Wicepremier Piotr Gliński w Giżycku, Wigrach, Krasnogrudzie i Sejnach [zdjęcia]

Zadanie było kosztowne, pracochłonne i trudne. Wykonane prace pozwoliły nie tylko na remont eremów, czyli domków, w których zamieszkiwali zakonnicy, ale także na odkopanie prawie całkowicie zasypanych piwnic znajdujących się pod nimi. Teraz pełnią funkcję galerii. Remont eremów to jedno z największych zrealizowanych w kompleksie klasztornym przedsięwzięć.

Piotr Gliński dziękował wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że klasztor w Wigrach odzyskuje dawny blask.

– To jest bardzo piękny moment podsumowania ciężkiej pracy – mówił, dodając, że pieniądze, dzięki znakomitej pracy kontrahentów, wydawane są bardzo dobrze.

Wicepremier zaznaczył również, że obecny rząd stawia na ochronę dziedzictwa kulturowego. Jak podkreślał „zwiększony o 40 proc. został budżet resortu kultury, można też sprawniej wydawać środki europejskie”.

Za wsparcie finansowe przekazane przez instytucje państwowe i samorządowe na remont i odrestaurowanie zespołu klasztornego dziękował biskup diecezji ełckiej Jerzy Mazur.

 – Byłoby nam bardzo trudno z własnych środków wyremontować ten piękny obiekt – podkreślił.

Wyremontowane eremy zostały udostępnione zwiedzającym, a każdy z nich opowiada historię tego miejsca i osób, które otarły się o wzgórze wigierskie.

– Mogą służyć wszystkim ludziom, zwiedzającym i odpoczywającym. Przyjeżdżają tu nie tylko Polacy ze wschodu i zachodu, ale także osoby narodowości litewskiej. Ośrodek stał się więc miejscem spotkań różnych kultur, by w ten sposób wypełnić wolę fundatora – mówił ks. Jacek Nogowski, proboszcz wigierskiej parafii. 

Biskup Mazur odnosząc się do współczesnej roli klasztoru nawiązał do słów Jana Pawła II.

– „Wiara jeżeli nie staje się kulturą jest wiarą nieprzyjęta w pełni, nieprzemyślaną i nieprzeżytą”. Dlatego to miejsce jest miejscem głoszenia Słowa Bożego, miejscem wymiany myśli, miejscem spotkań i cieszę się, że te spotkania tu stają się coraz częstsze – powiedział duchowny.

Trwający ponad trzy lata remont eremów to nie jedyny duży projekt zrealizowany w ostatnich latach. W 2018 r. w klasztorze wyremontowano Dom Królewski i kaplicę Kanclerską, w której znajdują się apartamenty papieskie. Modernizacja obiektów kosztowała prawie 14 mln zł, z czego ponad 9,5 mln zł to fundusze unijne przekazane przez podlaski samorząd.

W spotkaniu uczestniczył również poseł Jarosław Zieliński.

***

Pokamedulski klasztor w Wigrach, często określany jest mianem perełki Suwalszczyzny - należy również do najpiękniejszych zabytków w Polsce. Ten wspaniały obiekt, usytuowany nad jeziorem Wigry, powstał w drugiej połowie XVII w., kiedy to z Włoch do Polski sprowadzono zakon kontemplacyjny kamedułów.  Klasztor został zniszczony w czasie II wojny światowej. Ocalał tylko zabytkowy kościół. Zabudowania klasztorne państwo odbudowało po wojnie. Obiekty należą do kurii w Ełku. W 2011 r. przestał tam działać Dom Pracy Twórczej prowadzony przez ministerstwo kultury od 1975 r. Od 1 maja 2011 r. obiektem opiekuje się Fundacja Wigry Pro.

Właśnie w wigierskim klasztorze i jego okolicach, jako jeszcze student seminarium, a następnie jako Biskup Krakowski lubił przebywać Karol Wojtyła. Po wielu latach z ogromnym ukojeniem wrócił tutaj jako Papież Jan Paweł II, odpoczywając w trakcie pielgrzymki w 1999 r.

Gratulując placówce jubileuszu, marszałek Kosicki podkreślał, że ośrodek „Pogranicze” jest niezwykłym miejscem, powstałym z potrzeby serca, wielkiej pasji, wiedzy i mądrości.

– Jest tu przestrzeń dla wszystkich. Promieniują z niego – niezwykły stan ducha, klimat, otwartość i serdeczność. Ośrodek swoimi działaniami, już przez trzy dekady czaruje, otwiera i zbliża ludzi. To tutaj odkrywamy nieraz trudną historię tych ziem, ale też piękne epizody z życia mieszkańców regionu – mówił Artur Kosicki.

Dodał też, że „nie jest sztuką opowiadać o wielokulturowości, sztuką jest ją odczuwać, pielęgnować, zbliżać, otwierać przestrzeń do rozmów, pełną poezji i spokoju, z niezwykłym klimatem pozwalającym każdemu poczuć się jak u siebie”.

Głównym punktem jubileuszowych uroczystości jest Międzynarodowe Forum Kultury i Poezji. Otwierając debatę Krzysztof Czyżewski, dyrektor „Pogranicza”, zacytował „Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego” Adama Mickiewicza, które jak mówił, są dziełem bardzo ważnym i dla Polaków, i dla Litwinów:

„I nagrodził ich Bóg, ich wielki naród Litwa połączył się z Polską, jako mąż z żoną, dwie dusze w jednym ciele. Bo nie było nigdy przedtem połączenia narodów, ale potem będzie. Bo to połączenie i ożenienie Litwy z Polską jest figurą przyszłego połączenia wszystkich ludów chrześcijańskich w imię wiary i wolności”

Krzysztof Czyżewski podkreślał, że pogranicze to miejsce, gdzie następuje spotkanie z „innym”, dążenie ku bliskości i sąsiedztwu.

- Oczywiście historia nie jest łatwa dla takich miejsc. Przychodzą czasy, kiedy wybuchają konflikty na pograniczach, przychodzi czas, kiedy czując zagrożenie, opowiadamy się tylko po jednej stronie, tworzymy swoją tożsamość w opozycji do sąsiadów, ale to „ziarno”, które pozostaje tutaj na pograniczu polsko-litewskim jest ciągle do odczytania na nowo, do odkrycia, do uwolnienia potencjału.

Do debaty otwarcia pn. „O kulturze jako spoiwie Europy i roli polsko-litewskiej współpracy kulturalnej” zostali zaproszeni: prof. Piotr Gliński, Simonas Kairys, a także Łukasz Galusek-wicedyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie i LaurynasVaiciunas - prezes Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu.
Gościem honorowym Forum jest Tomas Venclova, litewski poeta, eseista, publicysta, badacz i tłumacz literatury pięknej. Venclova przekładał m.in. Czesława Miłosza, Wisławę Szymborską, Zbigniewa Herberta.

***

Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” to jednostka kultury współzarządzana przez Samorząd Województwa Podlaskiego i Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Instytucja została powołana w 1991 r. z inicjatywy Krzysztofa i Małgorzaty Czyżewskich.

To wyjątkowe miejsce na mapie kulturalnej Polski. Ośrodek prowadzi różnorodną działalność edukacyjną, kulturalną, artystyczną, edukacyjną, dokumentacyjną i wydawniczą. Jej głównym celem jest tworzenie i budowanie tożsamości kulturowej regionu pogranicza z jego różnorodnością i wielokulturowością. Instytucja mieści się w starej jesziwie, czyli dawnej szkole talmudycznej. Do swoich działań wykorzystuje też zabytkowy budynek dawnej synagogi.

Ośrodek prowadzi Międzynarodowe Centrum Dialogu w Krasnogrudzie, które mieści się w dawnym dworku rodziny Czesława Miłosza. To właśnie w tym urokliwym, otoczonym pięknym parkiem miejscu odbyły się uroczystości jubileuszowe.