Wytyczne do współpracy zostały dziś, 17 września określone w Wilnie, w Pałacu Władców, podczas pierwszego we współczesnej historii wspólnego spotkania rządów Litwy i Polski, które odbyło się pod przewodnictwem premierów - Sauliusa Skvernelisa i Mateusza Morawieckiego.
W posiedzeniu uczestniczyło ponad 20 ministrów z obu państw.
Podczas spotkania dużo uwagi poświęcono realizacji strategicznych projektów infrastruktury transportowej i energetycznej oraz kierunkom zacieśniania więzi gospodarczych, zwłaszcza w zakresie współpracy przedsiębiorstw kolejowych.
Wspólne posiedzenie rządu odbyło się na zaproszenie premiera Skvernelisa. Oczekuje się, że takie spotkania będą regularne.
- Udało się przywrócić nasze relacje na wysokim poziomie, na jaki zasługują nasi obywatele i do utrzymania którego zobowiązuje nas wspólna historia i wspólnota kulturowa - powiedział Skvernelis na początku polsko-litewskich konsultacji międzyrządowych w Wilnie pod przewodnictwem premierów obu krajów.
W swoim przemówieniu Skvernelis podkreślił, że oba kraje przywiązują dużą wagę do mniejszości narodowych w Polsce i na Litwie, zainicjowały projekty transmisji telewizyjnych w ich języku ojczystym, zapewniły podręczniki.
Premier Litwy zwrócił też uwagę na uzgodnienia w kontekście pandemii koronawirusa, że oba kraje już tego lata zezwoliły na swobodny przepływ obywateli między nimi, wspomniał o planowanych dużych inwestycjach Orlenu Lietuva, o osiągniętym postępie w realizacji projektu synchronizacji energii elektrycznej.
- Tworzymy podwaliny pod zrównoważone bezpieczeństwo energetyczne Litwy w oparciu o odnawialne źródła energii. Cieszę się, że projekty Via Baltica i Via Carpatia uzupełniają się wzajemnie i dadzą dodatkowy impuls przepływom handlowym w regionie Trójmorza – powiedział litewski premier.
Premier Polski Mateusz Morawiecki przed początkiem obrad powiedział, że „współpraca Polski i Litwy prowadzi do lepszych perspektyw dla naszych obywateli”.
Mateusz Morawiecki gratulował premierowi Litwy Skvernelisowi pozytywnych efektów walki z epidemią koronawirusa. Przyznał, że na niektórych rozwiązaniach litewskich wzorowała się Polska.
Zwrócił też uwagę na wskaźniki ekonomiczne.
- Zdaniem wielu niezależnych ekspertów - jak zauważył - Litwa ma być na pierwszym miejscu w UE, a Polska na drugim. Jesteśmy troszkę zazdrośni o to, ale myślę, że rezultat dla Litwy i Polski będzie całkiem dobry – powiedział Morawiecki.
Premier Polski akcentował konieczność współpracy i tworzenie nowych perspektyw, wskazując na rozwój infrastruktury. Podkreślił, że wspólne projekty kolejowe, jak i drogowe otwierają nowe perspektywy gospodarcze. Zaznaczył, że „to właśnie za rządów premiera Sauliusa Skvernelisa doszło do znaczącego przyspieszenia projektów po stronie litewskiej i my również po stronie polskiej robimy wszystko, żeby Via Baltica, Rail Baltica otworzyły nowe perspektywy już wkrótce.
Premier Morawiecki wyraził też zadowolenie, że dobre relacje obu rządów przekładają się na dobrą współpracę w zakresie wspierania Litwinów w Polsce oraz Polaków mieszkających na Litwie.
Będzie połączenie kolejowe Wilno - Kowno - Warszawa, ministrowie w Suwałkach
Przy udziale premierów Polski i Litwy podpisano dwa ważne dokumenty:
- Umowę dotyczącą powołania przez wspólników spółki joint venture w zakresie przewozów towarowych do obsługi pociągów intermodalnych pomiędzy LTG Cargo Polska sp. z.o.o., AB LTG Cargo i PKP Cargo S. A
- oraz list intencyjny pomiędzy spółkami UAB LTG Link i PKP Intercity S. A. dotyczący wdrażania projektu uruchomienia kolejowego pasażerskiego połączenia w relacji Wilno - Kowno - Białystok - Warszawa.
Na razie nie podano daty uruchomienia takiego bezpośredniego połączenia. Na razie bez przesiadek można dojechać z Kowna do Białegostoku.
W dniach 23- 24 września minister infrastruktury Andrzej Adamczyk będzie ponownie przebywał na Litwie. Ministrowie Andrzej Adamczyk i Jarosław Narkiewicz odwiedzą też Suwałki, sprawdzą, jak trwają prace przy rozbudowie infrastruktury po stronie polskiej, odwiedzą budowę Rail Baltica w Kownie, a także podwileńskie miejscowości i omówią kwestie infrastruktury na pograniczu polsko - litewskim.
Według ministra Transportu i Komunikacji RL J. Narkiewicza, Litwa będzie nadal aktywnie wspierać odbudowę odcinka kolejowego Marcinkonys-Białoruś, rozwój infrastruktury 5G na odcinkach Rail Baltica i Via Baltica oraz projekty usprawniające rozwój polsko-litewskiej granicznej infrastruktury drogowej.
Minister Narkiewicz podkreślił również, że dla Litwy ważne jest zapewnienie płynnego i szybkiego tranzytu militarnego sojuszników z NATO do regionu bałtyckiego, stąd oczekiwania dalszej ścisłej współpracy i koordynacji priorytetów ważnych dla mobilności wojskowej.
Premier Morawiecki poinformował ponadto, że Polska popiera skargę Litwy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie tzw. Pakietu Mobilności, zaostrzającego warunki działania przewoźników. Według M. Morawieckiego, zapisy pakietu są błędne i protekcjonistyczne, dlatego Polska i Litwa będą się wzajemnie wspierać w Trybunale Sprawiedliwości.
Kultura
Z kolei kwestie współpracy w dziedzinie kultury oraz umacniania wspólnej polityki pamięci historycznej zostały umówione przez ministra kultury Litwy Mindaugasa Kvietkauskasa z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, wicepremierem prof. Piotrem Glińskim.
-Intensywna, ścisła współpraca Litwy i Polski odbywa się na szczeblach międzypaństwowym, instytucjonalnym, regionalnym w dziedzinach kultury, sztuki, dziedzictwa, pamięci historycznej i wielu innych. Takie spotkania to doskonała okazja, by się dzielić doświadczeniem i pomysłami odnośnie umacniania więzi kulturalnych pomiędzy obu krajami. Polska jest bardzo ważnym partnerem Litwy w dziedzinie współpracy kulturalnej - powiedział podczas spotkania minister Mindaugas Kvietkauskas.
Ministrowie kultury omówili również dalszy rozwój więzi kulturalnych oraz kwestie zachowania ważnego dla obu krajów dziedzictwa kulturowego.
W przyszłym roku Litwa i Polska będą obchodziły 230. Rocznicę podpisania Konstytucji 3 Maja – podczas spotkania omówiono wspólne projekty poświęcone upamiętnieniu tej znaczącej daty.
W 2020 r. są kontynuowane, rozpoczęte w 2017 r., wspólne, polsko-litewskie projekty konserwatorskie w wileńskich kościołach: franciszkanów (trzeci etap konserwacji dekoracji malarskiej sklepienia prezbiterium) i bernardynów (czwarty etap konserwacji dekoracji malarskiej ścian prezbiterium).
W litewskiej stolicy podpisano też list intencyjny w sprawie rozbudowy Domu Kultury Polskiej w Wilnie i powstania w nim zaplecza dla działalności telewizyjnej TVP Wilno. List zostanie podpisany przez przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Telewizji Polskiej S.A., Stowarzyszenia Wspólnota Polska oraz Fundacji Pomocy i Dobroczynności Dom Kultury Polskiej w Wilnie.
Rozpoczęcie rozbudowy Domu Kultury Polskiej w Wilnie planowane jest w 2021 r., a ukończenie prac w 2022 r. Studio telewizyjne ma rozpocząć swoją działalność w 2023 r.
Dom Kultury Polskiej w Wilnie powstał w 2001 r. Jest najważniejszą instytucją kulturalno-społeczną służącą Polakom na Wileńszczyźnie. Działalność placówki skupia się m.in. na edukacji kulturalnej, promowaniu polskiej literatury i sztuki oraz wspieraniu lokalnego ruchu artystycznego i innej działalności kulturalnej.
Wieńce na wileńskiej Rossie
Premier Polski Mateusz Morawiecki po porannym spotkaniu z prezydentem Litwy Gitanasem Nausėdą 17 września, złożył wieńce na wileńskiej Rossie. Towarzyszył mu premier Litwy Saulius Skvernelis. Obaj premierzy wspólnie złożyli kwiaty pod pomnikiem poległych bohaterów polskich i litewskich. Na Nowej Rossie spoczywają żołnierze polscy i litewscy, polegli w latach 1919–1920 w bratobójczej walce o Wilno. Następnie szef polskiego rządu złożył kwiaty przy Mauzoleum Matki i Serca Syna, w którym spoczywają serce marszałka Józefa Piłsudskiego i szczątki jego matki.
WYG
Źródła: Kancelarie Premierów Polski i Litwy, Ministerstwo Transportu i Komunikacji RL; Ambasada RL w Warszawie; Ministerstwo Kultury RL
Fot: KPRM; Ministerstwo Transportu i Komunikacji RL; Ambasada RL w Warszawie; Ministerstwo Kultury RL
