Nie od 1 września 2019 roku, jak planowano, ale od 1 lub około 10 października br. w Suwałkach zacznie działalność litewskie przedszkole.
Jak już informowaliśmy, starania o utworzenie w Suwałkach Centrum Edukacji i Kultury Litewskiej ( przy którym funkcjonowałoby także przedszkole) trwają od marca 2018 roku. Dwukrotnie w mieście przebywał w tej sprawie premier Litwy S. Skvernialis, omawiał tę inicjatywę we wrześniu 2018 roku z polskim premierem Morawieckim, który miał obiecać jej wsparcie. Do Suwałk przyjeżdżali i inni przedstawiciele litewskiego rządu i Ambasady RL w Polsce oraz urzędnicy Kancelarii premiera Litwy. Szukali odpowiednich pomieszczeń komunalnych lub Skarbu Państwa oraz prywatnych.
- Po rozmowach, konsultacjach, obejrzeniu możliwych lokalizacji, oczywistym dla nas stało się, że najlogiczniejszym rozwiązaniem, wzorując się na litewskiej szkole „Žiburis” w Sejnach, byłoby kupienie w mieście działki i zbudowanie na niej takiego Centrum lub nabycie budynku, odpowiadającego potrzebom – oświadczył 18 czerwca wicekanclerz litewskiego rządu Deividas Matulionis. – Ani prywatny sektor, ani samorząd Suwałk nie zaproponowali nam odpowiednich pomieszczeń - dodał.
Wcześniej suwalski samorząd zwrócił się do wojewody w tej sprawie, ale okazało się, że odpowiednie budynki (pomieszczenia) Skarbu Państwa są zajęte przez organizacje pozarządowe i nie ma możliwości ich przekazania.
Długie poszukiwanie lokalu
Mimo to, litewski rząd w czerwcu 2019 roku zatwierdził finansowanie litewskiego Centrum Kultury i Edukacji w Suwałkach, Zaakceptował ostatecznie projekt zakupu działki lub pomieszczeń pod potrzeby litewskiego Centrum Edukacji i Kultury, na co przeznaczył po 180 tys. w 2020 i 2021 r. Szukano bowiem już wówczas innych pomieszczeń.
Zdecydowano też o wsparciu finansowym tworzonego w 1 września 2019 roku litewskiego przedszkola w Suwałkach. Wynajem lokalu, wynagrodzenia personelu, posiłki dla dzieci będą kosztować litewski budżet 55 tys. euro rocznie. Rząd przeznaczył także środki na wypłatę wynagrodzeń trzem nowym pracownikom tworzonego w Suwałkach litewskiego Centrum Kultury i Edukacji.
Natomiast Fundacja im. biskupa Antanasa Baranauskasa „Dom Litewski” w Sejnach podjęła wiosną br. decyzję o utworzeniu w Suwałkach litewskiego przedszkola. Założycielami Fundacji są litewskie organizacje w Polsce. Suwalscy Litwini znaleźli - zdaniem wynajętego architekta - odpowiednie prywatne pomieszczenia. Podpisano nawet przedwstępną umową wynajmu.
Placówka miała ruszyć od 1 września br. Trwał już nabór dzieci, prowadzone były sprawy organizacyjne, wyznaczony został kierownik placówki. Pomocy organizacyjnej udzielała litewska Szkoła ”Ziburys” w Sejnach, którą też prowadzi Fundacja im. A. Baranauskasa. Szkoła w Sejnach, zbudowana przez litewski rząd, ma już kilkunastoletnie doświadczenie w prowadzeniu działalności oświatowej. Przy szkole istnieje też przedszkole.
Równolegle Fundacja zwróciła się do Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej o zgodę na założenie we wspomnianych pomieszczeniach przedszkola. Odpowiedź była negatywna, oparta na tym, że pomieszczenia nie są wystarczająco słoneczne, co nie spełnia wymagań dla pomieszczeń przedszkolnych. Architekt zatrudniony przez Fundację był przekonany, że przedszkole mogłoby działać, ponieważ jedna ściana (od podłogi do sufitu) pokoju jest oszklona, a oświetlenie jest wystarczające. Nie on jednak miał głos decydujący.
Sanepid radziłby organowi prowadzącemu przedszkole, by, po przeprowadzonych pracach adaptacyjnych pomieszczeń, sam zlecił wykonanie odpowiednich badań, które by potwierdziły, bądź nie, przydatność dla celów przedszkolnych. Litwini na to nie poszli, bo gdyby po wykonaniu prac adaptacyjnych okazało się, że np. nadal jest za mało słońca w lokalu, wówczas pieniądze litewskiego rządu zostałyby wyrzucone w przysłowiowe błoto.
W tej sytuacji, właściciel lokalu zaoferował lokal na II piętrze tego samego budynku. Zostały one skontrolowane z udziałem architekta i straży pożarnej. Schody okazały się też nieprzepisowe (zgodnie z prawem stopień schodów nie może mieć więcej niż 15 cm wysokości, podczas gdy we wspomnianych pokojach mają 17,5 cm wysokości). Zwrócono także uwagę na inne wady, które sprawiają, że pomieszczenia są nieodpowiednie na tego rodzaju działalność.
Przedszkole w żłobku
Gdy wydawało się, że nie ma już szans na utworzenie przedszkola w br., jeden z rodziców dowiedział się, że właściciel prywatnego żłobka prowadzi adaptację innych pomieszczeń na przedszkole, a obecne można wynająć. Aby nie powtórzyła się sytuacja z wcześniejszym lokalem, Litwini już uzyskali od odpowiednich służb wstępne opinie o przydatności pomieszczeń pod potrzeby przedszkola.
Na razie nie wiadomo, ile w tej sytuacji, będzie dzieci w przedszkolu. Wczesnej rodzice deklarowali gotowość posłania ok. 30 pociech. Teraz pewnie będzie ich mniej (przynajmniej na początku), bo zostały już zapisane do innych placówek.
Obecnie dzieci z litewskich rodzin w Suwałkach chodzą do suwalskich szkół i przedszkoli, ale są rozproszone w różnych placówkach. Po utworzeniu Centrum wszystkie byłyby w jednym miejscu, uczyłyby się większości przedmiotów po litewsku, podobnie, jak w placówkach oświatowych w Puńsku, czy litewskiej szkole ”Ziburys” w Sejnach. Fundusze na działalność Centrum pochodziłyby z różnych źródeł: „koszyka” ucznia, wsparcia litewskiego rządu, pieniędzy pozyskiwanych przez litewskie organizacje.
WYG
Na fot: Pomieszczenia, które nie odpowiadały polskim przepisom. Fot. Fundacja im. biskupa Antanasa Baranauskasa „Dom Litewski” w Sejnach
