Czy w Mieście Archipelag można być szczęśliwym? Filip Springer w Suwałkach

Między innymi odpowiedzi na takie pytanie szukał podczas swoich trwających niemal rok wojaży poznaniak z urodzenia, warszawiak z zamieszkania, reporter i fotograf Filip Springer.

Miasto Archipelag, to dla Springera każde byłe miasto wojewódzkie, Suwałki też. Po zaciekłym boju z Ełkiem, przez dwadzieścia cztery lata - od 1975, Suwałki były stolicą województwa suwalskiego. 1 stycznia 1999 roku zostały zdegradowane do roli zwykłego, niedużego miasta. Liczyły wówczas 68 815 mieszkańców.

Filip Springer postanowił sprawdzić, jak teraz żyje się w Suwałkach i trzydziestu innych, podobnych miastach – małych wyspach na mapie Polski, archipelagach. Najpierw swoje spostrzeżenia – barwne anegdoty z podróży, opisy infrastruktury i opowieści mieszkańców publikował na blogu i interaktywnej stronie, potem zebrał je w całość. W taki sposób powstała jego najnowsza książka. Też podobna do archipelagu.

Są wyspy większe – opowieść o posiadającym wizję, aczkolwiek też trochę bezwzględnym Janie Zamoyskim, którego Springer zestawia z pozytywnymi wandalami wlepiającymi Stforky, o Comeniusie - co to zesłał nieszczęście na Leszno, o fajnym Biedroniu, nowosądeckich milionerach, o gorzkiej, pożegnalnej wódce skierniewickiego teatru, czy Czerwonym Atramencie w Płocku. Jest  ostrołęcki Feniks – galeria, gdzie „wyłączamy te schody, żeby prądu nie żarły”, legnicka Aleja Zwycięstwa, która z asfaltowej drogi zamienia się w leśną ścieżkę z parowami, tragiczny mezalians w piotrkowskiej Europie. I wyspy mniejsze – wrażenia z podróży – niebezpieczne, stare autobusy, miniaturowe busy - gdzie fajnie, jak rozprostujesz jedną nogę, gdzie nieraz w drzwi trzeba „przypier… z buta”, obskurne dworce, zaułki-mordory, gdzie grupy znudzonych wyrostków czekają, aby komuś spuścić łomot. Są entuzjaści i ludzie, z których zeszło powietrze. Społecznicy i robotnicy, sprzedawcy grzybów i właściciele największych marek, sieroty po zamkniętych fabrykach i lotni biznesmeni. Wycinki tworzące jedną całość. Nie znajdziesz tam zdania: „Suwałki powstały w….”. Nie znajdziesz opisu miasta, listy poczynionych inwestycji, czy spisu wybitnych tu urodzonych. To nie rys historyczny, ani laurka. „Miasto Archipelag” wprowadzi Cię w klimat, pokaże Polskę mniejszych miast.

- Łączy je motyw ucieczki. W każdym z tych miast można spotkać trzy grupy ludzi: takich, którzy wyjechali i nigdy nie wrócą, tych, którzy pojechali po wiedzę i doświadczenie i wrócili, bo chcieli i tych, którzy marzą o wyjeździe –mówił Springer podczas autorskiego spotkania w Suwalskim Ośrodku Kultury.

Miasta Archipelag łączy też motyw krzywdy i tęsknoty za fabryką, problemy komunikacyjne, niskie płace, brak życia studenckiego.  Nakładają się one na ogólnopolskie bolączki, takie jak masowa emigracja, frustrująca egzystencja prekariuszy. Do tego okrasza się je stereotypami i żarcikami: po ulicach Suwałk chodzą białe niedźwiedzie, w dodatku błagają, żeby wpuścić je do mieszkania, zamarzają termometry i zawracają wrony.

- Jeśli w teatrze wystawiane jest jakieś przedstawienie z Suwałk czy Ciechanowa, warszawiak raczej na nie nie pójdzie – przyznaje Filip Springer.

Ale są też plusy – tak zwane korzyści „miękkie” – krótki dojazd do pracy, mieszkania o wiele tańsze niż w Trójmieście czy stolicy, wolniejsze tempo życia, bezcenne poczucie, że jestem u siebie. Miasto Archipelag może stać się spokojną przystanią dla krawcowej szyjącej skrzydła, programistów z suwalskiego Parku Naukowo-Technologicznego, wytwórczyni domowego chleba, dla poławiacza bursztynów. Nie musi jałowieć. Nie musi być straszakiem - archipelagiem z Sołżenicyna, którym macha się przed sędziami Trybunału Konstytucyjnego, ale może rozwijać się tak jak Bielsko Biała.

- Czy w Mieście Archipelag można być szczęśliwym?

- Tak, ale to niełatwe – kwituje reporter.

Justyna Brozio