Świat z żelaza wykuty. Wystawa prac Marioli Wawrzusiak

Świat stworzony przez krakowską rzeźbiarkę jest niezwykły. Wszystko wygląda jak żywe – sowa, nietoperze, wilk – a jednak jest tylko z żelaza. A może AŻ z żelaza…

„Refugium” Mariola Wawrzusiak – wernisaż wystawy rzeźby
Piątek, 8.09. 2017, godz. 18:00
Galeria Sztuki Współczesnej Chłodna 20

wstęp wolny | wystawa czynna do 13.10

Opowieść żelaza
Na starej bramie
opadła rdza
odsłania promień

Muuishuukai

Jak zwykle patrząc na rzeźby możemy mówić o wyczuciu formy, organizowaniu przestrzeni, technikach warsztatowych, inspiracjach (dzieciach, małpach, sępach, mrówkach, nietoperzach czy inkaskich mumiach). Albo uczenie sprawę omawiać „na tle” sztuki współczesnej i dawniejszej wskazując rozstrzygnięcia kompozycyjne i tropiąc zawiłe ślady historii form. No cóż, czasem to wystarcza, ale nie w tym przypadku, ponieważ to, co w twórczości Marioli Wawrzusiak najważniejsze, sięga znacznie głębiej.

Wybór preferowanego tworzywa nie jest sprawą prostą. To proces organicznego dojrzewania, droga, na której czyha niejedno niebezpieczeństwo. Przez zrozumienie swojego tworzywa rzeźbiarz rozumie świat i (bez sprzeczności) odwrotnie: czując świat odkrywa swoje tworzywo, zdobywa umiejętność słuchania go i wydobywania z niego rzeczywistości – istotnej prawdy.
Oczywiście jest bardzo wielu twórców realizujących swoje prace w żelazie, ale czy wszyscy zasługują na zaszczytny tytuł rzeźbiarzy żelaza? Mariola Wawrzusiak z pewnością tak. A dlaczego to ważne?

Ponieważ żelazo to życie. Nadając jej kolor płynie w naszej krwi, utlenia się i przenosi tlen; żyjemy dzięki rdzy. Ponieważ żelazo to śmierć, zamienione w miecz albo pocisk, może wytoczyć krew. W tym wielkim nurcie, który nazywamy czasem, życie i śmierć są przemianami żelaza. Żeby zrozumieć żelazo trzeba rozumieć życie, śmierć i to, co sięga dalej przekraczając ich (pozorną) opozycję. To widać: słabość wychudzonych dzieci łączy się z żelazną siłą ich woli życia, a przejmujący smutek przemijania rozbłyskuje wesołością bawiących się małpek. Dziecko oddaje ostatni ceremonialny ukłon sępowi z powagą i dostojeństwem oczekującemu na przekazanie daru. Świat wielkich emocji, potrafi je wytrzymać tylko ten, kto uczył się od żelaza. Wszystko to, żywo i przejmująco, obecne jest w rzeźbach Marioli Wawrzusiak. To prace mocne i fascynujące nie dzięki formalnym ekscesom, lecz wielkiej wrażliwości, trosce, głębokiemu doświadczeniu natury życia i ogromnej wytrzymałości. Zawierają wielką opowieść, do której nie napisałem tu nawet wstępu. Na szczęście nie trzeba jej spisywać, cała dostępna jest w rzeźbach Marioli.

Kajetan Młynarski

Metal na wietrze

Przedstawiciele żelaznego gatunku tętnią czerwienią rdzy. Pod powierzchnią tego, co twarde i nieruchome, dojrzeć można, jak rdzawy krwiobieg drąży nieruchomość i ciszę, przechylając chwiejne, nieoczywiste pozy już jakby na granicę następnego kroku, który nigdy się nie wydarzy. I to nigdy jest tutaj najbardziej dojmujące, wybrzmiewa tępo, wplata dramat niedokonanej chwili w kategorię wieczności, pochwyca i osadza rzeźby Marioli Wawrzusiak w kontekście czasu, jak na fotografii – żywi, a opętani bezruchem, gestykulujący, a niemi, agresywni i krzyczący, i każdy wyraz tego krzyku jawi się osobnym skrzepem na ich skórze, mówi sam za siebie i z odrębną mocą. Nagle okrzepłe, sprawiają wrażenie zamyślonych, ogarniętych jakąś nadprzyrodzonością, skupionych w wewnętrznym byciu, z ufnością poddanych energii stwarzania, stawania się. Pokraczni, niedoskonali nosiciele piękna odsłaniają niepokojący sens, uzewnętrzniając to, co wewnętrzne, co celnie zredukowane do instynktownych form, uchwycone w swojej istocie i ponadczasowe. Ich spękane, ziemiste ciała kojarzą się z rozkładem, cierpliwością obumierania. Mimo swego rzeczywistego ciężaru zdają się jednak zaskakująco lekkie, niemalże pozbawione materii, jakby gotowe do ucieczki poza siebie. Istoty nad wyraz subtelne. Metalowa skóra, opiłki sierści gotowe są na przyjęcie wiatru i promieni słońca. Szlachetnie surowe, a każda nierówność lub naruszona proporcja kierują uwagę ku wnętrzu, wyrażając rytm tego wnętrza. Rytm tajemnicy.

Laura Makabresku

Mariola Wawrzusiak urodziła się w Rzeszowie w 1971 roku. Studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1992-1997. Dyplom z wyróżnieniem w pracowni prof. Józefa Sękowskiego. Profesor nadzwyczajny ASP w Krakowie na Wydziale Rzeźby. Prowadzi pracownię rysunku dla studentów od II do V roku. Uzyskała stypendium Cultural City Network Graz (1998), Stypendium Miasta Krakowa (1999), Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2000). Współpraca z firmą Wox (2009).

Wystawy indywidualne:

1998 Dabiut, Galeria Dziennika Polskiego, Kraków
1998 wystawa Psy i pieski wraz z Rafałem Borczem
2002
wystawa rzeźby i rysunku Zdarzenie, ZiF Zentrum fur Intedisziplinare Forschung, Bielefeld, Niemcy
2002
wystawa Psi odjazd wraz z Rafałem Borczem, Galeria Nizio, Warszawa
2006 wystawa Wilk wraz z Rafałem Borczem, Galeria Bielka BWA
2007 wystawa Wilk, Austriacki Kosnulat Generalny, Kraków
2008 wystawa Ludzkie i zwierzęce wraz z Rafałem Borczem, SAPiK, Szczecinek
2011 wystawa Instynkt, BWA Sieradz
2012 wystawa Relacje, Centrum Sztuki Współczesnej Solvay, Kraków
2012 wystawa Więzi i sploty, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
2013 wystawa W cieniu człowieka, Galeria Cztery ściany, Kraków
2014 wystawa Dzikie, BWA Sanok
2015 wystawa rzeźby, sala wystawowa Stowarzyszenia Promocji Kultury i Sztuki Pogranicze TOTU, Rzeszów
2016 wystawa Habitaty, BWA Rzeszów
2016 wystawa Interior wraz z Barbarą Hubert, Galeria ZPAP, Rzeszów
2016 wystawa rzeźby towarzysząca obchodom 70-lecia Instytutu Odlewnictwa w Krakowie
2016 wystawa Trzeci poziom zagrożenia‚ Vlask Gallery, Gandawa, Belgia.
2017 wystawa Zwierzęta domowe, Galeria Sztuki Współczesnej we Włocławku

Wystawy zbiorowe 1993-2017:

Galeria BWA Kraków, PWST Kraków, Seprais, Szwajcaria, 18 Artist-18-Cities, Graz Lubliana, Maribor, Bratysława, Sarajewo, Mostar, Brno, Unique sign-Unique Lokation, Mostar Bośnia i Hercegowina, Graz, Austria, Pracownia rzeźby prof. Józefa Sękowskiego, Pałac Sztuki, Kraków, Salon Młodej Plastyki, Egeria, BWA Ostrów Wielkopolski, Myśl, Zwierzę, Stary Browar, Wrocław. Triennale Rzeźby Wrażliwość, Centrum Kultury Zamek, Poznań, wystawa Młodzi pedagodzy Wydziału Rzeźby Krakowskiej ASP, Galeria Kopalni Soli, Wieliczka, Bracia nasi mniejsi, Galeria Krypta u Pijarów, Kraków, Galeria Nova Ostrawa, Galeria Alte Schiebekammer, Wiedeń, Centrum Sztuki Współczesnej Solvay, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, galeria ASP, Identity, magazyny kolejowe, Kraków, Obszar Forma Tożsamość, BWA Sieradz, Antropomorfie ASP Kraków, Pomiędzy Pałac Sztuki Kraków.