Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska wybrała 107 projektów, na które zostanie przeznaczonych ponad 6,2 mld euro z unijnej inwestycji strategicznej w infrastrukturę transportową Łącząc Europę (Connecting Europe Facility, CEF).
Projekty dotyczące głównych transgranicznych połączeń kolejowych w unijnej transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) będą finansowane na zasadzie priorytetu. Należą do nich tunel przełęczy Brenner łączący Włochy i Austrię, linia kolejowa Rail Baltica łącząca trzy kraje bałtyckie i Polskę z resztą Europy, a także odcinki transgraniczne między Niemcami a Szwajcarią oraz między Niemcami a Holandią.
Ponad 80 proc unijnych środków zostanie przeznaczonych na projekty, których celem jest stworzenie wydajniejszej, bardziej ekologicznej i zaawansowanej sieci kolejowej, żeglugi śródlądowej i morskiej Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). Ponadto projekty te mają na celu wzmocnienie Korytarzy Solidarności UE-Ukraina, utworzonych w celu ułatwienia eksportu i importu Ukrainy.
W wyniku drugiego naboru CEF Transport 11 projektów, w których biorą udział polscy beneficjenci, otrzyma dofinansowanie w wysokości ok. 977 mln euro, czyli 4,4 mld złotych.
Z tej puli dla naszego regionu przypadnie 285 mln euro, z przeznaczeniem na prace na linii kolejowej E75, na odcinek Białystok - Ełk, faza II.
W ramach fazy I wykonano już m.in. szereg prac w Ełku. Od 11 czerwca podróżni w Ełku wsiadają do pociągów z nowego peronu. Postępują prace na stacji oraz na torach i wiaduktach w mieście. Prowadzone są roboty przy układaniu nowych torów, urządzeń sterowania ruchem kolejowym i rozwieszaniu sieci trakcyjnej. Postępują także prace na stacji Ełk Towarowy oraz obiektach inżynieryjnych.
Rail Baltica w Polsce dotychczas została wsparta przez UE kwotą ponad 1 miliarda Euro ( ponad 4,5 miliarda złotych). W ramach tej kwoty projekt modernizacji odcinka kolejowego Białystok-Ełk otrzymał wcześniej ponad 140 mln euro dofinansowania z Unii Europejskiej – powiedział Morten Jensen, Head of Unit at CINEA.
Po drugim naborze CEF Transport wykorzystanie polskiej koperty narodowej (70 proc.) wynosi 95 proc. Do wykorzystania w trzecim naborze (jesień 2023 r.) pozostało już tylko 101 mln euro.
Jak widać, dla Polski pozostało już w unijnej puli niewiele pieniędzy.
Tymczasem prace na odcinku Ełk - Suwałki - Trakiszki planowane są w latach 2024-2028.
Ten odcinek ma około 100 km toru, licząc ze specjalną odnogą do Olecka. Planujemy prace na ośmiu stacjach i przystankach, w tym dwóch w Suwałkach na dworcu, gdzie powstanie podziemne przejście i na nowym przystanku Suwałki-Południe - u zbiegu ulic Utraty i Staniszewskiego. Pociągi mają poruszać się z prędkością maksymalną 250 km/h
Remont dworca w Suwałkach znajduje się na razie w fazie opracowywania dokumentacji.
Obecnie trwa zaś ostatni konkurs CEF w ramach komponentu mobilności wojskowej. Termin składania wniosków do Komisji Europejskiej upływa 21 września br.
Przypomnijmy, że wcześniej mówiło się, że m.in., że z tych funduszy mają być modernizowane drogi Augustów - Ogrodniki oraz Sejny - Szypliszki.
Państwa bałtyckie - nowe roboty za 1,1 mld euro
Wspólna bałtycka spółka Rail Baltica „RB Rail AS”, działająca w imieniu beneficjentów projektu – Ministerstwa Gospodarki i Komunikacji Estonii, Ministerstwa Transportu Republiki Łotewskiej oraz Ministerstwa Transportu Republiki Litewskiej - poinformowała, że w drugim okresie finansowym wieloletniego programu finansowego przeznaczono na niego 928 mln euro z instrumentu Łącząc Europę. To wsparcie finansowe na dużą skalę, bo wraz ze wspólnym budżetem narodowym trzech krajów bałtyckich, sięgnie 1,1 miliarda euro, dzięki czemu możliwe będzie prowadzenie dalszych prac niezbędnych do rozwoju infrastruktury kolei dużych prędkości w celu stworzenia sieci kolejowej regionu Morza Bałtyckiego i reszty Europy.
Geopolityczna konieczność
- Projekt Rail Baltica był kiedyś priorytetem, ale teraz jest geopolityczną koniecznością – potrzebujemy odpornego połączenia transportowego dla pasażerów i towarów do i z krajów bałtyckich. Aby stworzyć zintegrowany europejski obszar kolejowy, w którym pociągi dużych prędkości przyjeżdżałyby do regionu, a obywatele mieliby nowe możliwości podróżowania między krajami bałtyckimi a resztą Europy, konieczne jest dążenie do ujednolicenia szerokości torów. Region potrzebuje tej zrównoważonej alternatywy, aby uzupełnić połączenia autobusowe i lotnicze, od których jest obecnie zależny. Zgodnie z tym zaproszeniem na bałtycki odcinek kolei "Rail Baltica" zostanie przeznaczone ok. 930 mln euro. Kwota ta uzupełni otrzymane już wcześniej 1,6 mld euro. Kolejne 285 milionów euro zostanie przeznaczone na linię Rail Baltica w Polsce – powiedziała Adina Vălean, członek Komisji Europejskiej ds. polityki transportowej.
Wraz z nowo zatwierdzonym dodatkowym finansowaniem, na projekt Rail Baltica w państwach bałtyckich przeznaczono już około 2,7 miliarda euro z CETP i środków krajowych.
- Chciałbym serdecznie podziękować UE za aktywne wsparcie projektu Rail Baltica, które buduje zaufanie i pozwala nam trzymać się przyjętego niedawno programu realizacji Rail Baltica do 2030 roku. Naszym celem jest wprowadzenie zrównoważonego transportu w regionie, wzmocnienie komunikacji regionalnej, która stałaby się również ważnym środkiem mobilności wojskowej – powiedział Marko Kivila.
W III kwartale w 2023 roku planowane jest podpisanie umowy o dotację unijną z Rail Baltica, zgodnie z którą realizowane będą następujące projekty w państwach bałtyckich.
Litwa - dotacja 394 mln euro
Komisja Europejska przeznaczyła prawie 1 miliard euro na realizację europejskiej kolei torowej „Rail Baltica” w krajach bałtyckich, z czego udział Litwy to aż 394 mln euro. To największe dofinansowanie, jakie Litwa kiedykolwiek otrzymała z instrumentu „Łącząc Europę” (CEF).
- Rail Baltica będzie nie tylko wtedy, gdy Litwa będzie miała tory, ale też kiedy Polska doprowadzi tory do litewskiej granicy. I ta data, którą Polska nam wskazuje, to rok 2028. Wtedy będziemy musieli mieć wszystkie tory aż do Polski – powiedział w czwartek minister w wywiadzie dla rozgłośni „Žinių radijas".
- Jeśli chodzi o połączenie kolejowe do Poniewieża, to już je budujemy i w latach 2025-2026 tam wszystko będzie gotowe. W kierunku Polski kończymy planować tereny, zaczniemy projektować, wykupywać grunty, aby w tym okresie doszło do połączenia torów-– zaznaczył Skuodis.
Otrzymane dofinansowanie zostanie przeznaczone na budowę linii kolejowej i jej obiektów od granicy Kowna z Łotwą: nasypy i obiekty inżynieryjne, budowę dojazdowych dróg serwisowych na odcinkach Kowno–Sveicarija i Šėta–Ramygala, prace przygotowawcze, utrzymanie budowy, projekt ocena ryzyka i bezpieczeństwa, ocena zgodności projektu oraz inne czynności związane z budownictwem kolejowym.
Dodatkowe środki zostaną również przeznaczone na działania związane z wykupem gruntów na dwóch odcinkach: kowieńskim węźle kolejowym oraz odcinku Kowno-litewsko-polska granica.
W Estonii jest to budowa torów kolejowych, obiektów inżynierskich, dróg serwisowych i/lub dojazdowych oraz węzłów drogowych w kilku częściach kraju, na przykład od Loone do Alu, od granicy hrabstwa Harju/Rapla do Loone, Parila, Juula, Usługi nadzoru budowlanego w zakresie budowy torów kolejowych, obiektów inżynieryjnych i dróg serwisowych/dojazdowych z Ülemiste do Soodevahe, a także nabywanie gruntów i związane z tym procedury związane z budową linii kolejowej w Estonii.
Na Łotwie roboty związane z budową obiektów linii kolejowych i dróg, w tym budowa nasypów, obiektów inżynierskich oraz dróg serwisowych i dojazdowych; budowa nasypów i powiązanych elementów na Międzynarodowym Porcie Lotniczym w Rydze (RIX), Dworcu Centralnym w Rydze na Łotwie w celu kontynuacji prac budowlanych i pierwszej fazy budowy obiektu utrzymania infrastruktury Iecava, a także usługi pozyskiwania gruntów i nadzoru budowlanego oraz wyceny.
Rail Baltica to największy kolejowy projekt infrastrukturalny w historii państw bałtyckich, w ramach trasy kolejowej „Rail Baltica”, biegnącej od Warszawy przez Kowno i Rygę do Tallina. Łączna długość linii kolejowej „Rail Baltica” w krajach bałtyckich sięga 870 km: na Litwie – 392 km, na Łotwie – 265 km, w Estonii – 213 km.
WYG
Źródła i fot: Ministerstwa Infrastruktury Polski i Litwy; spółka Rail Baltica
