Pod takim hasłem w Dębówku, koło Bartoszyc, 15 października br. odbyła się międzynarodowa konferencja na temat znaczenia, jakie ma dla regionu mały ruch graniczny. Wzięli w niej udział przedstawiciele władz województwa i obwodu kaliningradzkiego, dyplomaci, samorządowcy, przedsiębiorcy.
Porozumienie między Rosją i Polską o przygranicznym ruchu bezwizowym działa od czerwca 2012 roku. Obejmuje ono cały obwód kaliningradzki i przygraniczne rejony Polski, znajdujące się nie dalej niż 30 km od granicy.
Mimo napiętych stosunków politycznych z Rosją samorządowcy, przedsiębiorcy, zwykli mieszkańcy utrzymują ze sobą kontakty, współpracują. W tym roku może paść rekord przekroczeń polsko-kaliningradzkiej granicy. Ekspertka Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych - Maria Dyner-Śmigielska powiedziała podczas spotkania, że umowa o MRG cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem mieszkańców zarówno Polski jak i Rosji. W jej ocenie w 2014 roku liczba przekroczeń granicy może sięgnąć 7 mln (dotąd takiej liczby nigdy nie odnotowano). Zdaniem Dymer-Śmigielskiej oprócz celów handlowych coraz częściej granica jest przekraczana w celach zdrowotnych (wizyty u lekarzy), kulturalnych i rekreacyjnych.
Konsul generalny RP w Kaliningradzie, Marcin Nosal informował, że konsulat wydał już około 250 tys. pozwoleń dla mieszkańców obwodu kaliningradzkiego, czyli dla więcej niż 1/4 wszystkich mieszkańców obwodu i – co ważne – Rosjanie z tych pozwoleń korzystają, a nie trzymają w domu w paszportach. Obecnie 50% ruchu na granicy z obwodem to ruch na podstawie pozwoleń MRG – informował konsul Nosal.
Mały ruch nie spowodował też dużej przestępczości, czego obawiali się niektórzy polscy politycy.
- Chcę też rozwiać wszelkie obawy, które pojawiały się przed uruchomieniem MRG m.in. o napływ przestępców, zwiększoną przestępczość. Nic takiego nie nastąpiło. W okresie 2 lat odnotowaliśmy około 80 przypadków naruszeń rygorów MRG polegających głównie na przekroczeniu stref MRG. Przy ogólniej liczbie przyjeżdżających do nas gości z Rosji to liczba, której nawet nie powinienem wymieniać – mówił konsul.
Jacek Protas, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego i Nikołaj Cukanow - gubernator obwodu kaliningradzkiego potwierdzili, że będą wspólnie starać się o to, by całe województwo warmińsko –mazurskie zostało objęte małym ruchem granicznym. Obecnie z tej dogodności nie mogą korzystać np. mieszkańcy powiatu ełckiego, czy piskiego.
- Chcemy także uruchomić morskie przejście graniczne w Elblągu, bo do tej pory mieszkańcy obu przygranicznych rejonów mogą poruszać się tylko przejściami samochodowymi. Dążymy też do uruchomienia przejścia kolejowego i uruchomienia linii kolejowej Olsztyn – Kaliningrad - informował marszałek Jacek Protas.
Gubernator obwodu kaliningradzkiego, Nikołaj Cukanow, mówił zaś, że celem Rosji jest doprowadzenie do ruchu bezwizowego między Rosją a Unią Europejską.
- To jest nasza przyszłość. Na razie jednak popieramy starania samorządu województwa warmińsko-mazurskiego o rozszerzenie strefy objętej udogodnieniami MRG na wszystkie powiaty województwa. To zostanie z radością przyjęte przez naszych obywateli. Proszę zauważyć, że na początku funkcjonowania MRG Rosjanie przejeżdżali do Polski głównie na zakupy. Teraz jeżdżą także, aby wypoczywać i korzystać z usług. To kolejny pozytywny przykład, że jest to niezwykle potrzebne mieszkańcom przygranicznych regionów udogodnienie. Wzrasta wymiana towarowa między naszymi regionami, co w czasie kryzysu ekonomicznego nie jest bez znaczenia dla zwykłych obywateli, którzy mogą sami sobie pomóc kupując taniej w Polsce, czy Polacy w obwodzie - przekonywał Nikołaj Cukanow.
Suwalszczyzna chce do Kaliningradu
Przypomnijmy, że pod koniec lutego br. Rada Powiatu Suwalskiego podjęła uchwałę o włączenie powiatu suwalskiego i miasta Suwałki do strefy małego ruchu granicznego z obwodem kaliningradzkim. Zdaniem radych, ożywiłoby to ruch turystyczny, co dałoby dodatkowe źródło dochodu mieszkańcom powiatu. Wszak są tu piękne tereny rekreacyjne, liczne gospodarstwa agroturystyczne, Centrum Sportów Zimowych w Szelmencie.
Z dobrodziejstwa umowy międzyrządowej zawartej między III RP a Federacją Rosyjską nie mogą skorzystać także mieszkańcy Suwalszczyzny, i nikt – do niedawna - o to nawet specjalnie się nie starał. Rosjanie też nie mogą przyjechać bez wiz na Suwalszczyznę. I tak, np. mieszkańcy wsi Borowskie, graniczącej z Bakałarzewem, mogą jechać do obwodu bez wiz, ale już ludzie z gminy Bakałarzewo takich uprawnień nie mają, podobnie, jak Suwałk, czy Wiżajn, gmin graniczącej z obwodem.
Rada Powiatu suwalskiego zwraca uwagę, że jej wniosek jest zgodny z unijnym prawem, które mówi, iż ”strefa przygraniczna”, to teren, który nie sięga dalej niż 30 kilometrów od granicy. W myśl powyższej definicji, co najmniej kilka gmin powiatu suwalskiego swoim położeniem geograficznym mieści się w strefie przygranicznej. A takie np. Bolcie leżą na samym trójstyku granic Polski, Litwy, Rosji. Przypomnijmy, że zgodnie z unijnym prawem tak strefa może być rozciągnięta do 50 km, dlatego też korzysta z niej duża część polskiego Pomorza, z Gdańskiem włącznie, ale mieszkańcy gminy Wiżajny, graniczącej z obwodem nie mogą bez wiz tam się, udawać, Rosjanie też nie mogą bezproblemowo do nas przyjeżdżać.
Nieco wcześniej, bo 29 stycznia br., Rada Miasta Ełku, na wniosek prezydenta Tomasza Andrukiewicza. wystąpiła do premiera o rozszerzenie strefy małego ruchu granicznego o miasto Ełk, powiat ełcki i południowe powiaty województwa warmińsko – mazurskiego. Zdaniem samorządu, powiat ełcki został pozbawiony szansy aktywnego kontynuowania działań z zakresu współpracy z instytucjami i przedsiębiorcami z obwodu kaliningradzkiego (m. in. miastem Oziersk, Gusiev), z którymi utrzymuje kontakty i realizuje wspólne przedsięwzięcia współfinansowane przez UE oraz pogłębiania więzi i kontaktów transgranicznych. Samorządowcy widzą szanse rozwoju Ełku i okolic we współpracy z obwodem.
Niestety czas polityczny nie jest dobry, by szybko uzyskać zgodę Brukseli. Już po podjęciu uchwały przez Radę Powiatu, Bruksela zamroziła rozmowy z Rosją, m.in. na temat wiz. W czasach, gdy nawet poseł SLD wzywa publicznie do nakładania ceł na rosyjskie towary (np. na nawozy mineralne), a nad naszymi głowami i latają już amerykańskie F-16, by patrolować granicę unijno-kaliningradzką trudno o decyzje w sprawie ułatwienia życia mieszkańcom pogranicza po obu stronach granicy.
Aktywni Mazurzy
Warmińsko-mazurskie miasta starają się natomiast przyciągnąć Rosjan, m.in. promując się w obwodzie kaliningradzkim. Rosjan zachęcają także billboardy i witacze ustawione na drogach dojazdowych.
Szczególnie w weekendy mazurskie hotele pękają w szwach. A rosyjski turysta, to dobry gość, bo gdy przyjeżdża, to pieniędzy nie żałuje. Nic dziwnego, że mazurscy samorządowcy na promocję Warmii i Mazur w obwodzie kaliningradzkim wydadzą około dwóch milionów złotych. Opłaci się.
Oba regiony potrafią też razem promować się m.n. na międzynarodowych targach turystycznych. Według marszałka regionu Jacka Protasa, coraz więcej turystów z Rosji jest zainteresowanych nie tylko zakupami, ale i wypoczynkiem oraz leczeniem w przygranicznych powiatowych szpitalach. Samorząd planuje zatem rozwijać lukratywną ofertę w dziedzinie zdrowia i turystyki medycznej.
A gubernator obwodu zaprasza do korzystania z usług także kaliningradzkich placówek służby zdrowia. Przeszły one w kilku minionych latach gruntowną modernizację i są wyposażone w nowoczesny sprzęt oraz dysponują dobrą kadrą lekarską. Umowę o współpracy podpisały samorządy lekarskie Olsztyna i Kaliningradu. Za unijne pieniądze z programu współpracy chcą stworzyć w obu miastach ośrodki, w których będą się szkolić zarówno studenci, lekarze rezydenci, jak i specjaliści zaawansowani w chirurgii małoinwazyjnej.
Dla polskich przedsiębiorców sporą szansą są mistrzostwa świata w piłce nożnej w 2018, które odbędą się w Rosji,w tym i obwodzie kaliningradzkim. Będą tu budowane stadiony, drogi i inna infrastruktura.
W 2015 roku zacznie się przebudowa prawie wszystkich kaliningradzkich przejść granicznych
W 2015 roku w obwodzie kaliningradzkim planowane jest rozpoczęcie przebudowy wszystkich przejść granicznych, oprócz przejścia „Morskoje – Nida” – ogłosił to kierownik regionalnej Rosgranicy (Federalnej Agencji ds. zagospodarowania granicy państwowej Federacji Rosyjskiej) Wiktor Kudriawcew. Na ten cel przeznaczono z budżetu federalnego około 2 mld rubli.
„Nie później niż w pierwszym kwartale 2015 roku ustalimy terminy przebudowy przejść granicznych. We wszystkich planowane jest poszerzenie pasów ruchu kosztem trawników, zakup dodatkowego wyposażenia i budowa nowych budynków dla celników i pograniczników” - powiedział Kudriawcew.
Na przejściu granicznym „Czernyszewskoje - Kybartai” na początku przyszłego roku rozpocznie się przebudowa „kierowania pieszymi”. Oprócz tego, do końca 2014 roku w obwodzie kaliningradzkim rozpocznie się budowa nowego przejścia granicznego „Dubki – Rambinas”. W Sowietsku już zbudowano podjazd i most przez rzekę Niemen.
Gubernator Cukanow zapewniał, że w tym planie jest także modernizacja i przebudowa przejścia granicznego w Bagrationowsku, „Przebudujemy tam nasze terminale i to już wkrótce” – zapewniał.
Trwają też intensywne przygotowania do wprowadzenia odpraw samochodów ciężarowych na przejściu granicznym Gołdap - Gusiew. Obecnie przez polsko-rosyjskie przejście graniczne w Gołdapi odprawiany jest ruch pasażerski i towarowy o masie do 7,5 tony. Prace przystosowawcze potrwają do listopada br.. Zbudowane mają być drogi wyjazdowe i dojazdowe na przejściu, w jego części przeznaczonej na odprawy towarowe. Przejście zostanie wyposażone m.in. w sprzęt komputerowy. Nowe w zasadzie przejście zajmie 11,6 ha i będzie dwukrotnie większe niż w chwili jego otwarcia w 1995 roku.
Jan Wyganowski
