Kopiec w Rudaminė, w rejonie łoździejskim, ponownie rozświetla się mistycznymi symbolami Jaćwingów.
W miniony piątek, uroczyście otwarto tu imponującą wystawę artystycznych instalacji świetlnych „Legendy Jaćwingów 2025”, zapraszającą zwiedzających do zanurzenia się w legendach i mitach starożytnego plemienia bałtyjskiego.
Wystawę będzie można oglądać do 22 września.
- Ten projekt i to wydarzenie podkreślają wagę historii i pamięci - czegoś, co warto i warto pielęgnować. Serdecznie dziękuję za inicjatywę łączącą Polskę i Litwę: Puńsk, Łoździeje i Sejny. Projekt prezentuje około 50 obiektów na Szlaku Jaćwieskim – każdy z nich to miejsce warte odwiedzenia i zobaczenia. Dzięki temu projektowi wszyscy będziemy mogli je odkryć i odwiedzić – mówi mer rejonu Ausma Miškinienė.
Wieczór zwieńczył magiczny pokaz ognia „Władcy Płomieni”, który stworzył niepowtarzalne widowisko na historycznym wzgórzu zamkowym.
Wydarzenie jest częścią projektu „Rozwój Szlaku Jaćwieskiego na pograniczu litewsko-polskim” – wspólnej inicjatywy Centrum Kultury w Łoździejach i Gminy Puńsk, która ma na celu promowanie poznania kultury Jaćwieskiej i pielęgnowanie dziedzictwa historycznego w regionie przygranicznym.
O projekcie
Projekt obejmuje siedem wspólnych działań na Litwie i w Polsce, a głównym celem jest uatrakcyjnienie oferty turystycznej rejonu łoździejskiego oraz sejneńsko- suwalskiego.
Stworzona zostanie interaktywna strona internetowa, która będzie oznaczać kurhany, kamienie i inne miejsca związane z Jaćwingami. Obejmie 50 obiektów związanych z Jaćwingami na Litwie i w Polsce. Zostanie przygotowany szlak.
W ramach projektu zaplanowano stworzenie w Centrum Rzemiosła Rudamina przestrzeni edukacyjnej „Jotwingiai”, w której będą oferowane interaktywne gry i programy edukacyjne. Na zewnątrz będzie również przytulna sala edukacyjna, w której będzie można przygotowywać potrawy kuchni jaćwieskiej.
Projekt finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego UE. Całkowita wartość projektu 154 tys. euro, w tym środki unijne wynoszą 123 tys. euro. Część inwestycji w Centrum Kultury Łoździejach to 77 tys. euro, w tym środki unijne 61 tys. euro.
Najpiękniejsze grodzisko na Litwie. Suwalszczyzna też jest bogata w ślady pojaćwieskie
Za najpiękniejsze grodzisko Litwy uznano zespół grodzisk w Kiernawie.
Kiernów to jedno z najlepiej zbadanych średniowiecznych osad Litwy. Od 2004 roku znajduje się na liście dziedzictwa światowego UNESCO.
Na drugim miejscu znalazło się grodzisko Šatrija, a na trzecim- grodzisko Merecz, znajdujące się obok miasteczka Merecz, w Dzukijskim Parku Narodowym.
Liczne grodziska pojaćwieskie znajdują się także w naszym regionie.
Najokazalszymi śladami osadnictwa jaćwieskiego, rozwijającego się na Suwalszczyźnie w II-XIII w. są grodziska, zlokalizowane zazwyczaj na wzgórzach w otoczeniu jezior, rzek lub obszarów podmokłych. Na wzgórzach tych, zwanych też Górami Zamkowymi, lub z litewska pilakalniami (od litewskiego pile - zamek i kalnas - góra), stały niegdyś drewniane grody, zamki lub strażnice obronne z dość szczupłą załogą, natomiast w okresach zagrożeń chroniła się tam cała ludność z okolicznych osad.
Grodziska mają na ogół kształt pagórków o stromych stokach i spłaszczonym wierzchołku, który zajmuje majdan, najczęściej owalnego kształtu. W licznych przypadkach widoczne są także dawne umocnienia obronne lub ich fragmenty, jak np. umocnione kamieniami wały czy fosy.
Grodziska są tym ciekawszymi dla krajoznawców obiektami, że zazwyczaj stanowią one świetne punkty widokowe, a poza tym często wiążą się z nimi ciekawe legendy i opowieści.
W niektórych przypadkach na miejscu dawnych grodzisk rozwinęły się później większe miejscowości, jak np. Wiżajny - w miejscu dawnego grodziska stoi obecnie kościół; w miejscu dawnego grodziska stoi także klasztor w Wigrach.
Znanych jest ponad 50 grodzisk (gór zamkowych), które dotychczas są mało zbadane. Grodziska jaćwieskie znajdują się także m.in. w Malanówce kolo Ełku, w Mieruniszkach (Piaskowa Góra, gm. Filipów, dawniej Mierunisken, Merunen, Odojach, niem. Odoyen, gm. Orzysz, Skomacku Wielkim, gm. Stare Juchy, Skomętnie, niem. Skomanten, gm. Kalinowo. W lesie, nad Jeziorem Skomętno znajdują się dwa grodziska, przypuszczalnie związane z wodzem jaćwieskim Skomandem. Pierwszy obiekt jest położony na wschód od jeziora, między dwoma leśnymi strumieniami. Drugi znajduje się przy południowo-wschodnim brzegu, w odległości 3 km od Pisanicy.
W Szwajcarii koło Suwałk znaleziono wiele przedmiotów datowanych na II-III w: narzędzia z kości, gliniane formy odlewnicze do metalu, monety rzymskie, ceramikę. Na cmentarzysku odnaleziono też szkielet około 55-letniego mężczyzny z dużą ilością ozdób. Przy boku zmarłego był miecz w drewnianej pochwie, skórzany pas z ozdobami z brązu, srebra i złota, figurki zwierząt, dwa ostrza do oszczepów i inne przedmioty.
W odległości 6 km od Sejn znajduje się otoczona trzema jeziorami Pilakalnie w Klejwach. Jej północne zbocze zostało przystosowane do celów obronnych. Wzgórze – położone w dogodnym i trudno dostępnym miejscu – jest doskonałe ze względów strategicznych.
Grodzisko w Jeglińcu
Na górze zamkowej w Jeglińcu (27 kilometrów od Suwałk i około 500 m od granicy polsko - litewskiej) znaleziono ślady osady jaćwieskiej z XI-XIII w. Grodzisko przed laty badali polscy archeolodzy. Zgromadzili oni sporo materiałów o życiu i walkach Jaćwingów, znaleźli przedmioty ceramiczne i z kości, a także bogatą kolekcję biżuterii.
To pozostałość potężnego grodu jednego z plemion wczesnośredniowiecznej Jaćwieży. Usypane zostało w najwyższym punkcie wzgórza moreny czołowej. Umocnione jest wysokimi i stromymi wałami, na kształt ściętego stożka. W rzucie poziomym jest owalne. Wymiary u podstawy wynoszą 60 x 100 m. Od strony zachodniej stoki grodziska opadają stromo do dna parowu, który przebiega z południa ku północy przechodząc w obu kierunkach w podmokłe doliny. Od strony północnej do podnóża grodziska dochodzi podłużna grobla o długości ok.100m. Potężny gród w Jeglińcu, po ostatecznym podboju Jaćwieży przez Zakon Krzyżacki, pogrążył się na wieki w mrokach historii.
Dopiero w 1784 r. przypomniał o jego istnieniu proboszcz puński ks. Antoni Tomasz Ławrynowicz, a 1859- Aleksander Połujański pisał o nim w książce "Wędrówki po guberni augustowskiej w celu naukowym odbyte". Ale czas powstania grodu i jego pierwotny wygląd nadal owiane były mgłą tajemnicy. W 1984 r. pracownicy działu archeologii Bałtów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie rozpoczęli tam badania, dzięki którym możliwa stała się rekonstrukcja charakteru i wyglądu warowni w różnych okresach jej funkcjonowania.
Najbardziej znanym i najpiękniejszym grodziskiem na Suwalszczyźnie jest Góra Zamkowa nad jeziorem Szurpiły ze związaną z nią legendą o pięknej Jegli i bogu węży Żaltisie.
Tereny jaćwieskie w pierwszych wiekach naszej ery sięgały: na wschodzie do bagien Prypeci, na południu do rzeki Narew, a na zachodzie – do Wielkich Jezior Mazurskich. Najwięcej szczątków jaćwieskiej kultury materialnej znaleziono na Suwalszczyźnie, w miejscowościach Szurpiły, Szwajcaria, Prudziszki, Jegliniec
WYG
Źródła i fot: Samorząd rejonu łoździejskiego; Centrum Kultury w Łoździejach; UG Puńsk; wikipedia
.jpg)
