W czwartek warto tam być. 420 lat Parafii w Puńsku

Parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Puńsku obchodzi w tym roku 420 lat istnienia. Z tej okazji w czwartek, 29 czerwca, w dniu corocznego odpustu na św. Piotra, odbędzie się wiele uroczystości.

Będzie się działo od rana do wieczora. Oto program najważniejszych wydarzeń:

8.00 – msza w języku litewskim

9.00 – otwarcie wystawy pn.”420 lat parafii Puńsk” w sali parafialnej

9.30 – msza w języku polskim i procesja

10.30 – uroczysta sesja Rady Gminy

12.15 – msza w języku litewskim i procesja

14.00 – koncert w Domu Kultury Litewskiej. Wystąpi zespół tańca i śpiewu „Siaustinis” z Wiłkawiszek na Litwie

19.00 Spektakl młodzieżowego teatru „Kregżde” z Puńska pt. „Opadanie jabłek” w skansenie w Puńsku.

No i oczywiście, na dziedzińcu przed kościołem stragany z różnościami dla ciała i duszy.

Najstarsze ślady człowieka, odnalezione w okolicy Puńska, pochodzą sprzed 10.000 lat p.n.e. We wczesnym średniowieczu tereny te zamieszkiwali Jaćwingowie, którzy nie stworzyli własnego państwa, nie mieli języka pisanego. W XIII w. wytępili ich Krzyżacy - przy życiu pozostali nieliczni. Obecnie o ich istnieniu świadczą tylko wzniesienia obronne, tak zwane góry zamkowe.

Dzucy zakładają Puńsk

Z biegiem czasu Sudowia zarosła lasami, w których polowali Wielcy Książęta Litewscy. Dopiero z początkiem wieku XV krainę zaczęto kolonizować. Pierwsze wzmianki o osadnikach nad jeziorem Punia można znaleźć w rewizji puszcz królewskich z 1559 roku, w której pisze się, iż Osada Puńsk znajduje się nad jeziorem Punia, na wzniesieniu. W miejscu tym obecnie stoi kościół.

Przybywali tutaj Litwini (Dzucy) z okolic miejscowości Merkine (jedna z najstarszych litewskich miejscowości. W XIV wieku widniało w spisach najważniejszych miast Europy. Obecnie miasteczko na południowym zachodzie Litwy, na historycznym szlaku z Warszawy do Wilna, u ujścia Mereczanki do Niemna, koło.Druskiennik) i Punia (obecnie region olicki (Alytus).

To oni nazwali jezioro „Punia”, od którego pochodzi nazwa miejscowości Puńsk. Miejscowość ta była jedną z pierwszych założonych na tym terenie. W tym też czasie powstały m.in. miejscowości: Berżniki, Sejny, Krejwiany.

Leśniczy funduje pierwszy kościół

W 1597 roku, Mazowszanin z pochodzenia, chorąży litewski, leśnik z Sejw, Stanisław Zaliwski, na północnym brzegu jeziora Punia, wybudował dwór przy drodze do Szołtan. Dwór i część leśnictwa sejwejskiego utworzyła wieś Nowe Puńsko. Po połączeniu obu wsi powstało miasteczko, w którym Zaliwski w 1597 r. ufundował kościół parafialny. Puńsk rozbudował się między dworem, kościołem i plebanią, naokoło rynku w kształcie kwadratu oraz ulic wychodzących z tego rynku.

W 1597r. kancelaria Wielkiego Księstwa Litewskiego opublikowała dokument króla Zygmunta III, w którym, między innymi, zaznaczono, że proboszczem puńskiej parafii może być jedynie ksiądz znający język litewski.

Królewski Puńsk

W roku 1647 król Władysław IV Waza potwierdził prawa miejskie Puńska na prawie magdeburskim i nadał herb z wizerunkiem św. Piotra. W tym czasie parafia Puńsk była podległa Biskupstwu w Wilnie, a później, od 1795 r., Biskupstwu w Wigrach. Przy kościele działał szpital oraz szkoła parafialna.

Puńsk był miastem królewskim, składającym się z trzech jurysdykcji: właściwego miasta posiadającego samorząd, dworu leśniczego oraz plebani z ogrodami i innymi posiadłościami miejscowego proboszcza.

Po okresie rozkwitu, w skutek epidemii, podziału dóbr plebana puńskiego, podziału leśnictwa sejwejskiego, rozbiorów Rzeczypospolitej miasto przestało się rozwijać i zubożało. W 1852 roku na prośbę samych mieszczan Puńsk utracił status i prawa miejskie. Parafia została.

W 1881 r. w parafii żyło 1200 ludzi. Obejmowała duży obszar. Wtedy utworzono jeszcze dwie odrębne parafie: w Smolanach i Becejłach. W 1910 r. do parafii Puńsk należały 74 wsie z 7044 mieszkańcami. Obecnie parafia Puńsk obejmuje 38 wsi z ok. 4100 mieszkańcami.

Nowa świątynia

Pierwszy kościół spłonął. Staraniem ks. Chłopickiego zbudowano kościół drewniany, który również spłonął - w 1868 r. Obecna świątynia zbudowana została w latach 1877-1881 staraniem ks. Kazimierza Jonkajtysa. Kościół został konsekrowany 30 września 1887 r. przez bpa P. Wierzbowskiego, Biskupa Sejneńskiego.

Świątynia została wybudowana z cegły i kamienia, nie jest otynkowana, posiada trzy nawy oraz dwie strzeliste wieże o wysokości 35 metrów. W lewej wieży znajdują się dzwony. We wnętrzu kościoła jest umieszczonych 5 ołtarzy: ołtarz główny, wykonany z drewna dębowego, zamontowany podczas urzędowania księdza Motiejusa Simonaitisa, w którego centralnej części są umieszczone rzeźby Chrystusa ukrzyżowanego, Maryi, świętego Jana i klęczącej Magdaleny. Pozostałe ołtarze zostały umieszczone w czasie urzędowania poprzednika księdza Simonaitisa, proboszcza Simonasa Norkeviciusa-Norkusa. W prawej nawie jest umieszczony ołtarz posiadający obraz Matki Bożej Miłosierdzia; w lewej nawie jest umieszczony ołtarz posiadający obraz świętego Jerzego walczącego ze smokiem. W kaplicy po prawej stronie znajduje się ołtarz z figurą Matki Bożej Królowej Świata, natomiast w kaplicy po lewej stronie znajduje się ołtarz zawierający obraz świętych Apostołów Piotra i Pawła. Wewnętrzne ściany i sklepienie świątyni są ozdobione litewską ornamentyką. Budowla posiada także piękne witraże, kilka rzeźb świętych, obrazy, organy, ponadto chorągwie i serwety ozdobione litewskimi haftami.

Odpusty: Wniebowzięcie NMP - 15 sierpnia; św. Jerzego - 23 kwietnia; św. Ap. Piotra i Pawła - 29 czerwca.

WYG

Źródła: UG Puńsk; Parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Puńsku

Fot. Parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Puńsku ( facebook)