Tradycyjne trzykrotne uderzenie laską marszałkowską rozpoczęło w środę, 24 lutego posiedzenie Konwentu Marszałów Województw RP. To pierwsze obrady pod aktualnym przewodnictwem Województwa Podlaskiego. Zainaugurował je marszałek Artur Kosicki.
- Pomimo tego, że jest pandemia, chcemy, aby Konwent spotykał się i działał prężnie, bo jesteśmy w bardzo ważnym okresie nowej perspektywy unijnej, nowego programowania naszych ważnych przedsięwzięć – podkreślił marszałek Kosicki, który odczytał także list premiera Mateusza Morawieckiego skierowany do zgromadzenia marszałków.
Obywatel kontra koncerny technologiczne
Digital Services Act (DSA) to propozycja legislacyjna Komisji Europejskiej z grudnia 2020 roku. O dokumencie mówił pierwszy prelegent – Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Przybliżył zakres zagadnień, które ma uregulować unijny dokument. Wskazał na bezpieczeństwo i kwestie właścicielskie danych wytwarzanych w sieci, relacje na linii obywatel i rządy względem właścicieli platform internetowych czy wolność słowa w przestrzeni cyfrowej. Prace nad DSA mają trwać do końca 2021 roku.
Podsumowanie konsultacji Umowy Partnerstwa
Projekt Umowy Partnerstwa - zakres dokumentu oraz harmonogram prac omówili: Małgorzata Jarosińska-Jedynak, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Christopher Todd, dyrektor Wydziału ds. Polski w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej.
Umowa Partnerstwa to dokument określający, w jaki sposób Polska będzie dysponować funduszami unijnymi.
- To kluczowa umowa z punktu widzenia rozwoju naszych województw – podkreślił marszałek Artur Kosicki zapowiadając wystąpienia prelegentów.
Marszałkowie w obliczu negocjacji
Małgorzata Jarosińska-Jedynak poinformowała, że projekt Umowy Partnerstwa zachowuje w większości obowiązujący w bieżącej perspektywie układ programów: krajowych oraz 16 regionalnych. Z pułapu krajowego będzie rozdysponowanych 60 proc. puli przyznanej Polsce. Marszałkowie województw będą zarządzać pozostałą częścią funduszy.
Część regionów zostanie objętych także Programem Polska Wschodnia. Planuje się dla niego większą alokację ze względu na poszerzenie zasięgu geograficznego jego oddziaływania oraz dodatkowe środki wynegocjowane przez premiera Mateusza Morawieckiego.
Wiceminister przypomniała, że 75 proc. z ponad 28 mld euro, które przeznaczono na programy regionalne, podzielono w oparciu o algorytm. Pozostała część będzie rozdysponowana w oparciu o kontrakty regionalne negocjowane przez marszałków. Jak podkreśliła, stworzenie tej rezerwy wynika z pojawiających się w kończącej się perspektywie finansowej głosów, że statystyka nie odzwierciedla w pełni wyzwań i problemów poszczególnych województw.
- To podejście pozwoli na maksymalizację efektów inwestycji finansowych z funduszy europejskich. Pokazuje też, że rozwój regionów to nasza wspólna sprawa - na poziomie samorządów, ale i na poziomie rządowym – zaznaczyła Jarosińska-Jedynak.
Wiceminister dodała, że przy podziale środków z rezerwy, będą brane pod uwagę takie kwestie jak dysproporcje rozwojowe, czy jakość planowanych przedsięwzięć. Negocjacje planowane są na marzec i kwiecień bieżącego roku.
Na drodze do zgody ponadregionalnej
Podział funduszy europejskich na regiony pozwoli opracować ostateczny kształt Umowy Partnerstwa, także w oparciu o uwagi zgłoszone po konsultacjach społecznych zakończonych w miniony poniedziałek.
- Rezerwa programowa budziła i budzi wiele obaw. Dzisiaj, po wystąpieniu pani wiceminister, myślę, że jest ich mniej, ale pamiętajmy też o tym, że jako regiony konkurujemy ze sobą – mówił w dyskusji Władysław Ortyl, Marszałek Województwa Podkarpackiego.
Do tej samej kwestii odniósł się Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego.
- Z nadzieją czekamy na etap negocjacji kontraktów regionalnych (…), choć nie jest on jeszcze do końca zdefiniowany i może być w jakiejś części uznaniowy, mam nadzieję, że tak nie będzie – zaznaczył.
Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego, dziękując za objaśnienie algorytmu, według którego dzielono koperty regionalne, podkreślił, że „ta dyskusja co perspektywę się toczy, każdy walczy o swoje, każdy używa różnych argumentów”.
- Mam nadzieję, że kwestie związane z wyrównywaniem pewnych szans rozwojowych i tych instrumentów, które powinny być tam kierowane, będą w ramach tych negocjacji rozdzielane w sposób obiektywny i transparentny, oparty na danych. Jeżeli tak będzie, ja głęboko wierzę, że na końcu da się, w ramach solidarności i zgody ponadregionalnej, wypracować kompromis – dodał.
Europejski punkt widzenia
Regiony powinny odgrywać kluczową rolę i wnosić wkład w postaci szczególnego potencjału. Christopher Todd, Dyrektor Wydziału ds. Polski w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej w Komisji Europejskiej jako przykład wskazał województwo podlaskie, które pracuje nad wdrożeniem zaleceń wynikających z inicjatywy Catching-up Regions, mających na celu zbliżenie lokalnych naukowców i przedsiębiorców.
- Chciałbym zwrócić uwagę na trzy kluczowe kwestie. Po pierwsze, znaczenie pełnego uwzględnienia kluczowych strategii Unii Europejskiej, w szczególności Zielonego Ładu Unii Europejskiej; po drugie chcielibyśmy zachować podobną równowagę w podziale finansowym EFRR / EFS + na programy regionalne i krajowe, jak w okresie 2014–2020; a po trzecie, wzywamy do autentycznego partnerstwa i procesu konsultacji z zainteresowanymi stronami w sprawie treści umowy partnerstwa i programów – powiedział Christopher Todd.
Mówił też o determinacji KE, aby uczynić lata 20. XXI wieku europejską „dekadą cyfrową”, by przyspieszyć transformację administracji publicznej i zapewnić pełny dostęp dla Mikro-, małych i średnich firm do korzyści płynących z technologii cyfrowej. Zapewnił o wsparciu dla rozwoju dojrzałych e-usług skoordynowanych i zintegrowanych z platformami regionalnymi i krajowymi.
Todd odniósł się też do sektora ochrony zdrowia. Jego wypowiedzi przysłuchiwał się Marek Malinowski, członek Zarządu Województwa Podlaskiego. Przedstawiciel KE podkreślił konieczność przejścia od opieki szpitalnej i instytucjonalnej do przystępnej cenowo i wysokiej jakości opieki domowej i usług środowiskowych. Priorytetami dla UE są projekty wzmacniające opiekę podstawową i ambulatoryjną, koordynację opieki zdrowotnej, opieki społecznej i opieki długoterminowej. Wspomniał, że finansowanie wyposażenia i infrastruktury szpitali w taki sposób jak dotąd, nie będzie możliwe. Jedynymi projektami związanymi ze szpitalami będą te mające na celu transformację tego sektora.
- Z niecierpliwością czekamy na Wasze projekty programów, by w toku nieformalnych negocjacji nabrały kształtu, aby jak najszybciej można było przedłożyć je formalnie Komisji Europejskiej – zaapelował na zakończenie wystąpienia.
Ostateczna wersja projektu Umowy Partnerstwa ma być gotowa do przedłożenia Radzie Ministrów w czerwcu. Według wiceminister Jarosińskiej-Jedynak, programy krajowe i regionalne powinny być przyjęte w trzecim kwartale tego toku, co pozwoli przekazać je Komisji Europejskiej i rozpocząć formalne negocjacje Umowy Partnerstwa.
Krajowy Plan Odbudowy
Do dyskusji o stanie prac nad programem reform i projektów, na który Polska może otrzymać z UE ponad 57 mld zł zaproszono Małgorzatę Jarosińską - Jedynak, Wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej i Miguela Gil Tertre, Dyrektora Wydziału „Semestr Europejski, Strategiczne Inwestycje Europejskie & Spójność” Sekretariatu Generalnego Komisji Europejskiej.
KPO to program reform i projektów wzmacniających gospodarkę po kryzysie wywołanym pandemią. Stanowi on podstawę do ubiegania się o przyznanie wsparcia finansowego z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility – RRF) Komisji Europejskiej.
Całkowity budżet programu to blisko 724 mld euro. Polska z tej puli może otrzymać ponad 59 mld euro, z tego: 24,9 mld euro w formie dotacji i 34,2 mld euro w formie pożyczek.
- To program, który ma na celu przede wszystkim złagodzenie gospodarczych oraz społecznych skutków pandemii koronawirusa, ale również ma sprawić aby gospodarki państw członkowskich były bardziej odporne, lepiej przystosowane na wyzwania związane z transformacją ekologiczną i cyfrową – mówiła wiceminister Jarosińska-Jedynak.
Część grantowa RRF będzie podzielona na dwie transze.
- W pierwszej fazie dystrybucji środków – w latach 2021-2022 - Polska otrzyma ponad 20 mld euro, w drugiej fazie, obejmującej 30 proc. środków, może liczyć na ósmą najwyższą alokację spośród wszystkich państw członkowskich z kwotą 3,6 mld euro. Choć finalny podział środków z tych 30 proc. będzie znany w połowie przyszłego roku – poinformowała wiceminister.
Projekt KPO jest oparty na pięciu kluczowych komponentach. Są to: odporność i konkurencyjność gospodarki, zielona energia i zmniejszenie energochłonności, transformacja cyfrowa, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia oraz zielona i inteligentna mobilność.
- Wokół tych pięciu komponentów koncentrować się będzie wsparcie na rzecz przedsiębiorców, instytucji publicznych, oraz innych podmiotów, które będą brały udział w realizacji tego instrumentu- mówiła.
Małgorzata Jarosińska-Jedynak dodała, że w projekcie KPO znalazły się te reformy i te inwestycje, które według wskazujących je resortów, w największym stopniu wpisują się w wymogi RRF i w największym stopniu przyczynią się do pobudzenia gospodarki, inwestycji, zwiększenia zatrudnienia i wzrostu PKB.
O różnicy pomiędzy Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności a innymi funduszami spójnościowymi mówił Miguel Gil Tertre. Zaznaczył, że pieniądze z RRF trafią bezpośrednio do budżetu państwa, a program odnosi się i do inwestycji, i do reform.
- Jeżeli mówimy o inwestycjach w energetykę odnawialną, to trzeba rozwiązać też wąskie gardła regulacyjne powstrzymujące, bądź utrudniające rozwój odnawialnych źródeł energii – wyjaśniał.
Dodał, że RRF jest bardziej elastyczny, bo nie wymaga współfinansowania.
Podlaskie: 27 projektów na 5,5 mld zł
Do projektu KPO poszczególne regiony zgłaszały swoje projekty – Podlaskie zgłosiło takich projektów 27. Ich wartość to 5,5 mld złotych.
Flagowym projektem Podlaskiego jest utworzenie Doliny Rolniczej 4.0, która miałby stać się głównym ośrodkiem kompetencji dla rozwoju specjalizacji województwa podlaskiego – nowoczesnego przemysłu rolno-spożywczego, współpracującego z najnowszymi technologiami, opartego na rodzimym know-how. Dolina Rolnicza pozwoliłaby na efektywną współpracę między przemysłami ściśle technologicznymi i rolnictwem w naszym regionie.
Konsultacje społeczne projektu Krajowego Programu Odbudowy odbędą się w formie online. W ramach konsultacji 26 lutego, 2 i 4 marca odbędą się debaty dotyczące obszarów wsparcia.
Wrota Podlasia
