W latach 2014-2020 Unia Europejska dofinansuje te przedsięwzięcia, które będą związane z Odnawialnymi Źródłami Energii, czyli wykorzystujące energię ziemi, wody, słońca, wiatru, geotermalną czy biomasy bądź biogazu. Dotyczy to m.in. instalacji fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych, pomp ciepła, ale także instalacji do produkcji biokomponentów, biopaliw, czy budowy elektrowni wiatrowych.
Priorytetowo będą traktowane instalacje fotowoltaiczne (produkujące prąd z energii słonecznej). Wiele gmin rezygnuje z budowy dużych farm wiatrowych z powodu przeciwwskazań wymienianych w ostatnich latach w publicznej debacie. Chociaż energetyka wiatrowa na świecie rozwija się bardzo dynamicznie, to w Polsce możemy zauważyć niski rozwój tej gałęzi techniki, pomimo iż warunki do jej rozwoju są bardzo dobre. Prawie trzecia część powierzchni kraju posiada dogodne warunki do zakładania elektrowni wiatrowych.
Niestety, są to inwestycje drogie, a koszty zwracają się w zależności od wielkości elektrowni od 5 do 25 lat. Wiatraki generują również hałas, co zmusza do szukania miejsc pod inwestycje z dala od zabudowy. Instalacje fotowoltaiczne gwarantują znacznie szybszy poziom zwrotu – od 5 do 12 lat.
Dodatkowo wiatraki wytwarzają tzw. infradźwięki, niesłyszalne, ale szkodliwe dla układu nerwowego człowieka. Dodatkowo pojawia się stwierdzenie, że wiatraki szpecą okolicę, przez co staje się ona mniej atrakcyjna turystycznie.
Obecnie problem wytwarzania przez wiatraki infradźwięków jest likwidowany bądź ograniczany, a wiele osób twierdzi, że widok farm wiatrowych przyciąga turystów. Gminy nie chcą jednak inwestować w elektrownie wiatrowe.
Jakie wymogi musi spełnić inwestor?
Aby rozpocząć wszelkiego rodzaju inwestycje związane z OZE, należy spełnić szereg wymogów formalnoprawnych.
Pompa ciepła nie stanowi obiektu budowlanego. Urządzenie jest częścią infrastruktury technicznej budynku i jej instalacja nie wymaga pozwolenia na budowę, ani decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji. Postępowanie formalne może jednak okazać się konieczne wtedy, gdy dolnym źródłem ciepła ma być woda ze źródeł głębinowych lub kolektory pionowe. Natomiast, gdy dolne źródło stanowi woda w rzece lub studni – konieczne jest pozyskanie pozwolenia wodno-prawnego, zgodnie z postanowieniami ustawy Prawo wodne.
Elektrownie fotowoltaiczne możemy podzielić na mikroinstalacje oraz małe i duże instalacje fotowoltaiczne.
W przypadku mikroinstalacji fotowoltaicznych gdzie moc wytwórcza nie przekracza 40 kW, nie są wymagane pozwolenia na budowę, koncesje na wytwarzanie prądu, prowadzenie działalności gospodarczej, decyzji środowiskowych. Operator sieci elektrycznej przyłącza je na własny koszt na zasadach zgłoszenia.
W przypadku małych i dużych instalacji fotowoltaicznych, których moc wytwórcza przekracza 40 kW ,wymagane są pozwolenia na budowę, koncesje na wytwarzanie prądu, prowadzenia działalności gospodarczej, a gdy ich powierzchnia przekracza 1 ha - decyzje środowiskowe. Inwestor musi także pokryć koszty przyłączenia do sieci oraz uzyskać odpowiednie warunki przyłączeniowe.
Jeżeli chodzi o montaż turbiny wiatrowej, w każdym przypadku przeprowadzana jest osobna kwalifikacja. Stąd też, w zależności od lokalnych uwarunkowań oraz praktyki organów decydujących o zakwalifikowaniu przedsięwzięcia do oceny oddziaływania na środowisko, na budowę mikro i małych turbin wiatrowych wymagane jest nie tylko pozwolenie na budowę, ale w niektórych przypadkach także uzyskanie „decyzji środowiskowej”.
W przypadku gdy mikroturbina wiatrowa ma znajdować się na dachu obiektu, jeżeli całkowita wysokość konstrukcji (mierzona od podstawy masztu do najwyższego punktu pionowo ustawionego skrzydła wirnika) nie przekracza 3 m, nie jest konieczne uzyskanie pozwolenia na budowę, ani też zgłoszenie zamiaru budowlanego właściwemu organowi.
Kolektory słoneczne są z reguły montowane na dachach obiektów budowlanych i nie wymagają pozwoleń na budowę, ani dokonania zgłoszenia.
Od czego zacząć?
Przedsiębiorcy i rolnicy planujący składając wnioski o dofinansowanie powinni zadbać o spełnienie wymogów formalnoprawnych. Podstawowym dokumentem (kluczowym dla mikroinstlacji PV) jest projekt koncepcyjny instalacji OZE. Projekt koncepcyjny zawiera takie informacje jak: rodzaj urządzeń, ilość planowanej do wytwarzania energii, sposób montażu, kalkulacja oszczędności w wyniku korzystania z instalacji OZE itd. Większe instalacje wymagają także bardziej rozbudowanych dokumentów tj. projektu budowlanego. Inwestorzy, którzy nie zadbają o te dokumenty, mogą nie spełnić wymogów formalnych przy ubieganiu się o dotację, na przykład w sytuacji, gdy od momentu ogłoszenia naboru do terminu składania wniosków nie uda się ich skompletować.
Szymon Mironowicz, IBE INVEST, www.ibe-invest.pl
