Na cmentarzu prawosławnym w Suwałkach, tuż za cerkwią, znajdują się groby ukraińskich żołnierzy z grupy Petlury, która walczyła po stronie polskiej w roku 1920, w wojnie z bolszewikami . Kwaterę tą w roku 2005 uporządkowała grupa młodzieży ukraińskiej i harcerzy z Hufca ZHP Zgierz. Czas znowu zrobił jednak swoje. Napisy na pomnikach uległy zatarciu, zatknięta przed jednym z pomników miniatura ukraińskiej flagi uległa zniszczeniu.
Odpowiedź na pytanie jak żołnierze ukraińscy trafili na Suwalszczyznę można znaleźć w tekście Romana Wysockiego: Ukraińscy emigranci polityczni w Hajnówce, którego fragment drukujemy poniżej.
„Zawarcie 12 października 1920 r. rozejmu polsko-radzieckiego przekreśliło, wsparte konwencją wojskową, porozumienie między rządami Polski i Ukraińskiej Republiki Ludowej (UNR) z kwietnia 1920 r. Armia ukraińska, walcząca przeciwko bolszewikom pozostała sama. W krytycznej sytuacji Główny Ataman Armii UNR Symon Petlura, nie mogąc zgodzić się na kapitulację przed bolszewikami, 21 listopada 1920 r. wydał rozkaz przekroczenia rzeki Zbrucz i przejścia na teren Galicji, przyłączonej już wtedy do Polski. W ten sposób na terenie państwa polskiego znalazło się około 40 tys. osób. Żołnierze zostali rozbrojeni, a następnie internowani w specjalnie do tego przeznaczonych obozach.
Obozy dla internowanych ostatecznie zostały rozwiązane w sierpniu 1924 r. Opuszczający obozy żołnierze ukraińscy - teraz już jako emigranci polityczni - rozjeżdżali się w różnych kierunkach, docierając także na teren ówczesnego województwa białostockiego. Tą drogą większe skupiska emigrantów UNR na terenie woj. białostockiego wytworzyły się w Augustowie, Płocicznie, Suwałkach, Grodnie, Jeziorach, Białymstoku, Białowieży oraz Hajnówce. W miejscowościach tych z czasem powstały oddziały Ukraińskiego Komitetu Centralnego.”
Cały tekst na http://nadbuhom.pl/art_2149.html
Jeżeli ktoś z naszych Czytelników ma informacje na ten temat prosimy o podzielenie się z nami. Spróbujmy odtworzyć ten zapomniany fragment historii naszego miasta i jego mieszkańców.
