Dokument nakreśla strategie i priorytety programu. W najbliższym czasie należy oczekiwać ogłoszenia pierwszego naboru wniosków.
Całkowity budżet programu wynosi 57,1 mln EUR, z czego EFRR wynosi 45,7 mln EUR. Z uwagi na atak Rosji na Ukrainę, środki planowane pierwotnie na działania z Rosją i Białorusią zostaną przekierowane m.in. do programu Litwa-Polska. Stąd też należy się spodziewać większej puli środków finansowych.
Poza tym:- Większość działań planowanych w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg 2021-2027 Litwa-Polska jest komplementarna i spójna z logiką interwencji zaproponowaną w ramach Programu Interreg Polska-Ukraina 2021-2027. Oba Programy podkreślają rolę interwencji w tym obszarze, która może przyczynić się do integracji społeczności lokalnych, a tym samym do nawiązania długofalowej współpracy. Obszar Programu Interreg Polska–Ukraina obejmuje całe województwo podlaskie – głosi komunikat KE.
Obszar wsparcia Programu Interreg Litwa-Polska obejmuje 5 regionów (okręgów) południowowschodniej Litwy i 3 podregiony północno-wschodniej Polski. Razem to teren o wielkości 51,5 tys. km2 (31,7 tys. km2 po stronie litewskiej oraz 19,8 tys. km2 po stronie polskiej). Długość granicy między Litwą a Polską mierzy 104,3 km. Liczba ludności obszaru objętego programem w 2019 roku wynosiła 2,25 mln - 1,18 mln obywateli Litwy i 1,07 mln obywateli RP.
Wybrane priorytety programu:
1. Promowanie dobrostanu środowiskowego;
Wzmacnianie ochrony i zachowania przyrody, różnorodności biologicznej oraz zielonej infrastruktury, w tym na obszarach miejskich, oraz ograniczanie wszelkich rodzajów zanieczyszczenia
Litewscy i polscy uczestnicy grup dyskusyjnych wskazywali na potrzebę walki z zanieczyszczeniem wody, odtworzenia terenów podmokłych oraz wspierania edukacji ekologicznej. Pod względem zwiększenia bioróżnorodności obszar objęty Programem jest wyjątkowy pod kątem terenów podmokłych. Po litewskiej stronie granicy znajdują się 3 obszary konwencji ramsarskiej o znaczeniu międzynarodowym (z 7 ogółem na Litwie), a po polskiej 5 (z 18 ogółem).
Obszar objęty Programem mógłby wybić się na prowadzenie w zakresie wykorzystania swojej przyrody dla dobra wspólnego, dzięki stosunkowo czystemu powietrzu, wysokiemu poziomowi zalesienia, obszarom chronionym oraz zwiększeniu świadomości ekologicznej mieszkańców celem współpracy na rzecz ochrony przyrody. Inwestycje powinny podnieść jakość środowiskową zasobów wodnych, przynieść więcej i lepiej utrzymanych terenów zielonych, większą różnorodność biologiczną.
2. Promowanie dobrostanu fizycznego, emocjonalnego i kulturowego;
Usługi medyczne
Zapewnianie równego dostępu do opieki zdrowotnej i wspieranie odporności systemów opieki zdrowotnej, w tym podstawowej opieki zdrowotnej, oraz wspieranie przechodzenia od opieki instytucjonalnej do opieki. Inną, szczególnie ważną dla obszaru Programu grupą usług zdrowotnych są usługi związane z kwestiami zdrowia psychicznego. Działania związane ze zdrowiem psychicznym mogą mieć potencjalnie długoterminowy wpływ na obszar transgraniczny, biorąc pod uwagę skutki pandemii COVID-19. Przyszła współpraca będzie również rozszerzona o wymianę wiedzy i polityk w zakresie digitalizacji usług zdrowotnych.
Powiązane rodzaje działań w tej dziedzinie
- wspólny rozwój lub modernizacja usług opieki zdrowotnej, usług opieki długoterminowej, infolinii pomocowych, usług on-line związanych ze zdrowiem, usług ratownictwa medycznego, wspólne szkolenia dla personelu medycznego, pomocniczego i wolontariuszy;
- wspólne działania oraz współpraca sprzyjające aktywnemu i zdrowemu starzeniu się;
- rozwój mobilnych usług opieki zdrowotnej;
- wspólne działania oraz współpraca w dziedzinie zdrowia psychicznego.
- zakup niewielkiego sprzętu oraz niewielkiej skali inwestycje niezbędne dla współpracy i zrównoważonych działań;
- promocja sportu i zdrowego stylu życia wśród społeczności przygranicznych.
Kultura, turystyka
- rozwój wspólnych strategii marketingowych oraz ich wdrażanie;
- rozwój wspólnych szlaków turystycznych i kulturowych; - wspólne imprezy i wydarzenia kulturalne, w tym poszukiwanie partnerów po drugiej stronie granicy z podobnymi inicjatywami;
- rozwój wspólnych produktów turystycznych i kulturowych;
- zrównoważony rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego, w tym wartości niematerialnych, dla potrzeb turystyki i społeczności (społecznych, edukacyjnych, kulturalnych)
- wspólne inicjatywy w zakresie utrzymania i rewitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego;
- współpraca i wspólne działania wdrażające koncepcję turystycznego transgranicznego obszaru funkcjonalnego zaproponowaną w studium Komisji Europejskiej „Identyfikacja kluczowych elementów turystycznego transgranicznego obszaru funkcjonalnego na pograniczu litewsko-polskim”.
3. Wzmacnianie współpracy między lokalnymi zainteresowanymi stronami
Jest to szansa dla mniejszych partnerów na realizację działań międzyludzkich, przyczyniających się również do budowania potencjału administracji lokalnej w zakresie podnoszenia świadomości i łączenia mieszkańców.
Oczekiwany wkład w realizację tego celu szczegółowego
Po pierwsze, Program będzie wspierał transfer dobrych praktyk pomiędzy litewskimi i polskimi interesariuszami w różnych obszarach polityki, w tym w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz efektywności energetycznej.
Po drugie, Program będzie w szczególności promował współpracę w dziedzinie edukacji, w tym kształcenia zawodowego, nauki przez całe życie, oraz szkoleń i włączenia społecznego. Po trzecie, Program będzie propagował współpracę w różnych aspektach zarządzania: pomiędzy strażą pożarną i służbami ratowniczymi, policją, instytucjami społecznymi i edukacyjnymi; wymianę doświadczeń pomiędzy władzami lokalnymi, dzielenie się wiedzą i najlepszymi praktykami w różnych sferach, w tym działania angażujące organizacje pozarządowe w celu uzyskania synergii i wartości dodanej we wspólnym rozwiązywania problemów istotnych dla społeczności transgranicznych.
Małe projekty
Oprócz regularnych przedsięwzięć przewiduje się wsparcie małych projekty. Małe projekty są przewidziane do realizacji w ramach wszystkich priorytetów i Celów Szczegółowych Programu. Program zakłada przeznaczenie do 10% funduszy na realizację małych projektów, przy czym wartość małego projektu będzie wynosić od 20 000 do 100 000 EUR. W celu ułatwienia wdrażania małych projektów, Program będzie wykorzystywał uproszczenia i ułatwienia (mniejsze partnerstwa, mniej pakietów roboczych, krótszy czas trwania projektu, zaliczki, itp.).
WYG
Źródło: Interreg Polska-Litwa
Na fot: Migawka z uroczystego podsumowania realizacji programu Interreg Polska -Litwa z lat 2014- 2020 w Druskiennikach
