Minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel ogłosił, że są już przepisy wykonawcze do ustawy o rolniczym handlu detalicznym. Od 1 stycznia 2017 roku rolnicy mogą produkować żywność i ją sprzedawać - detalicznie, bezpośrednio konsumentowi końcowemu, działając siłami rodziny.
W szczególności wydane zostały i opublikowane rozporządzenia ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania; rejestru zakładów produkujących produkty pochodzenia zwierzęcego lub wprowadzających na rynek te produkty oraz wykazów takich zakładów oraz w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego.
Rolniczy handel detaliczny, to handel, polegający na zbywaniu konsumentowi finalnemu „żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym” – tak definiuje ten nowy rodzaj rolniczej działalności ustawa z dnia 16 listopada 2016 r.
Wyjaśnijmy, że chodzi tu głównie o małe przetwórstwo produktów rolnych we własnej kuchni i bezpośrednią sprzedaż potencjalnemu klientowi. Złagodzone też zostały wymagania fitosanitarne. Wiceminister rolnictwa, Ewa Lech, wyjaśniała podczas konferencji prasowej, że „(…) na razie mówimy o tych wymaganiach, które rolnik jest w stanie spełnić w ramach urządzeń kuchennych, które posiada w domu”. Jeżeli chcieliby przetwarzać poza własną kuchnią, to albo muszą nieco poczekać, albo stosować się, do dotychczasowych przepisów.
- Może zaistnieje potrzeba, że rolnicy będą chcieli rozszerzać taką działalność w ramach istniejących budynków w obrębie gospodarstwa i wtedy będziemy szli w kierunku wydania rozporządzenia, które będzie określało wymagania w stosunku do tych innych budynków. Czyli będziemy szli w kierunku ułatwień, z tym, że to rozporządzenie będzie musiało być notyfikowane przez organy UE - wyjaśniała wiceminister.
Bez podatku, ale z „zeszytem”
Ustawa przewiduje też zwolnienie z podatku rolnika, który sprzeda rocznie produkty o wartości do 20 tys. zł rocznie. Powyżej tej kwoty będzie obowiązywał 2-proc. podatek ryczałtowy. Spełniony został też bardzo ważny rolniczy postulat, aby móc sprzedawać produkty, bez rejestrowania firmy i płacenia różnych podatków i opłat nie tylko bezpośrednio w zagrodzie, ale i poza nią. Ustawa rozszerzyła katalog odbiorców żywności od rolników, m.in. o placówki zbiorowego żywienia, stołówki szkolne, agroturystykę. Przetworzona żywność przez rolnika i jego rodzinę będzie mogła być sprzedawana we własnym gospodarstwie, ale także na targu, festynach itp.
Z produktów pochodzących z własnej uprawy lub chowu rolnik będzie mógł wytworzyć np. szynki, kiełbasy, pasztety, masło, ser, dżemy, marynaty, pierogi, płatki czy oleje i sprzedać je odbiorcy końcowemu, czyli np. turyście.
Taka działalność musi być dokumentowana w sposób umożliwiający określenie ilości zbywanej żywności. Rejestracja sprzedaży może być prowadzona w zwykłym "zeszycie". Rolnik musi tylko zapisać, co sprzedał, kiedy i za jaką kwotę.
Trzeba rejestrować
Sprzedaż taka wiąże się z koniecznością spełnienia określonych wymogów. Przede wszystkim, w przypadku zamiaru prowadzenia produkcji i sprzedaży, należy to zarejestrować.
Wnioski rejestracyjne składamy do:
- W przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego lub żywności zawierającej jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego (żywności złożonej) – do właściwego powiatowego lekarza weterynarii – wniosek o wpis zakładu do rejestru zakładów w formie pisemnej, w terminie co najmniej 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności lub
- w przypadku żywności pochodzenia niezwierzęcego - do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego - wniosek o wpis zakładu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Podmioty zamierzające prowadzić działalność w zakresie rolniczego handlu detalicznego produktami pochodzenia zwierzęcego lub żywnością złożoną nie są ponadto zobowiązane do sporządzania projektu technologicznego.
W zasadzie nie można prowadzić tej działalności z udziałem pośrednika. Wyjątkiem ma być zbywanie takiej żywności podczas wystaw, festynów, targów lub kiermaszy, organizowanych w celu promocji żywności.
Szczegółowe informacje na temat procesu rejestracji rolniczego handlu detalicznego można uzyskać u właściwego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsca prowadzenia działalności powiatowego lekarza weterynarii lub państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
Przestrzegać podstawowych norm sanitarnych
Przy prowadzeniu produkcji i zbywaniu żywności w ramach działalności rolniczy handel detaliczny należy spełnić przede wszystkim wymagania rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319) oraz przepisów wydanych w trybie tego rozporządzenia.
Minister rolnictwa zaleca swoim służbom, aby w sposób elastyczny podchodziły do wymogów tych przepisów, biorąc pod uwagę zakres prowadzonej działalności, wielkość zakładu i jego specyfikę. Przepisy te przewidują między innymi, że w przypadku, gdy produkcja prowadzona jest przy wykorzystaniu pomieszczeń używanych głównie, jako prywatne domy mieszkalne (np. przy wykorzystaniu sprzętu i urządzeń gospodarstwa domowego w kuchni domowej), zamiast wymogów określonych w załączniku II w rozdziale II ww. rozporządzenia, obowiązują wymogi określone w jego załączniku II w rozdziale III ( czyli uproszczone wymagania higieniczne). Należy przy tym podkreślić – zwraca uwagę resort rolnictwa - że są to wymagania podstawowe, określające wymogi ogólne, pozostawiające dużą swobodę w ich spełnianiu – określają kryteria, które muszą być spełnione, aby został osiągnięty cel jakim jest bezpieczeństwo żywności.
Oznakować dom
Jest jeszcze obowiązek oznakowania. „W miejscu zbywania żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego umieszcza się w sposób czytelny i widoczny dla konsumenta:
1) napis „rolniczy handel detaliczny”;
2) dane obejmujące:
a) imię i nazwisko albo nazwę i siedzibę podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny,
b) adres miejsca prowadzenia produkcji tej żywności,
c) weterynaryjny numer identyfikacyjny podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny, o ile taki numer został nadany.”
Jan Wyganowski
