Zakończył się cykl konsultacji społecznych na temat programu dla mającego powstać Transgranicznego Polsko - Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego.
Celem była szeroka debata dotycząca lokalnych relacji polsko-litewskich i zebranie materiałów do diagnozy oczekiwań ludności zamieszkującej na pograniczu polsko-litewskim co do zakresu potrzeb rozwoju relacji bilateralnych w aspekcie gospodarczym, infrastrukturalnym, współpracy kulturalnej, edukacyjnej, turystycznej i wspólnego rozwiązywania lokalnych problemów i bezpieczeństwa.
W spotkaniach i dyskusjach brali udział m.in. działacze samorządowi i lokalni przedstawiciele życia gospodarczego, nauczyciele, działacze kultury i zwykli mieszkańcy.
Podczas spotkań i debat wypracowano m.in. następujące wnioski i propozycje:
Gospodarka:
- utworzenie regionalnego inkubatora przedsiębiorczości z finansowym zaangażowaniem wszystkich lokalnych samorządów,
- powołanie do życia transgranicznej Polsko - Litewskiej Izby Gospodarczej z biurami po obu stronach granicy,
- organizowanie transgranicznych targów gospodarczych, spotkań przedsiębiorców, wymiana ofert, informacji, idei.
Szlaki transportowe:
-tworzenie ciągów komunikacyjnych łączących partnerów polsko – litewskich, a przecinających granicę,
- podnoszenie standardów dróg w obszarze pogranicza,
- budowa obwodnicy Sejn i otwarcie przejścia granicznego w Ogrodnikach dla samochodowego ruchu ciężarowego,
- budowa przystanków kolejowych po stronie polskiej i litewskiej, w tym w Kalwarii, na Litwie,
- lobowanie za uruchomienie pociągów regionalnych, w tym z Mockawy do Kowna i z Trakiszek do Białegostoku,
- pozostawienie lokalnej linii kolejowej Ełk – granica państwa, po wybudowaniu nowej ( rail Balticy),
- zintegrowanie transportu kolejowego z autobusowym,
- rozwój terminalu kolejowego na stacji Mockawa, na Litwie,
- lobowanie za uruchomieniem kolejowych regularnych połączeń regionalnych,
Energetyka
- rozwój energetyki rozproszonej; budowa elektrowni wodnych, wiatrowych, na biomasę, biogazowi,
- lobowanie za gazyfikacją Sejn, Puńska, Łoździej, Kalwarii podczas budowy polsko - litewskiego gazociągu,
- uruchomienie programów dofinansowania instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków,
- po stronie litewskiej budowa wiejskich oczyszczalni ścieków,
- dokończenie wodociągowania wsi po stornie polskiej i przyśpieszenie budowy wodociągów po stronie litewskiej.
Edukacja
- współpraca szkół i nauczycieli z pogranicza,
- wspólne inicjatywy młodzieży i dla młodzieży, w tym spotkania, obozy, konkursy,
- wspólny długoterminowy projekt ekologiczny „Gaładuś – Galadusys”.
Turystyka
- stworzenie wspólnego polsko – litewskiego produktu turystycznego w oparciu o wspólną historię i podobieństwo geograficzne,
- budowa transgranicznych dróg rowerowych i szlaków kajakowych ( Marycha, Szeszupa),
Co dalej?
- Przygotowanie organizacyjne, prawne oraz lobbing na rzecz powołania do życia transgranicznego obszaru funkcjonalnego,
- aplikowanie do różnych programów o środki finansowe na realizacje niektórych projektów Pogranicza.
Dla Sejn i współpracujących samorządów w praktyce funkcjonowanie obszaru funkcjonalnego sprowadza się do zdobywania funduszy na realizację potrzebnych inwestycji: m.in. drogi, komunikację, tworzenie miejsc pracy czy współpracę międzynarodową.
Polscy i litewscy samorządowcy liczą na to, że w nowej perspektywie po 2020 roku wspólnie uda się pozyskać fundusze, które będą zarezerwowanie w budżecie UE dla obszarów przygranicznych.
- Może wreszcie, jako małe gminy, uzyskamy unijne pieniądze na rozwój, gdyż do tej pory, nawet bociany u nas zawracały. Brakuje pieniędzy zarówno na lokalne drogi jak i kulturę w małych miejscowościach – zauważył wójt gminy Sejny Dariusz Łostowski podczas jednego z wcześniejszych spotkań.
Konsul Republiki Litewskiej w Sejnach Wacław Stankiewicz bardzo pozytywnie wypowiada się o inicjatywie, Jego zdaniem, przyniesie ona pozytywne skutki i dla Polaków, i dla Litwinów, dla wszystkich mieszkańców pogranicza.
A żyje się tu nie najlepiej. Wg danych GUS, prawie 11 proc. mieszkańców Podlasia żyje w skrajnej nędzy. Gorzej jest tylko w woj. warmińsko – mazurskim ( 14,8 proc).
Transgraniczny polsko-litewski obszar funkcjonalny.
Jak mówi definicja, jest to wyodrębniony przestrzennie obszar, charakteryzujący się wspólnymi uwarunkowaniami geograficznymi, przestrzennymi, społeczno - gospodarczymi, systemem powiązań funkcjonalnych oraz określonymi na ich podstawie jednolitymi celami rozwoju, zapewniającymi efektywne wykorzystanie jego przestrzeni.
14 marca 2018 r. samorządowcy z Polski: Gminy Puńsk, Gminy Rutka Tartak, Gminy Giby, Gminy Sejny, Miasta Sejny, Gminy Szypliszki, Gminy Wiżajny oraz litewscy: Rejonu Łoździejskiego, Rejonu Kalwaryjskiego, Rejonu Wiłkowyskiego podpisali deklarację „o podjęciu wspólnych prac umożliwiających Rządom Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej oraz organom Unii Europejskiej podjęcie decyzji o utworzeniu polsko-litewskiego transgranicznego obszaru funkcjonalnego w celu poprawy poziomu życia mieszkańców obszaru pogranicza polsko-litewskiego poprzez:
- rozwój, stworzenie lub odtworzenie infrastruktury,
- stworzenie i rozwój instrumentów wspierających tworzenie miejsc pracy,
- poprawę dostępności i poziomu jakości usług publicznych,
- rozwój współpracy samorządów w obszarze gospodarki komunalnej,
- wspieranie organizacji prowadzonych przez mieszkańców, których celem jest zacieśnienie współpracy między mieszkańcami samorządów Polski i Litwy.”
Miasto Sejny - jako lider podjętej inicjatywy – zostało wyznaczone przez zebranych samorządowców do pełnienia funkcji koordynatora współpracy samorządów z terenu Rzeczpospolitej Polskiej. Odpowiednikiem po stronie litewskiej jest samorząd Rejonu Łoździejskiego.
Sejneński samorząd otrzymał z Ministerstwa Spraw Zagranicznych dofinansowanie w kwocie 122 985,00 zł na realizację zadania p.n. „Budowa relacji społecznych, gospodarczych, kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych mieszkańców stref przygranicznych Polski i Litwy”.
WYG
Źródło: UM Sejny; www.facebook.com/przyjaznepograniczesejny
Fot: przyjaznepogranicze
Na fot. 1. Włodarze Sejn, Puńska i rejonu Łoździeje na Litwie
2. Transgraniczny polsko-litewski obszar funkcjonalny
