Litewski rząd przyjął projekt umowy o granicy państwowej Litwy i Polski. Następnym krokiem będzie podpisanie litewsko-polskiego porozumienia w sprawie dokumentacji granicznej, która określa sytuację na pograniczu krajów.
Spieszymy donieść, że nie będzie żadnej zmiany. Tak jak granica biegła do tej pory, tak i pobiegnie. Chodzi tylko o jej udokumentowanie po obu stronach granicy.
Po wejściu w życie umowy kwestie związane z legalizacją granicy państwowej Litwy i Polski zostaną sfinalizowane, a postanowienia umowy litewsko-polskiej o wspólnej granicy państwowej i związanymi z nią relacjami zostaną wdrożone.
Długość granicy państwowej między Litwą a Polską, ustalona po pierwszej ogólnej kontroli granicy, wynosi 104 km 382 m. Stan graniczny między Litwą a Polską jest oznaczony 219 znakami granicznymi.
Wytyczno granicę z Litwą
Już 5 listopada 2013 roku, w Druskiennikach na Litwie, podczas XVII Konferencji Głównych Pełnomocników Granicznych Polski i Litwy została podpisana przez nich dokumentacja graniczna polsko - litewskiej granicy państwowej. Teraz czas na porozumienie międzyrządowe.
Podpisanie dokumentacji oficjalnie uprawomocni całą dokumentację polsko - litewskiej granicy. Dokumentacja wejdzie w życie po zawarciu umowy międzynarodowej o jej zatwierdzeniu, zgodnie z art. 36 ust. 1 Umowy między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Litewską o wspólnej granicy państwowej, stosunkach prawnych na niej obowiązujących oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych, podpisanej w Wilnie dnia 5 marca 1996 roku.
Pierwsze spotkanie komisji granicznej Polski i Litwy odbyło się w 1999 roku, a w 2004 roku latach obie strony przygotowały wszystkie dokumenty, jednak nie było możliwości ich podpisania z powodu potrzeby dokładnego wytyczenia dwóch punktów na granicy: trójstyku Polska - Litwa - Białoruś, który znajduje się na rzece Marycha (litewska nazwa Mara) oraz Bolcie - Wisztyniec (Vistytis) na styku granic Polski, Litwy i Rosji.
Dęby na granicy
Trójstronne litewsko-białorusko-polskie porozumienie o trójstyku granic zostało podpisane w dopiero w 2009 roku w Wilnie w trakcie wizyty w tym mieście prezydenta Białorusi Alaksandra Łukaszenki. Ze strony polskiej porozumienie podpisał ówczesny komendant główny polskiej Straży Granicznej Leszek Elas. Jak zaznaczał, "jest to bardzo specjalistyczna umowa, techniczna, ważna dla pracowników straży granicznej w codziennej pracy". Szefowie służb granicznych Polski, Litwy i Białorusi posadzili nawet trzy dęby na tym trójstyku granic. Drzewa, które symbolizują siłę i wytrzymałość, zostały posadzone na pamiątkę podpisania porozumienia między Polską - Litwą - Białorusią.
Graniczny trójstyk, miejsce, gdzie się łączą ze sobą granice państw Polski, Litwy i Białorusi, to niewielka polana pośrodku lasów Puszczy Augustowskiej, gdzie Polskę od Litwy oddziela głęboka na metr, rzeka Marycha. Natomiast granica polsko - białoruska biegnie prosto na południe przez Puszczę Augustowską. Nizinna rzeka graniczna wije się wzdłuż granicy Polski i Litwy do styku obu państw z Białorusią, gdzie uchodzi do lewego brzegu Czarnej Hańczy na terenie Białorusi. Sam trójstyk granic znajduje się w lesie, w miejscu, do którego nie można dojechać samochodem. Ostatnią wsią o zwartej zabudowie, jadąc od strony Polski, jest Budwiedź.
Granica polsko - białoruska różni się od litewskiej, bo jest pilnie strzeżona (przekraczanie jest zabronione). Pas graniczny często jest czyszczony i oddziela ją tzw. „sistiema” (płot wysoki na dwa i pół metra z drutu kolczastego o różnym rozstawieniu kolców i gęstości).
Miejsce jest niesamowicie atrakcyjne turystycznie ze względu na to, że, podobnie, jak w Bolciach, granica UE styka się z granica pozaunijnego państwa, w dodatku mało znanego dla normalnego obywatela UE.
Litwini postawili przynajmniej po swojej stronie pomnik polskiego pułkownika Emilii Plater, dowódcy jednego z oddziałów powstańczych przeciwko rosyjskiemu caratowi. Na polanie, na ławeczce, można odpocząć, rozpalić ognisko… Po polskiej i białoruskiej stronie, żadnych atrakcji.
Granica przez stodołę
Granica z Litwą, wraz z którą jesteśmy i w UE, i układzie z Schengen, nie odgrywa już takiego, jak dawnie znaczenia. Choć starsi mieszkańcy pogranicza wspominają jeszcze czasy, gdy granicę po I wojnie światowej prowadzono przez połowę wsi, stodoły nawet. Tak był m.in. w Dusznicy, Burakach, Krejwianach, Giełujszach. Czasami chata zostawała po jednej stronie, pole po drugiej stronie granicy. Pól, które zostały po litewskiej, a później radzieckiej, stronie nikt już gospodarzom nie zwrócił. Do II wojny światowej mogli jeszcze je uprawiać. Po wojnie granice zagrodzono i już nie pozwolono nawet do niej się zbliżać. Wszystko zmieniło się dopiero wiele lat później. Teraz można swobodnie chadzać sobie nawet pieszo po dróżkach i bezdrożach pogranicza.
Po sól na Litwę
Jak świat światem, każda granica żywiła ludzi. I niekoniecznie było to żywienie legalnie. Starsi mieszkańcy pogranicza wspominają przedwojenne czasy, gdy chodziło przez „zieloną” granicę przez Krejwiany, Bolcie, na Litwę po …polską sól, bo była tam dwa razy tańsza niż w polskim sklepie, czy po sacharynę (taki produkt cukropodobny), bo sanacyjnego chłopa nie było stać na cukier. W tamtą stronę noszono słoninę. Aby nie kwitł przemyt, każdy mieszkający w siedmiokilometrowym pasie granicznym był zobowiązany od 1936 roku siedzieć od zachodu do wschodu słońca w swym domu i mieć dokument tożsamości (od 14 lat), nie wolno za to było mieć psów i...głośno śpiewać. Teraz każdy śpiewać może, więc i handelek kwitnie. Litwini masowo robią zakupy w sejneńskich suwalskich, czy nawet puńskowskich sklepach. Natomiast na początku lat 90. ub. wieku to mieszkańcy Suwałk, Sejn gremialnie jeździli do Łoździej czy do Szestokai, i nie tylko po papierosy czy alkohol, ale nawet po cukier, mąkę i wiele innych artykułów.
WYG
Źródło: L24.lt; ELTA
