Kilka najbliższych dni w regionie upłynie pod znakiem upamiętnienia ofiar Obławy Augustowskiej. W lipcu 1945 r. ponad dwa tysiące Polaków zostało zatrzymanych przez sowieckie NKWD i ich komunistycznych kolaborantów. Nigdy nie powrócili do swoich domów.
Obchody rocznicy Obławy Augustowskiej organizuje w regionie kilka instytucji. Zaplanowano m.in.: nabożeństwa, koncerty, przemówienia, debaty oraz otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej.
Prezes Związku Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej Piotr Rydzewski, Poseł Jarosław Zieliński oraz współorganizatorzy zapraszają do udziału w uroczystych obchodach ustawowego Dnia Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej (ustanowionego w 2015 roku przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z inicjatywy Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość), które odbędą się 12 lipca 2025 roku o godz. 10:00 w Gibach.
Uroczystości rozpoczną się o 10.00 od mszy św. w intencji Ojczyzny i Ofiar Obławy Augustowskiej oraz ich rodzin w Kościele pw. Św. Anny w Gibach. Po nabożeństwie nastąpi przemarsz na Wzgórze Krzyży, gdzie przewidziano okolicznościowe przemówienia, apel pamięci, salwę honorową oraz zostaną złożone kwiaty i wieńce.
Z kolei białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej na obchody upamiętniające Ofiary Obławy Augustowskiej w 80. rocznicę wydarzeń z lipca 1945 r. w Gibach zaprasza 18-20 lipca 2025:
- Jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w powojennej historii Polski była sowiecka operacja wojskowa przeprowadzona w lipcu 1945 r. na terenie obecnego pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego, głównie w Puszczy Augustowskiej i okolicach do niej przyległych. W historiografii przyjęło się nazywać ją Obławą Augustowską. Spośród ok. 7 tys. zatrzymanych wtedy osób do dziś nieustalona liczba nigdy nie wróciła do domu, ale wiemy, że zostali zamordowani. Już dziś chcielibyśmy serdecznie zaprosić Państwa na główne obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej, które odbędą się w Gibach w dniach 18-20 lipca 2025 r.
18 lipca 2025 r. (piątek)
19.00 Wieczornica – premiera słuchowiska „Obława” autorstwa i w reżyserii Macieja Mydlaka – kościół pw. św. Anny w Gibach
19 lipca 2025 r. (sobota)
13.00 VIII Rajd Rowerowy Śladami Ofiar Obławy Augustowskiej. Rejestracja od godz. 12.00 przy Kompleksie Sportowo-Rekreacyjnym „Orlik” w Gibach (ZGŁOSZENIA NA RAJD tel. +48 85 664 57 80 LUB oben.bialystok@ipn.gov.pl)
13.20 Otwarcie wystawy „...i nigdy nie wrócili do domu. Alfabet Obławy Augustowskiej” autorstwa Jarosława Wasilewskiego – teren przy pomniku Ofiar Obławy Augustowskiej
17.00 Zakończenie Rajdu
18.00 Koncert w hołdzie Ofiarom Obławy Augustowskiej w wykonaniu Orkiestry Konarskiego ZSO w Sejnach – Plaża gminna w Gibach
20 lipca 2025 r. (niedziela)
11.00 Msza Święta w kościele pw. św. Anny w Gibach
12.30 Złożenie kwiatów przy pomniku Ofiar Obławy Augustowskiej
14.00 Widowisko historyczne „Obława Augustowska - lipiec 1945” – Plac przy pomniku Ofiar Obławy Augustowskiej
Organizatorem wydarzenia są: Gmina Giby, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku oraz Parafia rzymskokatolicka w Gibach.
Współorganizatorzy: Ministerstwo Obrony Narodowej, Podlaskie, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Stowarzyszenie Pamięci Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej Sejny, Starostwo Powiatowe w Augustowie, Gminny Ośrodek Kultury w Gibach, Związek Ochotniczej Straży Pożarnej.
Partnerzy: Polska Organizacja Wojskowa, Miasto Augustów, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku, 1 Podlaska Brygada Obrony Terytorialnej, Związek Sybiraków Zarząd Główny w Warszawie, Muzeum w Suwałkach, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe w Augustowie, Szkoła Podstawowa im. Ofiar Obławy Augustowskiej w Gibach.
Patroni medialni: TVP3 Białystok, Polskie Radio Białystok, Radio 5 Suwałki, Kanał Zero, TV Republika, TV Trwam, Radio Maryja, Współczesna, Poranny.
Obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej zostały objęte honorowym patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
W sobotę, 12 lipca, w Augustowie odbędzie się uroczyste otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – nowego miejsca na muzealnej mapie województwa podlaskiego.
Dom Pamięci mieści się w „Domu Turka” – budynku o wyjątkowo trudnej historii. Kamienica zawdzięcza swoją nazwę popularnej cukierni „Ankara”, prowadzonej w latach 30. XX wieku przez Kamila Tiakosza, bośniackiego imigranta zwanego „Turkiem”. Mroczna historia budynku rozpoczęła się w 1940 roku, gdy został zajęty przez NKWD. W latach 1945–1956 mieścił się tu Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. W podziemiach działał areszt, w którym brutalnie przesłuchiwano i torturowano przeciwników reżimu, w tym osoby zatrzymane podczas Obławy Augustowskiej.
Budynek został odrestaurowany i dostosowany do funkcji muzealnych.
Obchody rocznicy Obławy potrwają w Augustowie tydzień – od 12 do 19 lipca.
PROGRAM OBCHODÓW
12-19 lipca 2025
12 LIPCA (SOBOTA)
11:00 – IX Publiczne Odczytywanie Nazwisk Ofiar: „Przywróćmy im twarze i imiona”.
Organizatorzy: Klub Historyczny im. Armii Krajowej, Światowy Związek Żołnierzy AK, Bazylika pw. NSJ, Augustowskie Placówki Kultury
11:45 – Poświęcenie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej.
12:00 – Msza Święta w Bazylice pw. NSJ – nabożeństwo odprawi bp Romuald Kamiński, wnuk jednej z Ofiar Obławy Augustowskiej.
13:30 – Uroczystości oficjalne otwarcia Domu Pamięci Obławy Augustowskiej.
15:00 – Zwiedzanie wystawy.
16:00 – Montaż słowno-muzyczny z muzyką Filharmonii Podlaskiej i poezją Grzegorza Kucharzewskiego.
13 LIPCA (NIEDZIELA)
08:00 – Objazd po miejscach filtracji z Danutą i Zbigniewem Kaszlejami.
12:00 – Zwiedzanie kuratorskie z dr. Łukaszem Faszczą.*
14:00 – Debata naukowa poświęcona popularyzacji tematu Obławy Augustowskiej i wystawie stałej w Domu Pamięci Obławy Augustowskiej.
Uczestnicy: Barbara Bojaryn-Kazberuk, Zbigniew Gluza, Danuta Kaszlej, dr Nikita Pietrow, prof. Rafał Wnuk
18:00 – Śpiewanki patriotyczne – Zespół Tańca Ludowego Bystry.
14 LIPCA (PONIEDZIAŁEK)
12:00, 14:00 – Zwiedzanie kuratorskie z dr. Łukaszem Faszczą*.
16:00 – Debata naukowa: „Zmienna pamięć. Przemiany lokalnych i regionalnych tragedii w ponadnarodowe/ogólnokrajowe miejsca pamięci. Obława Augustowska – Tragedia Górnośląska – Zbrodnia w Piaśnicy (1939–1945)”.
Uczestnicy: prof. Małgorzata Dajnowicz, prof. Adam Dziurok, dr Sebastian Rosenbaum, dr Magdalena Izabella Sacha
20:00 – Recital Grzegorza Kucharzewskiego.
21:00 – Światełko Pamięci pod Murem Pamięci i lektura fragmentów „Przerwanych życiorysów” Alicji Maciejowskiej.
15 LIPCA (WTOREK)
14:00, 16:00 – Zwiedzanie kuratorskie z dr. Łukaszem Faszczą.*
18:00 – Gra terenowa: „Śladami Obławy Augustowskiej”.*
20:00 – Plenerowy pokaz notacji lokalnych „Świadków Historii”.
19 LIPCA (SOBOTA)
20:30 – Widowisko muzyczno-multimedialne „Lipcowi '45”. (Amfiteatr w Augustowie)
Wystąpią: Żurkowski, Marika, Ewelina Flinta, Maja Krzyżewska
*Liczba miejsc ograniczona - rezerwacje pod nr. +48 539 393 419
Wszystkie wydarzenia odbywać się będą na terenie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej (ul. 3 Maja 16, Augustów), z wyjątkiem tych, które oznaczono inaczej.
___________________
ORGANIZATORZY: Instytut Pileckiego, Województwo Podlaskie
PARTNERZY: Miasto Augustów i Powiat Augustowski, Klub Historyczny im. AK w Augustowie, Bazylika NSJ, ZHP Augustów, Związek Sybiraków – Oddział w Augustowie, 1. Batalion Saperów w Augustowie, Augustowskie Placówki Kultury, Wojskowe Biuro Historyczne
PATRONI MEDIALNI: Radio 5, TVP Historia, TVP Białystok, Polskie Radio Białystok, Kurier Poranny, Gazeta Współczesna, Nasze Miasto Augustów, Augustów 24, KARTA, Onet.
Źródło: Poseł RP Jarosław Zieliński; https://bialystok.ipn.gov.pl/;https://augustow.instytutpileckiego.pl
