Odbyło się pierwsze w tym roku i siódme już spotkanie członków Zespołu Zadaniowego ds. Programowania (Programming Task Force - PTF) dotyczące przyszłego Programu Współpracy Transgranicznej Litwa- Polska.
Na spotkaniu został przedstawiony poprawiony projekt analizy potrzeb i potencjału pogranicza polsko-litewskiego przez wykonawców - firmę UAB Smart Continent LT.
Analiza dostarcza opartej na dowodach diagnozy dla przygotowania programu współpracy transgranicznej na lata 2021-2027 pomiędzy Litwą i Polską oraz wskazuje możliwe korzyści, trendy współpracy, problemy i wyzwania obszaru przygranicznego. Członkowie PTF przedstawili swoje uwagi i podzielili się poglądami na temat projektu dokumentu.
Wybrano następujące trzy priorytety, które będą przedmiotem szerszej dyskusji podczas przyszłych spotkań:
1) Bardziej ekologiczna, niskoemisyjna Europa poprzez promowanie czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki obiegu zamkniętego, adaptacji do klimatu oraz zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem (PO2),
2) Bardziej społeczna Europa wdrażająca europejski filar praw socjalnych (PO4),
3) Lepsze zarządzanie współpracą (Cel szczegółowy Interreg).
Widać z powyższych priorytetów, że można spodziewać się więcej pieniędzy na oze, a pewnie mniej na inne różne inwestycje infrastrukturalne. Od lat nie ma już w tym programie pieniędzy na budowę dróg.
Kolejne spotkanie PTF zaplanowano na 9 marca br.
Przypomnijmy, że wsparcie dla Programu w latach 2014- 2020 z UE wyniosło 60.153.883 EUR (85% budżetu) zaś wkład narodowy 10.615.394 EUR (15 % budżetu), co daje całkowity budżet Programu na poziomie 70.769.277 EUR.
W naszym rejonie zrealizowano wiele projektów, jak chociażby wyposażenie OSP i modernizacja budynków, np. W Gibach będzie nowa remiza strażacka.
W Puńsku zmodernizowano i wyposażono w nowy sprzęt Gminny Ośrodek Zdrowia, otwarto nowe gabinety lekarskie.
Gmina Puńsk otrzymała 1, 7 mln złotych na remont gminnego ośrodka zdrowia, co stanowiło 85 proc. kosztów. Był to wspólny wniosek z władzami litewskiego uzdrowiskowego miasteczka Birsztonas, który wyremontował tam poliklinikę.
W Puńsku przeprowadzono też kapitalny remont Muzeum - Stara Plebania.
Kilka projektów realizował i realizuje Szpital Wojewódzki w Suwałkach we współpracy ze szpitalem w Olicie na Litwie.
Wykonano w 2018 roku m.in. remont oddziału chirurgii dziecięcej. Z kolei w ramach nowego projektu Szpital w Suwałkach zmodernizuje Oddział Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii z Odcinkiem Diabetologii – pomieszczenia oddziału zostaną dostosowane do współczesnych wymogów opieki medycznej, ponadto, w ramach projektu zostanie on wyposażony w nowoczesny sprzęt medyczny.
Oprócz działań inwestycyjnych przewidziano również spotkania szkoleniowe personelu medycznego oraz działania informacyjno-edukacyjne skierowane do mieszkańców – spotkania, materiały informacyjne. Zakończenie realizacji projektu przewidziano na sierpień 2021 roku.
W ramach innego projektu Szpital Wojewódzki w Suwałkach zmodernizuje Oddział Nefrologii ze Stacją Dializ, oba szpitale nabędą nowoczesny sprzęt medyczny (m.in. aparaty do hemodializy, USG, defibrylatory itd.), meble medyczne oraz socjalne, projekt przewiduje również szkolenia personelu medycznego oraz działania informacyjne skierowane do mieszkańców regionu.
Szpital w Sejnach realizował kilka projektów, w tym, ”Wzmocnienie Transgranicznego Systemu Gotowości i Reagowania na Choroby z dofinansowaniem z Programu 297 953 euro.
Sejneński szpital także zdobył dofinansowanie z Interregu na projekt "Współpraca w zakresie wysokiej jakości transgranicznej opieki zdrowotnej i mobilności pacjentów na obszarach przygranicznych". Jego wartość to 424.848,15 euro, dofinansowanie 361.120,91 euro. Partnerem jest szpital w Lazdijai.
Efekt tej współpracy to zakup sprzętu na OIOM, oddział porodowy, salę operacyjną i oddział wewnętrzny.
W augustowskim hospicjum powstanie zakład opiekuńczo- leczniczy. Specjalnie na potrzeby zakładu opiekuńczo-leczniczego wyremontowano m.in. z funduszy Interreg oddzielny budynek przy ulicy I Pułku Ułanów Krechowieckich 17.
W Sejnach modernizowane jest targowisko miejskie, zagospodarowywane będą rekreacyjnie i turystycznie tzw. łąki biskupie, leżące tuż za Bazylką. Będzie tu m.in. tor rolkowy, ścieżki spacerowe, itp.
Powiat Suwalski realizuje projekt z Programu Interreg V-A Litwa-Polska 2014-2020 pt. „Transgraniczne dziedzictwo rodu Paców bazą wspólnego rozwoju turystycznego”.
W ramach tego projektu partnerzy podejmą wspólne działania, mające na celu m.in. zwiększenie atrakcyjności obszaru realizacji projektu i wybranych miejsc dziedzictwa (po stronie polskiej głównie w Dowspudzie, Szurpiłach, Bolciach, a po stronie litewskiej w Jeźnie i Prenach oraz m.in. w Wyłkowyszkach, Wisztyńcu, Kibartach) poprzez utworzenie nowych elementów małej infrastruktury turystycznej i informacyjnej, jak np.: infokiosków, historycznego pacowskiego szlaku z tablicami terenowymi, lunet do obserwacji krajobrazu/ binokularów lub drobne ulepszenia dotychczasowej infrastruktury,
Gmina Suwałki otrzymała 463.463 euro, a Wigierski Park Narodowy 142.081 euro na wspólny projekt z rejonem Solecznickim na Litwie pn. „Współpraca Litwy i Polski w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i promowanie rozwoju turystyki”. Wykonany zostanie m.in. remont placu w Starym Folwarku. Prace obejmą modernizację gminnej sceny, montaż oświetlenia i nowych latarni. Wigierski Park Narodowy zmieni jedną ze swoich wystaw.
Gmina Szypliszki otrzymała m.in. 144 386 euro na wdrożenie metod rehabilitacji fizycznej dla grup szczególnie narażonych w obszarze przygranicznym.
Ełk, Alytus. Projekt obu miast z Programu Interreg Polska - Litwa z nagrodą Komisji Europejskiej
Projekt miast Ełk i Alytus LT-PL-1R-015 „Teraz czas na zmiany” został nawet zwycięzcą nagrody „Regiostars 2020”!, która przyznawana jest najlepszym projektom Polityki spójności z całej Unii Europejskiej.
To był projekt pracy z zagrożoną młodzieżą. Jednym z kluczowych działań projektu był wspólny program społeczny, który skupiał między innymi organizacje pozarządowe, wydziały policji, organizacje edukacyjne, kuratorium czy ośrodki pomocy społecznej. Razem angażowali się z zagrożonymi dziećmi, ich rodzinami i innymi streetworkerami, aby zapewnić im sieć społeczną i wsparcie, którego potrzebują, aby poprawić ich życie. Na przykład podczas organizacji takich wydarzeń, jak zajęcia sportowe, malowanie publicznych murali czy tworzenie filmów, projekt był w stanie wejść w interakcję z młodzieżą i zapewnić jej wsparcie i usługi. Zorganizowali także tygodniowy obóz przetrwania, podczas którego młodzi ludzie mogli rozwijać więzi społeczne, ucząc się podstawowych umiejętności życiowych.
Poprawa jakości życia
W wyniku tych działań wielu młodych ludzi w obu miastach zapisało się do szkoły, rozpoczęło wolontariat w społeczności lub dołączyło do lokalnego domu kultury - wszystko to jest pozytywnym krokiem w kierunku poprawy jakości ich życia. Miasta odnotowały spadek przestępczości i używania narkotyków. W sumie w programie wzięło udział ponad 100 młodych ludzi.
W Ełku powstała też nowa atrakcja turystyczna na Mazurach
Jest to wieża widokowa, z której rozprzestrzenia się niesamowity widok na panoramę Ełku i jeziora Ełckiego.
Wieża ma 18 metrów wysokości i trzy podesty usytuowane na wysokościach 5, 10 i 15 metrów. Można z nich zachwycać się panoramą miasta, w tym jeziora oraz okolic.
Wieża widokowa powstała w ramach projektu „Transgraniczny obszar turystyczny w mieście Ełk i Kowno”, realizowanego w latach 2019-2020 we współpracy z miastem Kowno na Litwie.
Oprócz wybudowania wieży w ramach projektu w Ełku zagospodarowano skwer przy ul. Pięknej na osiedlu Bogdanowicza, natomiast w Kownie jest realizowany kolejny etap rozbudowy amfiteatru przy tamtejszym zamku.
To tylko garść ciekawszych projektów, a było ich o wiele, wiele więcej.
Strażacka współpraca.
Wiele samorządów realizowało ciekawe strażackie projekty. W ramach programu Interreg V-a Litwa – Polska, strażacką współpracę za unijne pieniądze prowadziły m.in.: gminy Puńsk, Sejny, Krasnopol, Kruklanki, Filipów, Sztabin po stronie polskiej oraz Straż Pożarna Rejonu Kowieńskiego i litewskie samorządy Łoździej, Vareny, Kalwarii.
Kupowano nowoczesne z samochody strażackie z wyposażeniem, który przyczyniają się do ochrony życia i mienia mieszkańców , organizowano ćwiczenia, szkolenia.
Jednostki OSP z Puńska, Smolan, Krasnopola oraz straży pożarnej z rejonu Kowna brały udział w ćwiczeniach na terenie Szkoły Podstawowej w Puńsku. Podczas ćwiczeń pozorowano pożar w budynku szkoły. Dyrekcja szkoły przeprowadziła ewakuację uczniów i personelu. Stwierdzono, że w budynku pozostało 10 osób.
Zastępy ochotniczej straży pożarnej przeprowadziły symulowane gaszenie poprzez wprowadzenie linii gaśniczych do środka budynku, przeszukanie pomieszczeń szkoły w aparatach powietrznych i ewakuację odnalezionych uczniów.
Łącznie, w różnych szkoleniach brało ok.140 strażaków z gmin Puńsk, Krasnopol oraz Rejonu Kowieńskiego.
W Krasnopolu, odbyły m.in. . szkolenia płetwonurków,
Obszar
Kwalifikowany obszar Programu składa się z 8 jednostek terytorialnych: 5 południowozachodnich okręgów Litwy i 3 północno-wschodnich podregionów Polski. Całkowita powierzchnia obszaru Programu wynosi 49 434 km2.
Po stronie litewskiej do kwalifikowanego obszaru Programu należy 5 obwodów:
- Obwód mariampolski: gminy Mariampol (Marijampolė), Kalwaria, (Kalvarija), Kozłowa Ruda (Kazlų Rūda), rejon wyłkowyski (Vilkaviškis) oraz rejon szacki (Šakiai);
- Obwód olicki: gminy rejonu olickiego (Alytus), rejonu łoździejskiego (Lazdijai), rejonu orańskiego (Varėna), miasta Olity (Alytus) oraz Druskiennik (Druskininkai);
- Obwód tauroski: gminy rejonu tauroskiego, (Tauragė), rejonu szyłelskiego (Šilalė), rejonu jurborskiego (Jurbarkas) oraz Pojegi (Pagėgiai);
- Obwód kowieński: gminy miasta Kowna (Kaunas), rejonu kowieńskiego, rejonu koszedarskiego (Kaišiadorys), rejonu preńskiego (Prienai), rejonu janowskiego (Jonava), rejonu kiejdańskiego (Kėdainiai), rejonu rosieńskiego (Raseiniai) oraz Birsztany (Birštonas);
- Obwód wileński: gminy rejonu solecznickiego (Šalčininkai), rejonu szyrwinckiego (Širvintos), rejonu święciańskiego (Švenčionys), rejonu trockiego (Trakai), rejonu wiłkomierskiego (Ukmergė), rejonu wileńskiego (Vilnius) oraz Elektreny (Elektrėnai). Należy mieć na uwadze, że miasto Wilno jest wyłączone z obszaru kwalifikowanego Programu, mimo że jest częścią obwodu wileńskiego, zważywszy na fakt, iż miasto Wilno jest najbogatszym spośród wszystkich litewskich gmin, statystyki społeczno-ekonomiczne dotyczące tego obszaru kształtują się znacznie powyżej średniej krajowej oraz z uwagi na duży zakres inwestycji, zarówno krajowych jak bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
Obszary kwalifikowalne położone po polskiej stronie Programu to następujące regiony:
- Podregion Białostocki (powiaty białostocki, sokólski oraz miasto Białystok);
- Podregion Ełcki (powiaty ełcki, giżycki, gołdapski, olecki, piski oraz węgorzewski);
- Podregion Suwalski (powiaty augustowski, grajewski, moniecki, sejneński, suwalski oraz miasto Suwałki)
WYG
Źródło: Interreg Polska - Litwa
Fot. górna: Karol Kamiński
instagram karolata
