Informowaliśmy o dobrym wyniku Suwałk w rankingu zmian demograficznych w latach 2004-2020 pisma Wspólnota, które są jednym z dwóch polskich miast na prawach powiatu, w których liczba mieszkańców zwiększyła się w ciągu 16 lat przed pandemią koronawirusa.
A jak wygląda sytuacja w innych miastach i gminach naszego regionu?
Zwraca uwagę bardzo dobry wynik gminy wiejskiej Suwałki. Nastąpił wzrost ludności o prawie 23 proc. To bez wątpienia efekt umożliwienia przez gminny samorząd budownictwa mieszkaniowego, połączonego z rozwojem sfery usługowej, rekreacyjnej, edukacyjnej.
Na niewielkim plusie jest też Bakałarzewo. Niezbyt wielki, w porównaniu z innymi gminami wiejskimi, spadek ludności zanotowały ponadto gminy Płaska, Szypliszki i wiejska Sejny.
Największe spadki i wzrosty
Najszybszy spadek liczby mieszkańców w minionych 16 latach zanotowała wiejska gmina Dubicze Cerkiewne w województwie podlaskim, której populacja zmniejszyła się o 26,6 proc., a więc o ponad jedną czwartą. To przypadek skrajny, ale dość typowy dla tego regionu. W pierwszej dziesiątce gmin z najszybciej zmniejszającą się liczbą mieszkańców odnajdujemy bowiem aż dziewięć gmin wiejskich z województwa podlaskiego oraz miasto Hel (województwo pomorskie).
Na przeciwnym biegunie mamy regiony, gdzie zjawisko szybkiej depopulacji jest bardzo rzadkie. To województwa Polski północno-zachodniej i południowo wschodniej – kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, podkarpackie, pomorskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie.
Wśród gmin szybko tracących ludność (powyżej 10 proc. w latach 2004–2020) dominują liczebnie gminy wiejskie, ale jest w tej grupie także 13 miast na prawach powiatu, w tym tak duże jak Łódź, Gliwice i Sosnowiec. Najwięcej, bo aż sześć, jest ich w województwie śląskim.
A kto zyskuje mieszkańców? Przede wszystkim gminy graniczące ze stolicami regionów – są beneficjentami procesu rozlewania się miast. Ich wójtowie i burmistrzowie muszą jednak stawiać czoła kosztownym wyzwaniom rozwojowym – budować infrastrukturę techniczną, przedszkola i szkoły, animować życie kulturalne, tworzyć w urzędach wyspecjalizowane zespoły do pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji.
Wspomniana gmina Dubicze Cerkiewne jest przypadkiem skrajnym, ale dość typowym dla swojego regionu. W pierwszej dziesiątce gmin z najszybciej zmniejszającą się liczbą mieszkańców odnajdujemy bowiem aż dziewięć gmin wiejskich z województwa podlaskiego oraz miasto Hel (województwo pomorskie). W latach 2004–2020 więcej niż 15 proc. mieszkańców straciły 44 gminy wiejskie i 7 małych miast. Nie ma natomiast w tym zestawieniu większych miast (choćby powiatowych).
Jeśli rozszerzymy analizę na gminy, które w omawianym okresie straciły ponad 10 proc. ludności (jest ich w sumie 246 w całej Polsce) to zauważymy, że najwięcej jest ich w województwach lubelskim (59) i podlaskim (45).
Lepiej jednak posłużyć się miarami względnymi, biorącymi pod uwagę liczbę gmin w województwie. W takim zestawieniu gmin tracących ponad 10 proc. mieszkańców w ostatnich 16 latach dominuje województwo podlaskie (tak dużą stratę zanotowało 38 proc. wszystkich gmin) przed lubelskim (27 proc. gmin z tak dużym ubytkiem liczby mieszkańców) i opolskim (26 proc.). Częste zjawisko depopulacji (więcej niż 10 proc. gmin tracących ponad 10 proc. mieszkańców) obserwujemy także w województwach świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim i dolnośląskim.
Na przeciwnym biegunie mamy regiony, gdzie zjawisko szybkiej depopulacji jest bardzo rzadkie. Są to województwa Polski północno-zachodniej i południowo wschodniej – kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, podkarpackie, pomorskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie.
Zjawisko spadku liczby mieszkańców odnotowano w 1450 gminach, a odwrotne – wzrostu demograficznego – w 1027 jednostkach. Spadek demograficzny odnotowało aż 46 z 48 miast na prawach powiatu niebędących stolicami wojewódzkimi. Natomiast wśród gmin wiejskich zaobserwowano niemal równowagę – 789 jednostek ze spadającą oraz 744 gminy z rosnącą liczbą mieszkańców.
Wśród gmin szybko tracących mieszkańców (powyżej 10 proc. w okresie 2004–2020) dominują gminy wiejskie, ale jest w tej grupie także 13 miast na prawach powiatu, w tym tak duże jak Łódź, Gliwice i Sosnowiec.
Zmiany w liczbach ludności 2004- 2020 ( w tym rankingu czym dalsza pozycja, tym lepiej)
Miasta wojewódzkie
1 Łódź -13,15 proc.
2 Katowice -9,17
11 Olsztyn -1,50
12 Białystok +0,45
Miasta na prawach powiatu
1 Bytom -13,87 proc.
2 Wałbrzych -13,79
40 Łomża -2,05
47 Suwałki +0,76
48 Siedlce 1,03
Miasta powiatowe .
1 Kamienna Góra dolnośląskie -14,26 proc.
2 Sejny podlaskie -13,86
3 Szczytno warmińsko-mazurskie -12,16
23 Hajnówka podlaskie -9,06
54 Bielsk Podlaski podlaskie -6,88
60 Siemiatycze podlaskie -6,57
85 Sokółka podlaskie -5,49
101 Grajewo podlaskie -4,66
194 Augustów podlaskie -0,02
215 Pisz warmińsko-mazurskie +1,53
Miasteczka
1 Hel pomorskie -22,34 proc.
2 Kleszczele podlaskie -18,81
3 Krynki podlaskie -16,16
12 Dąbrowa Białostocka podlaskie -13,68
15 Lipsk podlaskie -13,00
18 Michałowo podlaskie -12,69
76 Rajgród podlaskie -8,90
428 Nowogród podlaskie + 0,53
566 Zabłudów podlaskie 11,66
594 Supraśl podlaskie 28,36
604 Wasilków podlaskie 44,55
Gminy wiejskie
W kategorii gmin wiejskich podział jest niemal równy - 51,5 procent utraciło mieszkańców, zaś 48,5 procent – zyskało.
1 Dubicze Cerkiewne podlaskie -26,63
2 Czyże podlaskie -25,86
3 Milejczyce podlaskie -25,64
4 Orla podlaskie -24,30
5 Narew podlaskie -20,52
6 Rudka podlaskie -20,46
7 Białowieża podlaskie -20,25
8 Szudziałowo podlaskie -20,05
9 Boćki podlaskie -19,93
159 Giby podlaskie -10,23
206 Sztabin podlaskie -9,21
231 Rutka-Tartak podlaskie -8,73
344 Filipów podlaskie -6,67
352 Wiżajny podlaskie -6,51
359 Przerośl podlaskie -6,35
377 Puńsk podlaskie -6,16
421 Bargłów Kościelny podlaskie -5,49
475 Krasnopol podlaskie -4,69
499 Sejny wiejska podlaskie -4,33
508 Szypliszki podlaskie -4,17
696 Płaska podlaskie -1,48
801 Bakałarzewo podlaskie +0,13
1159 Mrągowo warmińsko-mazurskie+ 7,68
1267 Giżycko warmińsko-mazurskie +11,16
1364 Łomża podlaskie +15,89
1387 Ełk warmińsko-mazurskie +18,34
1423 Suwałki wiejska +22,84
1530 Stawiguda warmińsko-mazurskie plus aż 124,53 proc.
WYG
Źródło: Wydawnictwo Wspólnota
Fot. Karol Kamiński
Instagram: karolata