Wiadomo już, że powstanie drugi most energetyczny Polska-Litwa. Umowa została podpisana jeszcze w lipcu 2024, a w bieżącym roku nabiera kształtów.
Budowę ogłoszono po tym, jak planowany wcześniej projekt morskiego połączenia międzysystemowego na początku 2023 roku zdrożał z 680 milionów do 1,6 miliarda euro, więc litewscy i polscy operatorzy systemów przesyłowych uzgodnili ułożenie kabla lądem, w naszym kraju wzdłuż drogi ekspresowej S61 Via Baltica.
Kabel podmorski miał być gotowy do końca 2025 roku. Potem mówiło się o 2028 roku. Nawet nie rozpoczęto jego układania. Teraz obie strony deklarują, że zbudują „most”, ale już podziemny, lądowy w 2030 roku.
Inwestycja ma na celu budowę nowej podziemnej dwutorowej linii 220 kV (Ełk Bis – Gižai - Litwa), która wzmocni bezpieczeństwo energetyczne regionu i uzupełni działający już LitPol Link, kluczowy dla odłączenia się krajów bałtyckich od systemu postsowieckiego i integracji z Europą Zachodnią.
PSE informowały zaś, że przedsięwzięcie wzmocni realizację inwestycji kluczowych dla rozwoju regionu północno - wschodniego, w tym budowę kolei dużych prędkości oraz przyłączenie odbiorców Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Litwa
Rząd Litwy planuje rozpocząć budowę 700-megawatowego lądowego połączenia energetycznego z Polską Harmony Link w pierwszym kwartale 2028 roku - przewiduje to plan wdrożenia postanowień Programu Rady Ministrów, który ma zostać poddany pod głosowanie na posiedzeniu jeszcze w tym tygodniu.
Za realizację tego punktu rządowego planu działania odpowiada Ministerstwo Energii - powinno ono zapewnić, że budowa strategicznego połączenia energetycznego, po zakończeniu prac projektowych i podpisaniu umowy, rozpocznie się w pierwszych miesiącach 2028 roku.
Projektowanie połączenia rozpoczęło się pod koniec kwietnia br. – litewski operator systemu przesyłowego Litgrid podpisał umowę o wartości 2,2 mln euro (bez VAT) z grupą dostawców "Energetikos projektavimo institutas" oraz "Ener-G Design".
Projektowanie Harmony Link ma trwać 29 miesięcy – do jesieni 2027 roku, kiedy to zostaną otrzymane dokumenty zezwalające na budowę połączenia, a jego uruchomienie planowane jest na 2030 rok.
Obecnie projektowana jest najważniejsza infrastruktura po stronie litewskiej – linia przesyłowa o napięciu 220 kV oraz stacja transformatorowa w Giżajach. Połączenie ma powstać na terenie rejonu wyłkowyskiego, samorządu kalwaryjskiego i mariampolskiego.
Nowe połączenie elektroenergetyczne zostało uznane na Litwie za projekt państwowy o strategicznym znaczeniu i ma na celu zwiększenie litewskiego handlu energią elektryczną z Polską.
Polska
Budżet projektu w części realizowanej w Polsce wyniesie około 3 mld zł., ale ma być realizowany z funduszy unijnych.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) wybudują w 2030 roku kablową linię energetyczną o mocy 220 kV, która połączy Polskę i Litwę. Obecnie na terenie północno-wschodniej Polski pracuje napowietrzna linia o napięciu 400 kV Ełk-Alytus.
Dwie stacje elektroenergetyczne
Do tego czasu powstaną również dwie stacje elektroenergetyczne – Norki w gminie Kalinowo oraz Wigry w gminie Suwałki.
Linia kablowa będzie przebiegała przez teren sześciu gmin: Ełk, Kalinowo, Raczki, Suwałki, miasto Suwałki i Szypliszki. W br. odbywały się konsultacje z mieszkańcami poszczególnych gmin.
- Projektując linię staraliśmy się wytyczyć jej przebieg w oddaleniu od istniejącej i planowanej zabudowy mieszkaniowej oraz obszarów cennych kulturowo i przyrodniczo. Braliśmy pod uwagę również plany rozwojowe lokalnych samorządów. Po wielomiesięcznych analizach oraz wizjach terenowych, wyznaczyliśmy przebieg trasy linii kablowej w sąsiedztwie istniejącej drogi szybkiego ruchu S61 - Via Baltica – informował wiosną br. dyrektor programu inwestycyjnego PSE, Jacek Świentczak.
Linia będzie poprowadzona izolowanymi przewodami o napięciu 220 kV zakopanymi w gruncie. Łączna długość połączenia po polskiej stronie to ok. 100 km.
Prace budowlane mają rozpocząć się w 2027 roku, najpierw przy rozbudowie stacji Ełk Bis następnie przy budowie linii kablowej 220 kV Ełk Bis-Granica RP, stacji Norki i stacji Wigry oraz modernizacji działającej linii Ostrołęka-Ełk.
WYG
Źródła: Kancelaria Rady Ministrów RL; Lidgird; PSE;Ministerstwo Energii RL
Fot: Napowietrzny polsko - litewski most energetyczny.Fot.PSE
