Komu i w jakiej wysokości przysługuje zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy to jednorazowe świadczenie wypłacane w celu częściowego pokrycia kosztów pogrzebu. Obecnie jego maksymalna wysokość wynosi 4 tys. zł, jednak od stycznia wzrośnie do 7 tys. zł. Od początku roku do końca września oddział ZUS w Białymstoku wypłacił ponad 6,5 tys. takich zasiłków.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci osoby, która była ubezpieczona, na przykład pracownika lub przedsiębiorcy, pobierała świadczenie wypłacane przez ZUS, takie jak emerytura lub renta, albo w dniu śmierci spełniała warunki do ich uzyskania. Zasiłek przysługuje także po członku rodziny osoby ubezpieczonej, emeryta lub rencisty.

O zasiłek pogrzebowy mogą ubiegać się członkowie rodziny, a także osoby niespokrewnione lub instytucje, które poniosły koszty pogrzebu i odpowiednio je udokumentują. Wartość zasiłku dla członków rodziny wynosi 4 tys. zł, niezależnie od rzeczywistych kosztów pogrzebu. W przypadku, gdy koszty pochówku poniósł na przykład dom pomocy społecznej, gmina lub pracodawca, zasiłek przysługuje tym podmiotom w wysokości udokumentowanych wydatków, jednak nie więcej niż 4 tys. zł.

- Zdarzają się sytuacje, gdy koszty pogrzebu ponosi więcej niż jedna osoba lub instytucja. W takim przypadku zasiłek pogrzebowy jest dzielony pomiędzy te osoby lub podmioty proporcjonalnie do poniesionych kosztów. Osoby niespokrewnione, które ubiegają się o wypłatę zasiłku pogrzebowego, muszą szczegółowo udokumentować poniesione wydatki, maksymalnie do kwoty 4 tys. zł. Sam rachunek za zakup trumny nie wystarczy do otrzymania zasiłku, ponieważ przyjmuje się, że pozostałe koszty pogrzebu mogła ponieść inna osoba, która również ma prawo ubiegać się o to świadczenie – wyjaśnia Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podlaskim.

W przypadku, gdy koszty pogrzebu zostały poniesione przez kilka osób, zasiłek pogrzebowy wypłacany jest proporcjonalnie do poniesionych wydatków. Do kosztów uznawanych przy wypłacie zasiłku zalicza się wszystkie rzeczy i czynności niezbędne do zorganizowania pochówku. Wydatki związane z ceremonią kościelną są uwzględniane pod warunkiem, że zostaną potwierdzone przez właściwą instytucję. Natomiast faktura wystawiona wyłącznie za kwiaty nie stanowi kosztu pogrzebu i nie jest brana pod uwagę przy przyznawaniu zasiłku.

Przedawnienie roszczeń o wypłatę zasiłku

Wniosek o zasiłek pogrzebowy należy zgłosić w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której przysługuje zasiłek. Po upływie tego terminu prawo do zasiłku wygasa. Wyjątek stanowią sytuacje, w których złożenie wniosku w tym terminie było niemożliwe, na przykład z powodu późniejszego odnalezienia zwłok, zidentyfikowania osoby zmarłej lub innych okoliczności całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej. W takich przypadkach prawo do zasiłku wygasa po 12 miesiącach od dnia pogrzebu. Okoliczności te należy potwierdzić odpowiednim dokumentem, takim jak zaświadczenie policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu bądź inny urzędowy dokument potwierdzający przyczyny opóźnienia.

W razie donacji zwłok na cele naukowe pogrzeb może odbyć się dopiero po przekazaniu rodzinie szczątków osoby zmarłej przez instytucję naukową, po zakończeniu badań. Z tego względu, z przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej do zasiłku pogrzebowego, nie ma ona możliwości złożenia wniosku o wypłatę świadczenia w ustawowym terminie 12 miesięcy. W takiej sytuacji osoby uprawnione mogą ubiegać się o zasiłek pogrzebowy za tzw. pogrzeb symboliczny, dołączając faktury potwierdzające poniesione koszty.

Niezbędne dokumenty

Do wniosku o wypłatę zasiłku pogrzebowego należy dołączyć odpis skrócony aktu zgonu, a w przypadku dziecka, które urodziło się martwe — odpis skrócony aktu urodzenia lub odpis zupełny aktu urodzenia z adnotacją urzędnika, że dziecko urodziło się martwe. Jeśli akt urodzenia z taką adnotacją nie został sporządzony, należy przedłożyć kartę zgonu (lub jej kopię) albo zaświadczenie o martwym urodzeniu wydane przez lekarza lub położną na podstawie dokumentacji medycznej, niezależnie od czasu trwania ciąży. Do wniosku trzeba również dołączyć oryginały rachunków potwierdzających poniesione koszty pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku — kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem. Niezbędne są także dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo osoby składającej wniosek ze zmarłym, takie jak skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający odpowiednie dane. W przypadku, gdy zmarła osoba była ubezpieczona lub była członkiem rodziny osoby ubezpieczonej, należy dołączyć zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu w dniu śmierci. Wymóg ten nie dotyczy osób prowadzących działalność na własny rachunek ani osób z nimi współpracujących.

- Od sierpnia obowiązują nowe przepisy dotyczące zasiłku pogrzebowego w przypadku urodzenia martwego dziecka, gdy nie został sporządzony akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Obecnie dokumentem, wystarczającym do ubiegania się o to świadczenie jest karta zgonu lub zaświadczenie lekarza bądź położnej. Przed zmianą przepisów, w sytuacji gdy nie sporządzono aktu urodzenia z taką adnotacją, kobiety po stracie ciąży nie mogły skorzystać z prawa do zasiłku pogrzebowego — wyjaśnia rzeczniczka

Katarzyna Krupicka

regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa podlaskiego