drastycznych opłat na klientów firm pożyczkowych.

Limit opłat – takich, jak np. prowizje czy marże – zostanie radykalnie zmniejszony: do 45 proc. kwoty pożyczki w skali roku.

Limit odsetek od samej pożyczki będzie, jak dotąd, ograniczony do 10 proc. w skali roku.

 

Ile naprawdę kosztuje 1000 zł „chwilówki” (wziętej na rok)

 

JEST

BĘDZIE

wysokość pożyczki

1000 zł

1000 zł

wysokość odsetek

do 100 zł

do 100 zł*

dodatkowe opłaty

np. 3000 zł

do 450 zł

RAZEM:

 np. 4100 zł

do 1550 zł

*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty 

KONIEC Z ODBIERANIEM MIESZKAŃ

Ponad 400 osób, które straciły domy i mieszkania o wartości przeszło 20 milionów – to ujawniony wiosną 2018 roku przez prokuraturę bilans afery lichwiarskiej na Pomorzu. Przestępcy byli tak perfidni, że wyszukiwali swoje ofiary nawet na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miejskim w Gdańsku, gdzie informowano o komorniczych licytacjach. Osobom, które popadły w kłopoty finansowe, oferowali pożyczki pod zastaw ich mieszkań. Jedynym celem było przejęcie nieruchomości. Ich właścicieli zmuszali do udzielania pełnomocnictw, by ich stamtąd wymeldować.

Oszuści i współpracujący z nimi notariusze z Trójmiasta usłyszeli prokuratorskie zarzuty i staną przed sądem. Ale prawo wciąż nie chroni dostatecznie Polaków przed naciągaczami. Podobne, choć mniej głośne przypadki mają miejsce w całej Polsce. Zdarza się, że prowadzą do tragedii – samobójstw ludzi, którzy na rzecz lichwiarzy tracą wszystko, co mają.

WINA BEZ KARY

Według badań Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości w latach 2008-2010 w prawie 90 proc. spraw związanych z lichwiarskimi pożyczkami prokuratury umarzały postępowania lub odmawiały ich wszczęcia. Jedynie 20 przypadków zakończyło się skierowaniem do sądów aktów oskarżenia, a tylko w 4 sprawach wydano wyroki skazujące lichwiarzy.

To się zmieni

Nie będzie więcej odbierania mieszkań i domów, pozbawiania dorobku całego życia osób, które nie spłaciły pożyczki o wielokrotnie niższej wysokości. Nowe prawo wprowadzi ścisłe limity w zakresie ustanawianych zabezpieczeń. Ograniczy też pobieranie dodatkowych opłat.

Zabezpieczenie pożyczek nie będzie mogło przekraczać wysokości pożyczonej kwoty powiększonej maksymalnie o 45 proc.  Dotyczy to zarówno pożyczek udzielanych na podstawie umowy cywilno-prawnej, jak kredytów  konsumenckich udzielony przez instytucje parabankowe.

Projekt przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 dla tego, kto w zamian za udzielone osobie fizycznej świadczenie pieniężne wynikające m. in. z umowy pożyczki, żąda od niej zapłaty kosztów dodatkowych dwukrotnie wyższych niż maksymalne lub żąda od niej zapłaty odsetek w stopie dwukrotnie wyższej niż maksymalna.

W przypadku bankowej pożyczki konsumenckiej (to pożyczka do 255 tys. 550 zł udzielona na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim) dodatkowe opłaty nie będą mogły przekroczyć 45 proc. kwoty pożyczki w skali roku. Maksymalne odsetki to 10 proc. w skali roku.

Wskazany limit będzie także obowiązywał w przypadku bankowej pożyczki dla osoby fizycznej na wyższą kwotę. Przy pożyczce udzielanej na podstawie umowy cywilno-prawnej zostanie wprowadzony limit dodatkowych opłat w wysokości 25 proc. pożyczonej kwoty.

 

Ile naprawdę kosztuje 10 000 zł pożyczone na rok od prywatnej osoby

 

JEST

BĘDZIE

 

 

 

wysokość pożyczki

10 000 zł

10 000 zł

wysokość odsetek

do 1000 zł

do 1000 zł*

dodatkowe opłaty

bez limitu

do 2500 zł

RAZEM:

bez limitu

do 13 500 zł

Bezpieczny dom/mieszkanie

JEST

BĘDZIE 

Dziś można stracić np. dom

za 500 000 zł

W tym wypadku egzekucja komornicza z mieszkania nie będzie dopuszczalna. Aby ją wszcząć z domu wartego 500 tys. zł, wartość samego zadłużenia z pożyczki bez dodatkowych kosztów musi wynosić 25 tys. zł

*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty

 

Dzięki projektowanym zmianom zadłużający się Polacy zyskają rzeczywistą prawną ochronę. Państwo będzie mogło skutecznie działać, zanim ktokolwiek padnie ofiarą oszustwa i szybko reagować na każdy sygnał, że udzielający pożyczek łamią prawo. Sprzeczne z prawem umowy będą unieważniane.

JASNE ZASADY

Nowe przepisy wyraźnie definiują, które pożyczki mają charakter lichwiarski. Kończą z zasadą, która uzależniała ściganie lichwiarza od tego, czy wiedział, że osoba biorąca pożyczkę jest „w przymusowym położeniu”, a więc np. w trudnej sytuacji życiowej i dramatycznie potrzebuje pieniędzy na zapewnienie sobie podstawowych warunków do życia, jak jedzenie, leki czy opłatę rachunków.

 

Biuro Komunikacji i Promocji

Ministerstwo Sprawiedliwości

udostępnij na fabebook
Skomentuj:
nick*
komentarz*
 
 
Zapraszamy na relację na żywo


Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle


Ślepsk Malow Suwałki

29.03.2024
20:30

Sponsor pogody
Pogoda
Newsletter

Jeżeli chcesz otrzymywać od nas informacje o nowych wiadomościach w serwisie podaj nam swój e-mail.

Kursy walut
03.29.2024 Kupno Sprzedaż
EUR 0.00% 4.4889 4.5795
USD 0.00% 4.1175 4.2007
GBP 0.00% 5.1508 5.2548
CHF 0.00% 4.5999 4.6929
28.03.2024

mieszkanie

28.03.2024

elewacje

Dodaj nowe ogoszenie