Szokujące wyniki badań nt. warunków prowadzenia biznesu przez małe i średni firmy w Polsce opublikowano na kilka dni przed przydającą 18 listopada br. drugą rocznicą od zaprzysiężenia rządu Donalda Tuska, utworzonego po październikowych wyborach do parlamentu.
Idea Bank i Tax Care przeprowadziły z tej okazji badanie ankietowe, którego celem było sprawdzenie, jak w tym okresie zmieniły się w Polsce warunki do prowadzenia własnej firmy.
W badaniu wziÄ™li udziaÅ‚ mikroprzedsiÄ™biorcy, wÅ‚aÅ›ciciele jednoosobowych firm. Okazuje siÄ™, iż majÄ… oni wrażenie, iż po prawie 25 latach transformacji, nadal sÄ… traktowani jak w PRL-u., wynika z ankiety, w której spytano o gÅ‚ówne przeszkody w prowadzeniu biznesu. PrzedsiÄ™biorcy wymieniajÄ… aż 14 raf, o które potykajÄ… siÄ™ każdego dnia. Do najważniejszych zaliczajÄ… nierozwiÄ…zany problem olbrzymiej i wszechwÅ‚adnej biurokracji, rosnÄ…ce coraz bardziej podatki, olbrzymie koszty pracy. No i te nieustajÄ…ce kontrole i galopadÄ™ zmieniajÄ…cych siÄ™ przepisów.
42% mikroprzedsiÄ™biorców uważa, że w ostatnich dwóch latach warunki do prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej w Polsce pogorszyÅ‚y siÄ™. Co trzeci sÄ…dzi, że biznes prowadzi siÄ™ tak samo, a co czwarty, że jest Å‚atwiej. Prawie dwóch na trzech badanych wystawia politykom negatywnÄ… ocenÄ™ (sÅ‚aba, zÅ‚a lub bardzo zÅ‚a) w szeÅ›ciostopniowej skali.
Niemal co drugi badany, dokÅ‚adnie 47%, twierdzi, że najwiÄ™kszym ograniczeniem sÄ… wysokie pozapÅ‚acowe koszty zatrudnienia pracowników.
Wydajność rośnie, płace nie
Z kolei z danych Eurostatu i Komisji Europejskiej wynika, że Polacy podnoszÄ… wydajność pracy, ale udziaÅ‚ pÅ‚ac w PKB należy do najniższych w Unii Europejskiej. W ciÄ…gu minionych dwudziestu lat wzrost realnych wynagrodzeÅ„ w relacji do poprawy wydajnoÅ›ci pracy przekÅ‚adaÅ‚ siÄ™ w stosunku, 1 do 4, co praktycznie oznacza, że, aby wynagrodzenia wzrosÅ‚y o 1 procent, wydajność pracy musiaÅ‚a poprawić siÄ™ aż o 4 procent. Najkorzystniejsza dla pracowników byÅ‚y lata 2004 -2007. W tym okresie relacja pomiÄ™dzy tempem zmian realnych wynagrodzeÅ„ a zmianami wydajnoÅ›ci pracy ksztaÅ‚towaÅ‚a siÄ™ jak 1 do 1,8. W Polsce w ciÄ…gu ostatnich 20 lat jedynie w latach 2002-2007 bezpoÅ›rednie koszty pracy, czyli wynagrodzenia rosÅ‚y szybciej niż caÅ‚ość kosztów pracy. Oznacza to, że w pozostaÅ‚ych latach wzrastaÅ‚y obciążenia podatkowe ponoszone przez pracodawców zwiÄ…zane z zatrudnieniem. No i mamy odpowiedź, dlaczego mimo wydajnej pracy, wynagrodzenia pracowników rosnÄ… wolno lub wcale.
1,6 miliona zapytań!
Na kolejnym miejscu (z wynikiem 44%) znalazÅ‚a siÄ™ korespondujÄ…ca z tym problemem bariera w postaci koniecznoÅ›ci zapÅ‚aty skÅ‚adek ZUS, nawet w sytuacji, gdy firma nie generuje przychodu. Skomplikowane przepisy podatkowe w poÅ‚Ä…czeniu z brakiem jednolitego stanowiska w interpretacjach podatkowych i orzecznictwie stanowiÄ… kolejnÄ… wielkÄ… bolÄ…czkÄ™ przedsiÄ™biorców. PIT w ciÄ…gu 10 lat zmieniany …60 razy, VAT – 40 razy. CzÄ™ste zmiany, nieprecyzyjne przepisy znacznie zwiÄ™kszajÄ… ryzyko prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej – przedsiÄ™biorca nawet, jeÅ›li oprze siÄ™ na powszechnie dostÄ™pnych stanowiskach czy wyrokach w danej kwestii, nie ma pewnoÅ›ci, że fiskus nie zakwestionuje jego postÄ™powania. O tym, jak niejasne sÄ… dla podatników przepisy, Å›wiadczyć może miÄ™dzy innymi liczba zapytaÅ„ skierowanych na infoliniÄ™ Krajowej Informacji Podatkowej (KIP). Tylko w 2012 r. do KIP skierowano Å‚Ä…cznie ponad 1,6 mln pytaÅ„, co oznacza, że Å›redniomiesiÄ™cznie próbowano rozwikÅ‚ać ok. 134 tys. podatkowych wÄ…tpliwoÅ›ci.
13 tysiÄ™cy stron przepisów
Wynik ankiety tylko potwierdzajÄ… spostrzeżenia innych. Już we wrzeÅ›ni br. „Nasz Dziennik”, jako przykÅ‚ad niszczeni a firm przez kontrole i przepisy podawaÅ‚ fabrykÄ™ CH Nexa z ZamoÅ›cia, która w 2012 r. byÅ‚a dziewięć razy kontrolowana przez urzÄ…d skarbowy. Choć kontrole nie wykazaÅ‚y żadnych uchybieÅ„, to w czasie ich trwania zostaÅ‚ wstrzymany należny firmie zwrot podatku VAT w wysokoÅ›ci 30 mln zÅ‚otych. PrzedsiÄ™biorstwo straciÅ‚o pÅ‚ynność finansowÄ…, a kontrahenci i banki zerwaÅ‚y z nim umowy. Firma CH Nexa upadÅ‚a.: – Rocznie wprowadza siÄ™ w Polsce 13 tys. stron przepisów. Nikt takiej iloÅ›ci ustaw i rozporzÄ…dzeÅ„ nie jest w stanie przeczytać - żaliÅ‚ siÄ™ dla „ND” przedsiÄ™biorca PaweÅ‚ ToboÅ‚a-Pertkiewicz.
Banki nie chcÄ… pożyczać „misom”
MaÅ‚e przedsiÄ™biorstwa wytwarzajÄ… blisko 2/3 PKB. Niestety, spotykajÄ… siÄ™ z licznymi utrudnieniami, które hamujÄ… rozwój ich firm. Z doÅ›wiadczenia doradców Tax Care wynika, że przeszkodÄ… jest nie tylko czÄ™sta zmian przepisów oraz biurokracja, ale także brak finansowania. NajwiÄ™kszy problem z dostÄ™pem do zewnÄ™trznych źródeÅ‚ finansowania majÄ… przedsiÄ™biorcy, którzy dopiero stawiajÄ… pierwsze kroki na rynku. Banki bardzo rygorystycznie traktujÄ… drobnych przedsiÄ™biorców, którzy prowadzÄ… dziaÅ‚alność krócej niż rok. Dla takich firm ofertÄ™ majÄ… tylko nieliczne banki, do tego zazwyczaj kwoty pożyczek nie sÄ… wysokie, a zatem nie pozwalajÄ… na wiÄ™ksze inwestycje, tylko na finansowanie bieżącej dziaÅ‚alnoÅ›ci (np. debet w rachunku czy karta kredytowa).
Na rynku pracy bÄ™dzie zaÅ› gorzej, bo dotkniÄ™te kryzysem zachodnioropejskie koncerny zamykajÄ… swoje zakÅ‚ady w Polsce. Np. W listopadzie hiszpaÅ„ski wÅ‚aÅ›ciciel producenta sprzÄ™tu AGD, znanej marki „Mastercook” zÅ‚ożyÅ‚ wniosek o upadÅ‚ość. Oznacza to zwolnienia dla 1,5 tysiÄ™cy pracowników tej firmy. Mastercook, należy do hiszpaÅ„skiej grupy Fagor Electrodomésticos. Hiszpanie przejÄ™li wrocÅ‚awski Wrozamet w 2002 r. Znane sÄ… od dawna kÅ‚opoty branży motoryzacyjnej w Polce, czy też Stoczni GdaÅ„skiej.
Jan Wyganowski
ŹródÅ‚o: PrzerażajÄ…cy raport: 14 kÅ‚ód, które cofajÄ… polskie firmy do PRL-u (16.11.2013 Polskie Radio) oraz Eurostat