Setna rocznica odzyskania przez Litwę niepodległości przypada 16 lutego, a suwalscy Litwini organizują uroczystości dwa dni później, w niedzielę.
O godz. 15.30 rozpocznie się Msza św. w kościele Serca Świętego Jezusa, o 16,30 - oficjalna część uroczystości w auli I LO im. Marii Konopnickiej przy ul. ul. Mickiewicza 3, a o
18.00 - wieczerza w litewskim klubie przy ul. Kościuszki 76.
Miejsce na uczczenie 100 lat Litwy wybrano nieprzypadkowo. To w pomieszczeniach LO w 1953 roku została zorganizowana pierwsza litewska licealna klasa pedagogiczna (wówczas VIII). Rok szkolny rozpoczął się z pewnym opóźnieniem, bo dopiero 1 grudnia 1953 roku. Przyjęto 23 uczniów pochodzących z litewskich rodzin z Sejneńszczyzny i Suwalszczyzny. Szkołę ukończyło dwunastu. Większość podjęło pracą w wiejskich szkołach, a dwoje ( Danute Grabauskaite i Algis Uzdiła podjęli studia wyższe na Litwie. Po powrocie do Polski nauczali przez długie lata w litewskim LO w Puńsku, które powstało w 1956 roku.
W Suwałkach mieszka obecnie kilkaset litewskich rodzin. Mają swój klub „Vienybė” (Jedność), od ponad ćwierćwiecza wydają kwartalnik „Suvalkietis”, zorganizowali celebrowanie w jednym z suwalskich kościołów mszy świętej w języku litewskim, prowadzą ożywioną działalność kulturalną, wystawiają sztuki teatralne, pięknie śpiewa chór „Ančia”, itp. Kilkanaścioro dzieci uczy się w jednej z suwalskich szkół, po obowiązkowych zajęciach, języka litewskiego.
Konsulat Litewski w Sejnach czyni starania o uruchomienie w Suwałkach niewielkiego centrum kultury litewskiej wraz z litewskim przedszkolem. Natomiast suwalski oddział Stowarzyszenia Litwinów w Polsce ma zamiar postawić w 2018 roku na cmentarzu katolickim przy ulicy Bakałarzewskiej pomnik rozstrzelanemu podczas Powstania Styczniowego w 1863 roku jego uczestnikowi księdzu Jurgiui Dailidei (Jerzemu Dailidze).
Jurgis Dailidė żył w latach 1838 - 1864. Był wikarym w kościele Świętej Trójcy w Rudominie ( obecnie kilkutysięczne miasteczko w rejonie wileńskim). W 1863 roku odczytał z ambony manifest powstańczy, a co został aresztowany i skazany na śmierć. 1 kwietnia 1864 roku został rozstrzelany przez carskich żołnierzy w okolicach Wigier. Został wtedy pochowany na cmentarzu przy klasztorze w Wigrach.
FUNDACJA ART CLUB
W Suwałkach ma siedzibę, obejmująca swym zasięgiem działania Suwalszczyznę i Sejneńszczyznę, litewska Fundacja ART. CLUB.
Działa od jesieni 2015 roku. Za cel stawia m.in.: pielęgnowanie, promowanie i wspieranie kultury, sztuki, jak również ochronę dóbr kultury oraz tradycji, wspieranie działań przyczyniających się do budowania porozumienia ponad podziałami narodowymi, kulturowymi, społecznymi.
Fundacja chce też wspierać inicjatywy lokalne, służące powstawaniu sztuki oraz pielęgnowaniu kultury, inicjować wszelkie formy twórczego współistnienia i dialogu pomiędzy kulturami mniejszości narodowych zamieszkałych na terenie Polski, promować działalność artystyczną wśród dzieci, młodzieży, dorosłych, w tym znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej.
Jednym z ciekawych przedsięwzięć w ub. roku był I Międzynarodowy Festiwal Teatralny Stage OFF 2017. ". Głównym celem Festiwalu - jak wskazywali organizatorzy - było wyjście na spotkanie widza poza tradycyjną scenę pudełkową. Spektakle były zatem wystawiane w różnych przestrzeniach na terenie Sejneńszczyzny i Suwalszczyzny. W Suwałkach na placu przed Plazą, w Sejnach w parku miejskim, w Puńsku - w osadzie jaćwiesko - pruskiej.
ART. CLUB organizuje w br. cykl imprez pn."100 chwil dla Litwy". Uzbierało się już kilkanaście inicjatyw. Jedną z pierwszych był przemarsz uliczkami Puńska w dniu 1 stycznia br. z okazji Dnia Flagi Litewskiej.
WYG
Fot arch. Kostas Leončikas i ART. CLUB
