Dobiega końca generalny remont Muzeum - Stara Plebania, realizowanego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska - Litwa Interreg V-A 2014--2020.
Projekt nosi tytuł "Historia litewsko-polska z perspektywy trzech miast”. Partnerami po stronie litewskiej są samorządy Pagegiai i Kedainiai.
Remont wykonuje firma BUDIMAR ze Sztabina. Jego koszt to 796 tys. zł. brutto. Wykonano już następujące roboty:
- wymiana dachu (gont drewniany) oraz elementów konstrukcyjnych dachu,
- remont stropu,
- remont elewacji,
- wymiana podłóg i podsufitki z desek,
- przygotowanie i malowanie tynków wewnętrznych farbami emulsyjnymi,
- roboty zewnętrzne,
- wymiana instalacji elektrycznej wraz z osprzętem,
- wymiana instalacji wodno-kanalizacyjnej,
- dostawa i montaż schodołazu dla niepełnosprawnych,
- uporządkowanie terenu inwestycji.
Zakupione będzie również wyposażenie m.in. system naświetleniowy, manekiny, regały i gabloty wystawiennicze i ekspozycyjne. To ostatnie zamówienie zrealizuje firma ENTERTIM Tomasz Terlecki, ul. Sportowa 6I/2, 16-400 Suwałki. Wyboru oferty dokonano przed kilkoma dniami, opiewa ona na 15.220,58 zł. Termin realizacji 17 sierpnia 2020 roku.
Ogólny cel projektu to zwiększenie współpracy pomiędzy samorządami Pagegiai, Puńsk oraz Kėdainiai poprzez wspieranie, rozwój oraz zwiększenie zainteresowania wspólnym dziedzictwem kulturowym, w celu przyciągnięcia większej liczby turystów z LT i PL oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń.
Realizacja działań projektu pozwoli trzem miastom, tak samo jak i pograniczu polsko- litewskiemu, w rozwijaniu dziedzictwa kulturowego, tworzeniu nowych atrakcyjnych miejsc turystycznych oraz zachowaniu wspólnego dziedzictwa kulturowego. Cel ma być osiągnięty poprzez ustanowienie trwałych powiązań w zakresie rozwoju kultury, wymiany, promocji, organizowanie imprez kulturalnych, tworzenie ujednoliconych wycieczek dla zwiedzających, dostosowanie muzeów do potrzeb turystów, w szczególności dla starszych i niepełnosprawnych osób.
Czas trwania projektu: 18 miesięcy (od 01.04.2019 r. do 30.09.2020 r.).
Beneficjent Wiodący – Administracja Samorządu Pagėgiai, Beneficjent 2 – Gmina Puńsk, Beneficjent 3 – Muzeum Regionalne Kėdainiai.
Całkowity budżet projektu: 714 771,24 EUR Dofinansowanie z ERDF 85% tj. 607 555,53 EUR Wkład własny tj. 15% 107 215,71 EUR Budżet Gminy Puńsk: 214 643,69 EUR Dofinansowanie z ERDF 85% tj. 182 447,13 EUR
Działania nieinwestycyjne
Odbywają się spotkania, głównie młodzieży, wizyty studyjne, które pomagają partnerom z sąsiednich krajów poznać te regiony Litwy oraz Polski. Są też wspólne szkolenia pn. „Technologiczne innowacje w muzeach, jako źródła przewagi konkurencyjnej” oraz „Zachowanie lokalnego rękodzieła”;
Odbyło się już kilka warsztatów w Puńsku i Pagiegiai.
Stara Plebania Drewniany budynek stoi obok kościoła i ma ponad sto lat. Budowano ją w latach 1873-1876, po pożarze, jaki w 1868 roku strawił część miasteczka. Budynek został pokryty drewnianym gontem i tak też jest po remoncie. Budynek nie był remontowany od lat. Po wybudowaniu w latach 60. ub. wieku nowej, przez jakiś czas korzystała z niej młodzież. Potem znalazło tu miejsce Stowarzyszenie Litewskiej Kultury Etnicznej. Utworzyło Izbę Regionalną, działająca od 1995 roku. Przewodnicy, nauczyciele i twórcy sztuki ludowej od lat zbierają wspaniałe eksponaty i prezentują je właśnie w Starej Plebani.
W muzeum „Stara Plebania” można oglądać wystawy stałe dawnych strojów ludowych i rękodzieła ludowego (tkanin, rzeźb drewnianych, ceramiki, wycinanek, obrazów, plecionek). W Izbie można także zakupić współczesne rękodzieło (wystawa – sprzedaż wyrobów twórców ludowych) Zasoby stale się powiększają. Jest tu także część poświecona historii parafii Puńsk. Przed laty Stara Plebania została nagrodzona w konkursie na najlepiej zachowane zabytki budownictwa drewnianego w Podlaskiem, organizowanym przez Urząd Marszałkowski i Muzeum Rolnictwa im. ks. Kluka w Ciechanowcu. Nagrodą była kwota 1,5 tys. zł, którą przeznaczono na konserwację najstarszych eksponatów.
Ciekawe znalezisko
W połowie maja 2020 roku, podczas prac remontowych na poddaszu budynku znaleziono prostokątne pudełko z 13 szklanymi płytami fotograficznymi (negatywami). Negatywy te nie są bardzo wyjątkowe, ponieważ istnieje wiele podobnych w Polsce i na Litwie. Ten skromny zestaw negatywów jest dla Puńska ważny z dokumentalnego, społecznego, etnograficznego i być może artystycznego punktu widzenia. Szklane płytki zostały znalezione w oryginalnym opakowaniu producenta. To kartonowe pudełko o wymiarach 11 i 16 cm. Na pudełku znajduje się etykieta: „Fabryka płyt i obudowy fotograficznych ALFA. Wielka Brytania ORTHO ANTIHALO. Em. 3316. 200 Sch. 10 × 15. ”(ALFA <…> Płyta fotograficzna i papierów fotograficznych). Zdjęcia pochodzą prawdopodobnie z lat 30. ub. wieku i dotyczą życia parafii. Są m.in. fotografie z odpustów, Bożego Ciała, itp.
WYG
Źródła: UG Puńsk, punskas.lt; Fot: UG Puńsk, punskas.lt; Muzeum w Pagegiai
Na fot: 1. Stara Plebania przed remontem
2. Przy starej plebani wójt gminy Puńsk Witold Liszkowski oraz przewodnicząca Stowarzyszenia Litewskiej Kultury Etnicznej Aldoną Wojciechowska ( fot. arch)
3. Warsztaty w Pagegiai 4. Stara fotografia znaleziona na strychu
