Zapraszamy na relację na żywo


Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle


Ślepsk Malow Suwałki

29.03.2024
20:30

21.01.2023

Puńsk. Rozmowy o litewskim szkolnictwie w Polsce, nowej szkole w Suwałkach

W Puńsku odbyło się rozszerzone posiedzenie Zarządu Wspólnoty Litewskiej w Polsce. Wzięli w nim udział przedstawiciele litewskich placówek oświatowych, wójt gminy Puńsk, kierownictwo Fundacji im. biskupa Antanasa Baranauskasa w Sejnach, prowadzącej litewską szkołę w Sejnach oraz przedszkole w Suwałkach.

Na 31 stycznia br. jest zaplanowane spotkanie delegacji polskich Litwinów z wiceministrem oświaty i nauki RP Dariuszem Piontkowskim w celu omówienia najważniejszych problemów szkolnictwa polsko-litewskiego. Stąd też na posiedzeniu omawiano głównie problemy oświaty litewskiej na Sejneńszczyźnie i w Suwałkach. Są one od lat podobne: braki podręczników litewskich, pieniędzy. W Sejnach litewską szkołę mocno wspiera finansowo i rzeczowo litewskich rząd, podobnie, jak i przedszkole w Suwałkach oraz przyszłą szkołę litewską w tym mieście.

W Puńsku krótka „oświatowa kołdra”

Wójt gminy Witold Liszkowski mówi, że w 2022 roku na oświatę trzeba było dołożyć z gminnego budżetu 3 mln zł, w 2023 roku już ok. 4 mln zł, tj. niewiele mniej niż rządowa subwencja oświatowa, która w br. ma wynieść 5,4 mln zł. Tymczasem planowane dochody własne gminy na 2023 rok z podatków i opłat lokalnych (m.in. podatek od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, itp.) wyniosą ok.5,6 mln zł. Nie ma po prostu już z czego dokładać, szczególnie, że gmina realizuje szereg inwestycji. Co prawda są one dofinansowywane w dużej mierze z różnych rządowych i unijnych dotacji, ale trzeba mieć i wkład własny, a także pieniądze na zapłatę za roboty, bo zwrot następuje dopiero po zakończeniu inwestycji. W br. na wyprzedzający finansowanie z budżetu gminy wydatków na inwestycje pochodzące ze środków Polskiego Ładu przewidziano 3 mln zł. Gmina od kilku lat ratuje się emisją długoterminowych obligacji gminnych, ale i je trzeba wykupywać, choć są tańsze w obsłudze od kredytów bankowych.

Witold Liszkowski zaznacza to już od miesięcy, że jeżeli nie otrzyma pomocy z polskiego lub litewskiego rządu, to w lutym br. trzeba będzie podjąć decyzję likwidacji szkoły podstawowej w Widugierach - ostatniej wiejskiej szkoły na terenie gminy. Pierwsza szkoła litewska w Widugierach powstała jeszcze w czasie okupacji niemieckiej w 1916 roku w domu Wincentego Niewulisa. Z wieloma przeszkodami funkcjonuje do dziś.

Mniej uczniów, mniej szkół

Różne zmiany organizacyjne, wywołane licznymi reformami oraz niż demograficzny spowodował, że w Polsce pozostały tylko cztery litewskie szkoły: Liceum im.11 Marca w Puńsku, Szkoła Podstawowa im. Dariusa Girėnasa w Puńsku, Szkoła Podstawowa Widugierach, a także Szkoła Podstawowa wraz z przedszkolem „Žiburis” w Sejnach, którą prowadzi Fundacja im. biskupa Ananasa Baranauskasa oraz szkółka niedzielna w Warszawie. Od niedawna funkcjonuje litewskie przedszkole w Suwałkach, działające w prywatnych pomieszczeniach, finansowane przez litewski rząd.

Począwszy od 1999 roku liczba uczniów litewskich szkołach w regionie zmniejszyła się dwukrotnie. W swym języku naukę pobiera tylko ok. 600 dzieciaków. Obecnie do szkół w Puńsku chodzi o ok. jedną trzecią mniej uczniów niż jeszcze przed kilkunastoma laty.

Nie ma już litewskich szkół m.in. w Przystawańcach, Wojtokiemiach, Nowinikach. Zagrożone jest istnienie szkoły w Widugierach. Do tej szkoły uczęszcza łącznie z grupą przygotowawczą niespełna 30 dzieci z 8 wsi. Klasy są łączone.

Z polskiego na nasz”

Ciągłym problemem są podręczniki. Częste zmiany programowe w polskim systemie oświaty spowodowały, że podręczniki do szkoły podstawowej, które zostały wydane przed laty, straciły swoją aktualność. Dyrektorzy szkół zauważają od lat, że chcieliby dysponować podręcznikami w języku litewskim, które odpowiadałaby nie tylko litewskiemu, ale także polskiemu programowi edukacyjnemu, w ramach którego muszą uczyć.

W litewskim LO w Puńsku wszystkie przedmioty, oprócz historii, geografii i języków, są wykładane po litewsku. Uczniowie uczą się z polskich podręczników, według programów nauczania zatwierdzonych przez polskiego Ministra Edukacji. Tekst przekładają w myślach z polskiego na język ojczysty - czyli „ z polskiego na nasz”- i w tym języku dzielą się swą wiedzą z nauczycielem. LO nigdy nie miało wydanych w Polsce litewskich podręczników. Dodatkowo wykładana jest tu historia i geografia Litwy.

Oferowane podręczniki elektroniczne

W polskich szkołach litewskich od zawsze brakowało podręczników. Kwestia ta stała się szczególnie delikatna po nowej reformie programowej edukacji, która rozpoczęła się w 2009 roku. W pierwszych klasach szkoły podstawowej i gimnazjum podręczniki zaczęły nie odpowiadać ogólnym planom, a starych nie wolno było używać. Spowolniono wydawanie podręczników litewskich. Fundusze przeznaczane na ten cel przez polskie Ministerstwo Edukacji były zbyt małe, więc przepaść w podręcznikach była coraz większa. Litewska propozycja, jak najszybszego wydania przynajmniej niezbędnych podręczników do języka litewskiego, historii i geografii Litwy oraz klas podstawowych otrzymała odpowiedź, że podręczniki są publikowane w małym nakładzie, więc dużo kosztują, ale ministerstwo będzie spróbuje sfinansować. Jak na razie bez efektu

Przedstawiciele polskiego Ministerstwa Edukacji mówili o podręcznikach elektronicznych. Przedstawiciele władz polskich wyjaśniają, że nie mogą jeszcze sfinansować publikacji tak dużej liczby podręczników litewskich, więc zamierzają sfinansować publikację ich wersji elektronicznych.

Według polskiego Ministerstwa wersja elektroniczna jest najbardziej dostępna dla szkół, ponieważ taki podręcznik można czytać nie tylko w Internecie, ale także na płytach CD czy czytnikach e-booków. Ale i tych na razie brak.

Litewska szkoła w Suwałkach

Podczas spotkania z wiceministrem edukacji ma być poruszana także sprawa dofinansowania litewskiej szkoły w Suwałkach.

W ostatnich dniach 2022 roku za pieniądze litewskiego rządu Fundacja im biskupa Ananasa Baranuaskasa w Sejnach, jako organ założycielski placówki, kupiła w Suwałkach od prywatnego właściciela kamienicę przy ulicy Mickiewicza 5, sąsiadującej z LO im. M. Konopnickiej.

Czasowo w przedszkolu

Szkoła ma ruszyć od 1 września br. Budynek wymaga jednak dużego remontu. Stad też - jak wyjaśniała dla portalu punskas.pl przewodnicząca Wspólnoty Litwinów w Polsce Jolanta Malinowska-Wiaktor - Fundacja będzie zwracała się do Kuratorium oraz prezydenta Suwałk o zgodę na czasowe umieszczenie pierwszej klasy szkoły w pomieszczeniach litewskiego przedszkola, które są wynajmowane od prywatnego właściciela budynku przy ul. Waryńskiego. To może potrwać kilka tygodni, aż zakończy się remont. Potem i szkoła, i przedszkole będzie funkcjonowało w budynku przy Mickiewicza 5.

Wniosek o pieniądze na salę gimnastyczną

Ponadto złożony został wniosek do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o przyznanie pieniędzy na wybudowanie niewielkiej sali gimnastyczno-widowiskowej z tyłu budynku przy Mickiewicza 5. Ona ma służyć zarówno na potrzeby edukacyjne, jak i kulturalne społeczności litewskiej w Suwałkach. Jest przy budynku 20-arowa działka, więc można dobudować skrzydło.

Wniosek o pomoc finansowa zostanie złożony także do Ministerstwa Edukacji.

Kadry

Pozostaje jeszcze problem kadr pedagogicznych. Na razie są one wystarczające. Szkołę w Suwałkach wspomogą nauczyciele z Puńska, Sejn, Widugier. Kadra nauczycielska - nie tylko litewska - w Polsce jednak się starzeje, młodzi niezbyt garną się do studiowania pedagogiki. Stąd też wyzwaniem jest nakłanianie uczniów litewskiego liceum w Puńsku do studiowania pedagogiki na litewskich i polskich uczelniach. Od długiego czasu wielu absolwentów LO w Puńsku podejmowało właśnie takie studia, głównie na uniwersytetach w Wilnie i Kownie i wracało do pracy w Puńsku. O tym, że zostali dobrze wykształceni najdobitniej świadczą wysokie lokaty puńskiego LO w rankingu oświatowego wydawnictwa Wspólnota. W najnowszym rankingu Liceum im. 11-Marca w Puńsku uplasowało się na 5. msc. wśród liceów w woj. podlaskim i na 225 msc. wśród liceów w kraju. W zestawieniu 2022 roku zajmowało 356 msc., w 2021 roku - 328 miejsce.

Koordynatorem prac przy uruchamianiu szkoły został Alius Klucinskas.

WYG

Fot: punskas.pl

 

udostępnij na fabebook
Skomentuj:
nick*
komentarz*