W ramach pierwszego naboru wniosków do Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020 wnioskodawcy złożyli 745 koncepcji projektów (stan na 25/01/2017).
Łączna wartość złożonych projektów to ponad 1,2 miliarda euro, zaś wartość wnioskowanego dofinansowania przekracza 1,1 miliarda euro, co stanowi aż 14-sto krotność alokacji środków przeznaczonej na ten nabór. Gotowość realizacji projektów zadeklarowało ponad 2300 organizacji z trzech państw.
Widać, że przygraniczne rejony trzech sąsiadujących państw są spragnione zewnętrznych pieniędzy, więc i rywalizacja po nie jest ogromna. Nic dziwnego, do najbogatszych nie należą. Peryferyjne obszary przygraniczne, w wielu aspektach, charakteryzują się niską jakością życia mieszkańców, począwszy od trudnych warunków materialnych i gorszego dostępu do rynku pracy, poprzez niewystarczającą dostępność infrastruktury socjalnej, aż do ograniczonego dostępu do systemu ochrony zdrowia. Nadrzędnym celem Programu jest wspieranie transgranicznych procesów rozwojowych na pograniczu Polski, Białorusi i Ukrainy.
Środki finansowe pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI). Z unijnych pieniędzy w ramach Transgranicznej Współpracy Regionów Polski, Białorusi i Ukrainy będą mogli skorzystać mieszkańcy 4 polskich województw oraz 4 białoruskich i 6 ukraińskich obwodów. Maksymalne wsparcie UE dla projektu może wynieść 2,5 mln euro. Przewidywany poziom dofinansowania projektów wyniesie maksymalnie do 90% ich kosztów kwalifikowalnych.
Najwięcej wniosków zgłosiła strona ukraińska. Natomiast w 179 projektach partnerzy z województwa podlaskiego są wskazani jako liderzy projektów. Ogólna liczba beneficjentów z podlaskiego w projektach to 312.
Obecnie trwa ocena złożonych koncepcji. W pierwszej kolejności oceniane są projekty złożone w celach tematycznych Dziedzictwo i Bezpieczeństwo. Wyniki będą znane pod koniec marca i wtedy autorzy najlepszych koncepcji zostaną zaproszeni do złożenia pełnych wniosków o dofinansowanie. Z kolei wyniki oceny koncepcji złożonych w celach tematycznych Dostępność i Granice będą znane pod koniec maja br.
W Programie Polska-Białoruś-Ukraina przeznaczono także ponad 52 mln euro na dofinansowanie tzw. dużych projektów infrastrukturalnych, które już zostały wybrane w trybie pozakonkursowym. Są to głównie inwestycje drogowe w kierunku wschodniej, szczególnie ukraińskiej, granicy, czy rozbudowa infrastruktury kolejowego przejścia w Siemianówce.
Wspólne transgraniczne projekty są bardzo różne, w zależności od potrzeb i możliwości wnioskodawców.
Dużą aktywność w składaniu wniosków wykazały m.in. podlaskie placówki służby zdrowia. Pod koniec 2016 roku odbyło się uroczyste podpisanie fiszek projektowych do Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina z udziałem przedstawicieli podlaskich szpitali oraz ich odpowiedników z Grodna i Mińska. Podlaskie szpitale, we współpracy z partnerami z obwodu Grodzieńskiego i Mińskiego, realizują projekty z zakresu „wspólnych wyzwań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony”.
Pod koniec września 2016 roku, dyrektor Szpitala Wojewódzkiego im. dr. Ludwika Rydygiera w Suwałkach Adam Szałanda, podpisał umowę partnerską z Lwowskim Obwodowym Szpitalem Klinicznym. Ze strony Lwowskiego Szpitala podpis na dokumencie złożył Mychajlo Hyczka, Lekarz Naczelny i Przewodniczący Komisji Lwowskiej Rady Obwodowej ds. Ochrony zdrowia, opieki społecznej, polityki młodzieżowej i sportu.
Szpitale z Suwałk i Lwowa chcę wspólnie pozyskać transgraniczne fundusze na zwiększenie dostępu do wysokiej jakości opieki zdrowotnej w leczeniu chorób urologicznych. Przedstawiciele partnerów z Ukrainy byli również z wizytą w suwalskim szpitalu. Odwiedzili między innymi Szpitalny Oddział Ratunkowy oraz oddział Urologiczny.
Placówki służby zdrowia współpracowały także w poprzednich latach. Dzięki temu w województwie podlaskim i ukraińskim obwodzie wołyńskim pojawiły się nowe aparaty do diagnozowania chorób onkologicznych, a po obu stronach granicy powstały specjalne ośrodki dla niepełnosprawnych, dzięki czemu dziesiątki mieszkańców pogranicza mogło być rehabilitowanymi.
Także wiejskie gminy starają się pozyskać pieniądze z tego programu. Np. gmina Puńsk stara się o pieniądze na remont zabytkowego muzeum oraz starej plebanii, wykorzystywanej obecnie na cele etnokultury i termomodernizację budynku po byłej szkole w Smolanach, gdzie mieści teraz m.in. świetlica wiejska.
Jednym z efektów programu z poprzednich lat jest m.in. hala sportowa oraz kompleks boisk ze sztuczną nawierzchnią przy Zespole Szkół w Przebrodzie gm. Suwałki, a także wioski etnograficzne w okolicy Suwałk i Sejn, czyli Baśniowy Szlak Suwalszczyzny.
Obszar główny programu stanowią następujące podregiony:
po stronie polskiej: podregion białostocki, łomżyński, suwalski (obejmuje powiaty augustowski, sejneński i suwalski), ostrołęcko-siedlecki, bialski, chełmsko-zamojski, krośnieński, przemyski;
po stronie białoruskiej - obwód grodzieński, obwód brzeski;
po stronie ukraińskiej - obwody lwowski, wołyński, zakarpacki.
Obszar przyległy programu:
po stronie polskiej - podregiony: puławski, lubelski, tarnobrzeski i rzeszowski;
po stronie białoruskiej - obwody miński (w tym miasto Mińsk) i homelski;
po stronie ukraińskiej - obwody tarnopolski, iwanofrankowski i rówieński.
Powierzchnia całego obszaru objętego Programem wynosi 316,3 tys. km2, w tym obszar części: polskiej 75,2 tys. km2 (w tym 17,9 tys. km2 w regionach przyległych);białoruskiej 138,5 tys. km2 (w tym 80,6 tys. km2 w regionach przyległych); ukraińskiej 102,5 tys.km2 (w tym 47,8 tys. km2 w regionach przyległych).
Obszar objęty Programem zamieszkuje 20,9 mln osób (2013/2014), w tym w polskiej części 6,2 mln osób, w białoruskiej 7,2 mln osób i w ukraińskiej części 7,5 mln osób.
WYG
Źródła: Program Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina 2014–2020; Wrota Podlasia
