Na początku 1989 r. na Litwie pojawił się ruch Sajudis (odpowiednik polskiej Solidarności). W 1990 roku Litwa, jako pierwsza z republik bałtyckich, rozpoczęła proces secesji od ZSRR, a 11 marca przyjęła Akt Odrodzenia Niepodległości Litwy.
Tegoroczne rocznicowe obchody w regionie przebiegać będą z pomocą dla Ukrainy w tle
Puńsk:
W piÄ…tek, 11 marca
Litewskie organizacje wraz z samorzÄ…dem gminnym zapraszajÄ… 11 marca na godz.18.00 na spotkanie przy Dzwonnicy 100-Leca Litwy na starym cmentarzu katolickim.
- Z pieśnią na ustach stali Litwini na drodze wolności w 1989 roku, z pieśnią szli przeciwko sowieckim czołgom 13 stycznia 1991 roku, z pieśnią i dzisiaj podtrzymajmy bohaterską Ukraina - głosi zaproszenie.
Organizatorzy zachęcają, aby ci, co mogą, przyszli na uroczystość w litewskim ludowym odzieniu.
MieszkaÅ„cy gminy PuÅ„sk wspierajÄ… UkraiÅ„ców nie tylko wirtualnie, ale i bardo realnie. Zebrano bardzo dużo darów, pracownicy gminy oraz wolontariusze posegregowali je, zapakowali i już pierwszÄ… część przekazali do magazynu powiatowego w Sejnach, skÄ…d odjechaÅ‚y dalej. Zbiórka wciąż trwa. Ponadto 20 rodzin w gminy zadeklarowaÅ‚o chęć przyjÄ™cia pod swój dach uciekinierów z Ukrainy. Jeden z mieszkaÅ„ców udostÄ™pnia caÅ‚y swój dom w Widugierach.
Niedziela, 13 marca:
Liceum im 11 Marca, Parafia oraz Wspólnota Litwinów w Polsce zapraszajÄ… na uroczyste wspomnienie rocznicy niepodlegÅ‚oÅ›ci, powiÄ…zane z tragicznymi wydarzeniami na Ukrainie.
„Za NaszÄ… i WaszÄ… Wolność” - brzmi zaproszenie.
-12.00 przemarsz od Liceum ulicami miasteczka do kościoła,
12.15 - Uroczysta Msza za wolność Litwy i Ukrainy
Uroczystości odbędą się także w Sejnach, Suwałkach, litewskich szkołach w regionie.
W SuwaÅ‚kach, 12 marca. (sobota) godz. 18.00 wspólne Å›wiÄ™towanie bÄ™dzie miaÅ‚o miejsce w litewskim przedszkolu.
Obelisk i Lasanek Niepodległości w Kompociach

MieszkaÅ„cy nadgranicznej wsi Kompocie w gminie PuÅ„sk, już jesieniÄ… 1990 roku, z wielkim trudem wyciÄ…gnÄ™li z ziemi dziesiÄ™ciotonowy gÅ‚az i ustawili przy drodze. Wyryto na nim napis: „ Z okazji reaktywowania niepodlegÅ‚oÅ›ci Litwy -1990.03.11”. Potem zasadzono „Lasanek NiepodlegÅ‚oÅ›ci”
Co roku, w rocznicÄ™ reaktywowania niepodlegÅ‚oÅ›ci Litwy, skÅ‚adane sÄ… tu kwiaty, Å›piewane pieÅ›ni. OdwiedzajÄ… to miejsce i liczni turyÅ›ci. Jest to jedyny taki obelisk na Å›wiecie upamiÄ™tniajÄ…cy ten historyczny dla Litwinów dzieÅ„.
Litwa
Wilno. Program wydarzeń Dnia Odzyskania Niepodległości Litwy
Czwartek, 10 marca
Po poÅ‚udniu. - Ceremonia zÅ‚ożenia kwiatów na grobach sygnatariuszy Aktu NiepodlegÅ‚oÅ›ci Litwy (PaÅ‚ac Sejmu I, Galeria Witraży)
Kwiaty zostanÄ… zÅ‚ożone na grobach sygnatariuszy Aktu NiepodlegÅ‚oÅ›ci Litwy na cmentarzach w Joniszkach, Kownie, KelmÄ—, KÄ—dainiai, KÅ‚ajpedzie, Pakruojis, Połądze, PlungÄ—, ŠilutÄ—, Wilnie Antakalnis i KarveliškÄ—s
PiÄ…tek, 11 marca
9 rano - Ceremonia zÅ‚ożenia kwiatów pod pomnikiem „Žinios” z 11 marca na Placu NiepodlegÅ‚oÅ›ci w Wilnie
10 rano. - Uroczystość poświęcona Dniu Odzyskania Niepodległości Litwy oraz ceremonia wręczenia Stypendium Niepodległościowego Państwa
12:00 - Ceremonia podniesienia flag trzech państw bałtyckich na Placu Niepodległości. Uczestniczy Gwardia Honorowa Armii Litewskiej.
12.30 - Marsz Gwardii Honorowej Armii Litewskiej i Orkiestry Armii Litewskiej Aleją Giedymina, od Placu Niepodległości do Placu Katedralnego
12.40 - Marsz marcowy „Droga do odzyskania niepodlegÅ‚oÅ›ci” w Alei Giedymina z flagami Litwy i Ukrainy.
19: 00 - Akcja JednoÅ›ci i SolidarnoÅ›ci „Wolność Å›wieci” na Placu Katedralnym
Niebo Wilna pomalowano zaÅ› w barwy Ukrainy – na znak poparcia dla rozdartego wojnÄ… kraju i jego obywateli aż osiem balonów na ogrzane powietrze, ozdobionych 20-metrowymi flagami Ukrainy i trójkolorem Litwy, wzniosÅ‚o siÄ™ w niebo stolicy kraju.

SamorzÄ…d Miasta Wilna poprosiÅ‚ mieszkaÅ„ców Wilna i biznesmenów oraz różne instytucje do symbolicznego wsparcia Ukrainy i oÅ›wietlenia budynków w barwach ukraiÅ„skiej flagi.
Na Litwie Dzień Niepodległości będzie uroczyście obchodzony w całym kraju: w mniejszych i większych miejscowościach, w tym zamieszkałych przez mniejszość polską. Wszędzie będzie wyrażane poparcie dla walczącej Ukrainy.
- Gdy Litwa obchodzi DzieÅ„ Odzyskania NiepodlegÅ‚oÅ›ci, walka o wolność i demokracjÄ™ narodu nabiera w tym roku innego znaczenia. Bezwarunkowe poparcie i poparcie Litwinów dla Ukrainy, która przeżyÅ‚a wojnÄ™, znajdzie odzwierciedlenie w programie wydarzeÅ„ 11 marca - wynika z komunikatu prasowego UrzÄ™du Miasta Kowna.
-11 marca to dla Litwy nadzieja, odrodzenie, wyzwolenie. W tym roku nie tylko bÄ™dziemy upamiÄ™tniać dla nas cenne wydarzenia historyczne, ale także bÄ™dziemy razem z mieszkaÅ„cami Ukrainy. Pragniemy, aby bracia UkraiÅ„cy walczÄ…cy o swojÄ… wolność i niepodlegÅ‚ość jak najszybciej zapisali takÄ… datÄ™ w swojej historii. Dlatego zapraszam wszystkich do wyrażenia naszej jednoÅ›ci wraz z trójkolorowymi litewskimi flagami Ukrainy” – mówi mer Kowna Visvaldas Matijošaitis.
Po obu stronach Alei WolnoÅ›ci w Kownie powiewajÄ… już od kilku dni flagi Litwy i Ukrainy, a jeden z gÅ‚ównych symboli paÅ„stwa litewskiego, Vytis, od minionego weekendu jest podÅ›wietlany na niebiesko i żóÅ‚to przy wejÅ›ciach do zamku w Kownie. Symboliczne jest to, że rzeźba „Wojownika WolnoÅ›ci” zostaÅ‚a odlana na Ukrainie.
Wybijanie się na niepodległość
Na poczÄ…tku 1989 r. na Litwie pojawiÅ‚ siÄ™ ruch Sajudis (odpowiednik polskiej „SolidarnoÅ›ci”). W marcu 1990 roku Litwa, jako pierwsza z republik baÅ‚tyckich, rozpoczęła proces secesji od ZSRR.
11 marca 1990, ok. 23.00, Rada Najwyższa Republiki Litewskiej - Sejm Restytucyjny Litwy - proklamowaÅ‚a Akt o przywróceniu niepodlegÅ‚ego PaÅ„stwa Litewskiego, potocznie zwany Aktem Odrodzenia NiepodlegÅ‚oÅ›ci Litwy. Za odrodzeniem NiepodlegÅ‚oÅ›ci i wyjÅ›ciem Litwy ze skÅ‚adu ZSRR gÅ‚osowaÅ‚o 124 posÅ‚ów, 6 (wszyscy byli Polakami) wstrzymaÅ‚o siÄ™ od gÅ‚osu. ZapoczÄ…tkowaÅ‚o to rozpad ZSRR.
RzÄ…d ZSRR próbowaÅ‚ przeciwstawić siÄ™ secesji republiki.
Blokada gospodarcza i wprowadzenie wojsk
23 marca 1990 r. do Wilna wkroczyÅ‚y jednostki wojsk radzieckich. Trzy dni później grupy spadochroniarzy zajęły budynki komitetu miejskiego Litewskiej Partii Komunistycznej, Wyższej SzkoÅ‚y Partii i Domu Edukacji Politycznej. 13 kwietnia Gorbaczow i prezes Rady Ministrów ZSRR NikoÅ‚aj Ryżkow wystosowali ultimatum do przywódców Litwy. ZaproponowaÅ‚ do 15 kwietnia uznanie skutków Konstytucji ZSRR i zrzeczenie siÄ™ roszczeÅ„ niepodlegÅ‚oÅ›ciowych. W przeciwnym razie Litwie grożono sankcjami. Nie byÅ‚o pozytywnej odpowiedzi na ultimatum i 17 kwietnia 1990 roku zapadÅ‚a uchwaÅ‚a o naÅ‚ożeniu blokady gospodarczej na LitwÄ™. Z kolei Litwa przedstawiÅ‚a Gorbaczowowi fakturÄ™ na 500 mld rubli za szkody wyrzÄ…dzone republice w latach wÅ‚adzy radzieckiej.
Kulminacja wydarzeÅ„ nastÄ…piÅ‚a w dniach 11-13 stycznia 1991 r., Kiedy to podczas szturmu na centrum telewizyjne zajÄ™te przez zwolenników niepodlegÅ‚oÅ›ci zginÄ™li ludzie. W operacji siÅ‚owej wziÄ™li udziaÅ‚ sowieccy spadochroniarze i siÅ‚y specjalne KGB ZSRR „Alfa”.
Referendum
9 lutego 1991 r. odbyÅ‚o siÄ™, na Litwie referendum Wzięło w nim udziaÅ‚ 2 652 738 osób, czyli ponad 80% uprawnionych do gÅ‚osowania obywateli. Zadano im pytanie: „Czy zgadza siÄ™ Pan / Pani z przygotowywanÄ… KonstytucjÄ… Republiki Litewskiej, że Republika Litewska jest niezależnym paÅ„stwem demokratycznym”? 90,47% respondentów odpowiedziaÅ‚o twierdzÄ…co. W Moskwie ankieta zostaÅ‚a nazwana antykonstytucyjnÄ…. Po puczu sierpniowym w ZSRR Litwa de jure uzyskaÅ‚a niepodlegÅ‚ość.
Na podstawie wyników sondażu opinii publicznej, 11 lutego 1991 r. Rada Najwyższa Litwy przyjęła UstawÄ™ konstytucyjnÄ… „O paÅ„stwie litewskim”, w której zapisano normÄ™ konstytucyjnÄ… i podstawowÄ… zasadÄ™ paÅ„stwa, stwierdzajÄ…c, że Litwa jest niezależnÄ… republikÄ… demokratycznÄ…. JednoczeÅ›nie Rada Najwyższa przyjęła deklaracjÄ™ o równym udziale Republiki Litewskiej we wspólnocie paÅ„stw Å›wiata, w której zaapelowaÅ‚a do wszystkich paÅ„stw, ich parlamentów i rzÄ…dów z proÅ›bÄ… o uwzglÄ™dnienie wyników badanie i wsparcie „Litwy w walce o wolność i demokracjÄ™”.
Islandia, jako pierwsza na świecie, już 11 lutego 1991 roku uznała niepodległość Litwy.
23 marca 1991 roku byÅ‚y prezydent USA Richard Nixon odwiedziÅ‚ LitwÄ™. 31 maja 1991 roku miaÅ‚a miejsce pierwsza w historii nieoficjalna wizyta litewskiej delegacji pod przewodnictwem Landsbergisa w kwaterze gÅ‚ównej NATO. Pod koniec tamtego roku republika przystÄ…piÅ‚a do Rady WspóÅ‚pracy PóÅ‚nocnoatlantyckiej.
Tuż po upadku puczu Janajewa w sierpniu 1991 r. część paÅ„stw europejskich uznaÅ‚a niepodlegÅ‚ość Litwy. 29 lipca 1991 r. Litwa zostaÅ‚a uznana przez RosjÄ™, a 26 sierpnia 1991 r. Polska też uznaÅ‚a niepodlegÅ‚ość odrodzonej Litwy i byÅ‚a siedemnastym krajem Å›wiata, który uznaÅ‚ odrodzone paÅ„stwo. 26 sierpnia LitwÄ™ uznaÅ‚o także kilkanaÅ›cie innych paÅ„stw. USA wydaÅ‚y podobnÄ… decyzjÄ™ dopiero 2 wrzeÅ›nia 1991r, a przez ZSRR 6 wrzeÅ›nia. 17 wrzeÅ›nia 1991 roku Litwa zostaÅ‚a przyjÄ™ta do ONZ.
WYG










