8 lutego 1837 r. w Suwałkach w rodzinie Fajby Wolfowicza i Rajny Percowny Zamenhof przyszedł na świat Motel Zamenhof, znany bardziej pod imieniem Marek/Markus, ojciec Ludwika Zamenhofa, inicjatora języka
międzynarodowego esperanto.
Sam Marek był radcą stanu, nauczycielem języków i wykładowcą Warszawskiej Szkoły Realnej. Był autorem trzech podręczników do nauki
języka niemieckiego i gramatyki, które cieszyły się uznaniem wśród krytyków i pedagogów: pierwszy, pod tytułem "Podręcznik języka
niemieckiego dla młodzieży rosyjskiej według udanej metody przez M. F. Zamenhofa" wydano w Warszawie w 1871 roku.
Największą popularność zdobył jednak podręcznik "Wprowadzenie do geografii" autorstwa Marka Zamenhofa, który wydawany był aż 15 razy.
Z Suwałk rodzina Zamenhofów przeprowadziła się do Tykocina, który błędnie uważano przez wiele lat za miasto urodzin Marka Zamenhofa.
Przeczy temu jednak akt urodzin, odnaleziony w suwalskim archiwum
(https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:USC_Suwalki_Motel_Zamenhof.jpg).
W 1858 roku Marek pojął za żonę osiemnastoletnią Rozalię Sofer. Wesele odbyło się w Białymstoku, a rok później urodził się ich pierworodny syn - Ludwik. Później urodziło im się kolejne dziewięcioro dzieci: Fejgla, Gitla, Sora Dwora, Feliks, Hersz, Henryk, Mina, Leon,
Aleksander i Ida.
Po przeprowadzce z Tykocina do Białegostoku Zamenhof podjął pracę jako prywatny nauczyciel dzieci rodziny Zabłudowskich. Następnie wraz z młodymi nauczycielami otworzył szkołę Tora in Derech Erec, w której prócz tradycyjnych nauk żydowskich, wykładano również nauki
powszechne. W połowie XIX wieku należał do inicjatorów przebudowy Synagogi Chóralnej w duchu reformatorskim.
Latem 1874 roku rodzina Zamenhofów przeniosła się do Warszawy, gdzie zamieszkała w wynajętym mieszkaniu przy ulicy Nowolipie 28, a
następnie przy Muranowskiej 40. Marek Zamenhof podjął tu pracę nauczyciela w Instytucie Weterynaryjnym i Gimnazjum Realnym, gdzie był wykładowcą języka francuskiego i niemieckiego. Dorabiał także korepetycjami oraz urządzoną stancją dla uczniów.
Prace Marka Zamenhofa miały ogromny wpływ na zainteresowanego językami syna, Ludwika Łazarza, późniejszego inicjatora języka
międzynarodowego. Początkowo sceptyczny wobec pomysłów syna Marek zmienił nastawienie do esperanta widząc jego przydatność. W esperancie wydano skompilowaną przez niego frazeologię i zbiór przysłów.
Zasłużony nauczyciel i autor podręczników Marek Zamenhof zmarł w Warszawie 30 listopada 1907 r.
Przemysław Wierzbowski
Białostockie Towarzystwo Esperantystów
