Puńsk. 25 lat Stowarzyszenia Litewskiej Kultury Etnicznej w Polsce [zdjęcia]

W niedzielę, 13 listopada, w Puńsku uroczyście upamiętniono 25. rocznicę powstania Stowarzyszenia Litewskiej Kultury Etnicznej w Polsce, której siedziba mieści się właśnie w Puńsku.

Były wspomnienia, życzenia, plany na przyszłość. Uroczystość zaszczycił swoją obecnością Szef Konsulatu Republiki Litewskiej w Sejnach Ambasador Genadijus Mackelis. Byli obecni także m.in. wicestarosta powiatu sejneńskiego Antoni Baudzis oraz wójt gminy Puńsk Witold Liszkowski.

Stowarzyszenie zostało utworzone w 1997 roku i jest organizacją pożytku publicznego, która zajmuje się kultywowaniem litewskiej kultury tradycyjnej jak również kultury pogranicza polsko-litewskiego. Przewodnicząca Stowarzyszenia jest pani Aldona Wojciechowska, z wykształcenia pedagog.

Działalność Stowarzyszenia obejmuje różne dziedziny życia kulturalnego. Najważniejsze z nich to:

- Muzeum „Stara Plebania”

Działa od 1996 r. w drewnianym budynku byłej plebanii, stąd i taka nazwa. Znajdują się w nim przedmioty związane z obróbką lnu i wełny, tkaniny tradycyjne, eksponaty gospodarstwa domowego i inne. Organizowane są wystawy twórców ludowych. Działa galeria rękodzieła ludowego.

Drewniany budynek stoi obok kościoła i ma ponad sto lat. Budowano ją w latach 1873-1876, po pożarze, jaki w 1868 roku strawił część miasteczka. Budynek został pokryty drewnianym gontem.

Po wybudowaniu w latach 60. ub. wieku nowej plebanii, przez jakiś czas korzystała z niej młodzież. Potem znalazło tu miejsce Stowarzyszenie Litewskiej Kultury Etnicznej. Utworzyło najpierw Izbę Regionalną. Przewodnicy, nauczyciele i twórcy sztuki ludowej od lat zbierają wspaniałe eksponaty i prezentują je właśnie w Starej Plebani.

W muzeum „Stara Plebania” można oglądać wystawy stałe dawnych strojów ludowych i rękodzieła ludowego (tkanin, rzeźb drewnianych, ceramiki, wycinanek, obrazów, plecionek). W Izbie można także zakupić współczesne rękodzieło (wystawa – sprzedaż wyrobów twórców ludowych). W sezonie letnim podczas imprez kulturalnych w plebanii odbywały się pokazy i warsztaty tradycyjnego tkactwa. Zasoby stale się powiększają. Jest tu także część poświecona historii parafii Puńsk. Przewodnicy, nauczyciele i twórcy sztuki ludowej od lat zbierają wspaniałe eksponaty i prezentują je właśnie w Starej Plebanii.

W 2020 roku przeprowadzono generalny remont budynku. W ramach projektu zakupiono również wyposażenie m.in. system naświetleniowy, manekiny, regały i gabloty wystawiennicze i ekspozycyjne. Jest teraz w Muzeum wygodniej, więcej miejsca na eksponaty.

Prace pochłonęły 796 tys. zł. brutto

Inwestycja była realizowana w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Litwa-Polska (INTERREG VA) 2014-2020.Projekt nosi tytuł "Historia litewsko-polska z perspektywy trzech miast”. Partnerami po stronie litewskiej były samorządy Pagegiai i Kedainiai.

Zespoły folklorystyczne:

- Gimtinė - założyła go już w 1988r nauczycielka Aldona Wojciechowska. Zespół w swoim programie ma opracowane obrzędy: „Chodzenie po Allelui”, „Zakończenie żniw na dworze w Krasnogrudzie”, obrzędy weselne. Śpiewa pieśni swojego regionu.

Zespół pielęgnuje on tradycje litewskiego folkloru, ma na swoim koncie wiele programów teatralnych, związanych z obrzędami rodzinnymi i tradycjami wiejskich prac polowych, śpiewa pieśni swego regionu. Można go zobaczyć co roku m.in. podczas Święta Chleba, Mleka i Miodu, czy Święcie Rosy, czyli litewskich obrzędach Nocy Świętojańskiej w Centrum Rozrywki i Rekreacji ŠILAINĖ nad jeziorem Sejwy, k. Puńska i wielu innych imprezach w kraju i za granicą. Co ważne, uczestnikami zespołu są nie tylko osoby w kwiecie wieku, ale i młodzież, bo Stowarzyszenie dociera i do szkół.

- Alna - młodzieżowy zespół folklorystyczny utworzony w 1996 r. W jego repertuarze znajdują się „Pieśni i tańce pogranicza polsko-litewskiego”. W skład kapeli wchodzą: skrzypce, harmonia, basetla, bębenek, birbynė.

- Šalcinukas - dziecięcy folklorystyczny zespół taneczny (około 30 osób). Tańcom przygrywa dziecięca kapela: harmonia, bębenek, birbynė, lumzdelis.

Święta kalendarzowe:

Zapusty, Otwarcie sezonu turystycznego, Święto Rosy, Na Anny, Święto Chleba, Mleka i Miodu, Zielna, Zamknięcie sezonu turystycznego, Dzień Bałtów.

Międzynarodowy Konkurs Wielkanocny - obejmujący plastykę obrzędową.

Już od ćwierć wieku Stowarzyszenie Litewskiej Kultury Etnicznej w Puńsku organizuje i przygotowuje Wystawy oraz konkurs Wielkanocny.

Można podziwiać nie tylko różne pisanki, palmy, wycinanki, krajki - czyli tkane paski z ornamentami, a także m.in. wielkanocne kompozycje, bukiety papierowych kwiatów oraz z innych naturalnych materiałów, tradycyjne wycinanki, tzw.”sady”, itp.

Twórcami są zarówno dzieci, jak i dorośli. Organizowana od lat impreza, przyciągała zawsze uczestników oraz widzów zarówno z Sejneńszczyzny, Suwałk, jak i z Litwy.

Twórczość ludowa - Stowarzyszenie współpracuje z twórcami ludowymi Suwalszczyzny i Litwy. Dla uczniów okolicznych szkół organizowane są warsztaty rękodzielnicze (krajki, plecionki, pająki, ceramika i inne). Od wielu lat Stowarzyszenie zajmuje się organizowaniem jarmarku folklorystycznego podczas święta Zielnej w Puńsku. Organizowane są wystawy twórczości ludowej w pomieszczeniach Muzeum „Stara Plebania” i w innych miejscach

Serdecznie gratulujemy Jubileuszu i życzymy dalszych sukcesów!

WYG

Fot. Migawki z uroczystości. Fot: Jolanta Malinowska - Wiaktor